l 12 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2551 HOLLANDSCHE TULPEN EN HOLLANDSCHE SCHILDERS IN PARIJS DOOR JOHAN LUGER DE Hollandsche tulpen bloeien in den Jardin des Tuileries.... ze missen verte en wolken, en dringen met haar zoete parfum niet door de laag benzinestank en stof van het vvereldstadverkeer, dat langs haar bedden gaat. Maar zij vervullen hare diplomatieke missie, deze kleine paarse en roode en gele ambassadrices; zij intrigeeten niet, zij dringen niet om de beste plaats, zij knoeien niet en schrijven geen ingezonden stukken.... zelfs is Jhr. Loudon niet komen kijken op haar jour de vernissage en de eerlijke, door niets en door niemand Ie beïnvloeden Parijsche criticus heeft een gelegenheid gemist liet over iets met zijn collega's eens te zijn. Want de Hollandsche tulpen hebben haren Salon geopend en opnieuw het Parijsche zieltje geraakt .... de tien duizenden die op dezen warmen Zondagmiddag het Musée du Jeu de Pa u me en de Hollandsche expositie zijn voorbijgeloopen, zijn verderop verrast blijven stilstaan en hebben gezegd: ah ! les tulipes. ... mais comme c'est beau, les tulipes. . . . c'est ravissant, les tulipes.... de Hollande.... * * * Frankrijk en het Fransche volk maken een crisis door.... het is nog te verwonderen dat de Parijzenaar zoo weinig uiterlijk reageert op dat bijna ?exclusieve Engelsen en Duitsch en Hollandsen en Zweedsch in zijn beste theaters en restaurants en magazijnen.... op die tweetalige opschriften in de ?cinema's. Maar zouden naam van Holland verbonden te zien met wat als schoonheid wordt aangenomen zelfs docr wie in de morgenvroegte in de scheme rige métrogangen om een plaats worstelen .... ?en dat alles zonder eerecomité, zonder sous-secrétaire d'état, en dat ieder voorjaar, hoe de franc er ook uitziet.... c'est beau, comme les tulipes. Wanneer nu de Hollanders bij Duval en in de Brasserie Universelle maar wat minder luid wilden eten en spreken.... * * * C'est patant, ce petit tableau de monsieur Mankès ! II a du talent! Hij had, mevrouw'. ... il ?est mort.?C'est dommage ! Ft monsieur coinmeiil il s'appelie.. .. ze zijn werkelijk onmogelijk, uw Hollandsche namen.... wat had Rembran toch een veel gemakkelijker te onthouden naam.... est-ce ?qu'il est mort aiissi??Qiii, madame. . . . Rembrandt ? Non. . . . monsieur un tel. Presque, madame ! Ah mais vraiment, vous n'avez pas de chance avec vos peintres modernes. . . . Wat zal ik u zeggen, mevrouw. . . . het Hollandsche leven en de Hollandsche kunst zijn een vertraagde film. In Holland blijft een schilder modern tot de dood er op volgt.... zooals een wees jongen een ?wees blijft, ook al heeft hij een kaal hoofd. Daar hebt u b.v. Schumacher, Comment dites-vous? Schocmaquèr, c,a vent dire Cordonnier", neen, niet die schoenmaker die het Vredespalcis gebouwd heeft. Alors, dat is nog een heel jonge Hollandsche schilder .... son peau est trop jeune pour ie jeu de paume .. . peintre moderne quand on a a peine vmgt-six ans ! Dat ze hem hebben toegelaten is een onvergeeflijke concessie aan de fopspeen geweest, Waar uw député's zoo aardig over kunnen spreken. Hij hangt dan ook gedeeltelijk op de gang, maar hij had eigenlijk in den hoek moeten staan. Waarom kan die jongen zijn beurt niet afwachten! Al dat gedrang naar den roem.... Rembran heeft óók zijn beurt moeten afwachten en heeft nu toch maar zijn permanente tentoonstelling in het Louvre, zonder er een ingezonden stuk aan vuil gemaakt te hebben. In Holland kennen we een sens unique, iedereen op zijn beurt, of je nou in Schoorl of in Zierikzee zit. Wanneer twintig kunste naars een genoegzaam getal opleveren om een poque d'art onsterfelijk te maken, dan ziet u dat we in Holland voor