No. 2552 "DE GROENE'AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND n ELLEN KEY f DOOR ELIS. M. ROGGE r70O is zij dan van ons heengegaan tillen Key, ?^ de Zweedsche schrijfster en feministe. Dagen lang waren wij op het bericht van haar dood voor bereid. Zij mocht den leeftijd bereiken van 78 jaar. Ellen Key had een internationale bekendheid. Feministe in den goeden zin gaf zij zich aan maat schappelijk werk ten gunste van ,de vrouw en het kind en uitte haar denkbeelden in woord en geschrift over de vraagstukken van opvoeding, huwelijk en vrouwenarbeid, waarover ook thans nog het laatste woord niet is gesproken. Haar bekendste werk is zeker in Nederland: ,,De Eeuw van het Kind", een boek waarover bij verschijnen veel pennen in bewe ging zijn geraakt. Als Ellen Key, op het hoogtepunt van haar leven, haar groote, verstrekkende idealen verkondigt, dan wordt haar streven in Zweden niet gewaardeerd. Zij trekt naar het buitenland, bezoekt ook Nederland, doch vindt er niet de sympathie die zij had verwacht. Dan keert zij terug naar haar land. Zij zoekt een stille, ?cultuureele streek uit bij Hastholmen en laat daar midden in de bosschen een klein buitenhuis bouwen, ?wit met rood dak. Van den tuin, met zijn rijken schat bloeiende planten loopt een trap recht omlaag naar het Wettermeer. Daar in de rieksche tempel is het Jievelingsplekje van Ellen Key en haar grooten hond. Het huis richt zij met haar drang naar schoon heid genoegelijk in. Alles heeft er een bijzondere beteekenis en symboliseert een herinnering, zoo ver haalt ons de Zweedsche schrijfster Marika Stjernstedt. Het is een verblijf van rustige stemming, de verwe zenlijking van alle idealen over de Schoonheid in huis" eertijds in een geschrift vastgelegd. In deze idyllische omgeving brengt Ellen Key in gezelschap van een vriendin de jaren van haar verder leven door. Als Marika Stjernstedt haar op haar 75ste verjaardag bezoekt, is zij nog onver moeid. Zij werkt dagelijks en loopt op de wandeling rechtop ais een geoefende voetganger uren lang door de i bosschen. Haar uithoudingsvermogen is haast legendarisch. Zij is bekend in de geheele streek en als Marika verbaasd over zooveel levenskracht haar vraagt: Hoe kunt ge toch alles doen, al het werk, honderden brieven beantwoorden, meiischen ontvan gen, en altijd hetzelfde goede humeur behouden, dan zegt. Ellen Key: Ja, /.ie je, toen ik jong was, werd mij geleerd om den dag wel te besteden en geen oogeublik verloren te laten gaan en daarvan trek ik nu nog mijn voordeel". tt Zoo verouderde Ellen Key zachtkens tusschen haar geliefde herinneringen als een typische figuur van goede en fijne traditie. Zij had het geloof in de kracht der menschheid om tot een hooger geestelijk stand punt te geraken. Dat vaste vertrouwen heeft haar zeker voor zich zjlf, gelukkig gemaakt. MODERNE VROUWEN EN M ODERNE VRAA G STUKKEN DOOR EMMY |. IIELIXFANTK "ISDe Commissie ter bestudeering van het Dicnslbodenvraagstuk, ingesteld door de Nederlandsche Vereeniging van Huisvrouwen gaf als haar advies, -dat herziening van ,,huishoudelijke!! arbeid" en Woninginrichting" een noodzakelijke voorwaarde is om te komen tot oplossing van het Dienstbodenvraagstuk en ga'f in verband hiermede in overweging de instelling van een Instituut, dat zal dienst doen als vraagbaak en Centraal Lichaam voor de huis vrouwen. In beginsel heeft de te Groningen gehouden algemeene vergadering van de Nederlandsche Ycreeniging van Huisvrouwen besloten tot de instelling van zulk een Instituut. Als taak van dit Instituut is o.m. gedacht aan liet bevorderen: van coöperatief werken der huis vrouwen, van de oprichting van gemeentelijke en particuliere diensten ter verlichting van het werk der huisvrouw, van het gebruik van technische hulpmiddelen voor tijdbesparing, van den invoer van practische artikelen voor woninginrichting enz. De vereeniging zoekt dus de oplossing van het Dienstbodenvraagstuk, welks bestaan niemand kan wegcijferen in een richting, welke eventueel kan bijdragen tot het overbodig maken van de hulp, omdat zeer zeker rekening moet worden gehouden met de mogelijkheid, dat het dienstbodentekort, dat het dienstbodenvraagstuk in het leven heeft geroepen van blijvenden aard zal zijn. Hiermede is echter nog niet gezegd, dat het dit moet zijn. Nog wordt van vele zijden beproefd de hulp te behouden, al zou men de interne" moeten prijsgeven of zelfs met een ,,uren"-hulp moeten volstaan. De geest van behoud der oude wereld, de gehechtheid aan het gezinsleven, de zin voor ver fijning beslissen ten gunste van de handhaving der hulp. en het wegnemen van de oorzaken van het tekort. De voornaamste van die oorzaken kennen wij: Ze zijn trek naar de fabrieken; afkeer van het slecht gewaardeerde huishoudelijk werk en van de dienst baarheid; het verkeerde voorbeeld der moderne huisvrouwen, die niet medewerken met de hulp en zelf te veel opgaan in luxe en genot. Dit alles is weer samen te vatten in het eene woordje tijdgeest". Maar juist door dat woord te noemen, bewijst men dat het laatste woord nog niet is gesproken in dit vraagstuk, dat men te laat ouder de oogen is gaan zien. Er zijn ondanks den schijn van de wufte bovenstroomingen, die worden beschouwd als het essentieele van de 20ste eeuw, toch degelijke onderstroomingen. Men moge glimlachen over een resolutie door den Internationalen Vrouwenraad op zijn 5-jaarlijksche bijeenkomst te Washington aangenomen, ten gunste van het invoeren van huishoudkunde als studievak op de Hooge Scholen, uit deze resolutie spreekt de wensch de huishouding op hooger peil te brengen door invoering van wetenschappelijke methoden en daarmede nieuwe waardeering te ver werven voor een tak van arbeid, welke eerst in de laatste jaren als vak wordt opgevat. De tijd van overschatting van het intellectualisme zijn wij te boven, de tijd, waarin gestudeerde jongelui gretig iedere loopbaan aangrijpen om