deze eeuw het bordje Complet wel kunnen neerklappen.... Maar wat zegt u van Toorop? Tiens, hij is precies het tegenovergestelde van Van Gogh. Comment? Van ogh was evangelist en werd toen schilder en Toorop was schilder.... et se noyait dans Pévangéliste. Maar als ik zoo om me heen zie.... hoeveel schilders zijn er dan eigenlijk wel in Holland? ... heeft men dan voor deze tentoon stelling alle jaarklassen opgeroepen?.... Vous vous trompcz, madame, wat u hier ziet 'is de te.... la garde qui se rend, qui se vante, ?qui se vcnd méme quelquefois, mais qui ne nieurt jamais. Daarom moeten de anderen om zoo te zeggen zitten te wachten op la célébritépar accident. Maar de lucht is zoo gezond in Holland ! Wat u hier ziet, deze groepeering, enfin de allure van deze tentoon stelling, heeft mér genie, meer hoofdbreken gekost dan het schilderen van al deze doeken bij elkaar. Fn er zijn er toch wel zoo enkele bij ! Deze tentoonstelling is met courage gemaakt et vous aimez Ie courage ! Om alle schilders op te hangen die in Holland schil deren, mevrouw, zouden we aan het Louvre nog niet genoeg hebben, en wanneer ze daar allemaal bij elkaar waren, Wie zou dan de verleiding kunnen weerstaan aan het klokkentouw van St. tiermain-l'Auxerrois te trekken om den Sint Lucasnacht in te luiden? Maar aangezien de inrichters van deze tentoonstelling ?wel wisten dat ze automatisch te doen zouden krijgen MODERNE JEUGD Teekening voor ,,(/e Groene Amsterdammer door Gcorge van Racmdonck III] KKFT NOG NOOIT 'N RADIO GKIIOORD! met de noodzakelijkerwijze uit te sluiten drie duizend twee en negentig schilders voor wie geen ruimte was, gaven /.ij er de voorkeur aan een expositie te maken zooals zij meenden dat ze moest zijn. Of zij nu de Hollandsche schilderkunst repre senteert ? F> zijn er die zeggen: niet slechter dan alle .'indere. Velen /.eggen: beier dan de meeste andere. Maar ze is goed ingericht. Want is het niet aangenaam hier rond te wandelen en straks, zonder dood vermoeid te zijn, weer op de Place d'étoile te geraken? Denkt u dat dat van/elt komt? diere amie, wandel dan eens hetzelfde aantal zalen in het Louvre.... -?Fe magasin du . . . . ? N'impsrte, mad'ime. . . . II OOFDST A l) DOOR CONSTANT VAN YVKSSKM S<>int .S,nvM .T ICHTK muziek? ?'?'Met geldt als een venvijt. De symphonie heel zware muziek, lui ballet lichte muziek. De opera zwaar, de operette licht, etc. Hier zijn echter niet de kunst-vormen, die bepalen nf de muziek licht of zwaar is. Doch daar men nog niet kan aannemen, dat een symphonie b. v. anders dan zware muziek kan zijn, is iedere symphonie, die de tradities niet volgt, licht, d.w.z., oppervlakkig? liet zit dieper. Hit is eerder een folkloristische kwestie, l fet zijn \vi wijten, die de volken elkaar wederzijds doen. B. v. de Franschen verwijten ons zwaarte, wij de Franschen lichtheid. Met deze lichtheid bedoelen wij dan: het tegenovergestelde van degelijkheid, n.l. oppervlakkig heid, gebrek aan ernst, wuftheid. Dat deze lichtheid gepaard gaat met de charme, het behoorlijke, achten wij eerder een ondeugd dan een deugd. Maar het charmecrende kan nooit met zware tred gaan. De wereld der muziek danst weer, de ,, lichte voelen" zijn weer aan de orde. (ioiinod vindt weer een nieuwe school van Fransche- bewonderaars. Olïenh.ich, de operette, het ballet worden opnieuw ..ontdekt"; vinden hun herleving in de muzikale waardeering. Fr is een rage voor Strauss-w.ilscti, voor Sp lansche dansmuziek, voor volksliederen. Is dit allerlichte muziek? Zoo ja, toch zeker geen oppervlakkige muziek. De tegenstelling-natuurlijke muziek-cerebrale muziek is juister, wanneer nuii tegenstellingen wil maken. Ongetwijfeld bezit de Fransche muziek als een harer eigenschappen lichtheid. Omdat de waarlijk Fransche muziek naar haar aard een afkeer blijkt te hebben van diepzinnigheid. die zich van het leven verwijdert, van nevelachtiglieid, van ,, geleerdheid". Fen type dier Fransche muziek, die nog te algemeen voor Franseh-oppervlakkig wordt gehouden is de muziek van Saint Saëns. Zij heeft veel kwaad moeten hooreu van hen, die hun vaststaande nonnen van niuzikalen ,, inhoud" hebben. Inderdaad, de muziek van Saint Saers is melodisch en traditioneel af gestemd" op de klassieke meesters Mozart. Tnalberg, Beethoven, Schuniann, Mendelssohn, Meycrheer. F b. v. Saint Saëns 2e symphonie iu a-mull niet Schu"! MUZIEKHANDEL PIANO'S A°1835 _J Achter St.Pieter 4 H, RAHR VLEUGELS D Tel. -H 3 UTRECHT manu? Feu metamorpllose van Schuinanu naar de mode van een latercn tijd? Toch deze muziek geeft geen oogeiiblik het idee. dat zij imiteert. Zij heeft een gehee! eigen, Fransch accent, dat haai' ook niet in de metamorphosc verlaat. De/e bewegclijkheid, dat zwe vende, dansende, muzikale is geheel en al Fransch. Vooral hel muzikale. De tradilioneele vonn is vnor Saint Saën.s nergens een beletsel om muziek te maken. l lel thema" eener symphonic is niet in de eerste plaats syniphonisch bouw-materiaal, het is in dj eetste plaats muzikaal gevonden. De ontwikkeling' verloopt muzikaal, l-j- is g^eii enkele cerebrale nuance in deze muziek. Saint Saëns heefl zijn leven lang niet van de bas" gehouden, die hij als kind niet wilde leeren, omdat de bas niet zong". Zelfs een passage die uien als ,,vulling" gecomponeerd aanvoelt, blijft muzikaal. Dit is wel het echt Fransche accent in Saint Saéns: beoefening der traditioneele vormen. Forma lisme? (ioed, maar dan in den vorm van muziek. Als Saint Saens in de finale zijner j!e symphonie de stem men fugatisch laat invallen, voert hij dit procéd nooit n minuut langer door dan het als muzikaal ettect zin heeft. Wanneer hij een symphonisch werk niet een onderwerp" schrijft is er nooit een orkest effect uit het muzikaal verband gerukt om de z.g. plastiek van hel geval" te verlioogeti en de ooivu te laten zien", doch, zooals in de danse maeabre" klappert de xylophoou, die het klepperen der botten imiicercn moet, zeer harmonieus of, zooals ju de Rouet d'Omphale" snort het spinnewiel niet nadrukkelijkere clan noodig is om het effect van vrou welijke verleidclijkhtid in beweging te houden". zooelat het stuk feitelijk eenigszins gelijkt op een superieur geïnstrumenteerd air de ballet." Deze bovenstaande ontboezeming moest mij van het hart na het opnieuw hooreii Donderdagavond in het Concertgebouw van een tweetal werken van Saint Saëns: de 2de .symphonie en het derde vioolconcert. Saint Saëns' ,,gemakkelijkheid" openbaart zich wel nadrukkelijk als een begaafdheid zooals alleen op het hoogte punt van een bepaalde cultuur, van een tijd perk kan u,1:111 optreden, een door overerving verkre gen dispositie en zijn weKpiekendheid" binnen de grenzen eener muzikale traditie kunnen vele moderne componisten hem benijden. Cecilia Hansen speelde liet oe -vioolconcert. Zij wist piachtig de charme van deze muziek te doen herleven. zoodal men in een voortdurend bekoord zijn zoowel naar haar zangerigen toon als naar haar muziek luisterde, l-j- waren momenten, dat men er de droonicn.iv verschieten eener feeerie in geopend zag. Achteraf verwondert uien zich, dat Saint Saens. die vaak de charme van een (iiuuiod bezit, niet meer voor hef opera-ballet heeft geschreven. De violiste behaalde een groot succes en het publiek was opnieuw gewonnen voor een muziek, wier be trekkelijkheid" hè! reeds te vaak door de h.eeren critici is voor-geredeiieerd. Dok Meilgelberg en het orkest hadden in de/e overwinning een belangrijk aandeel.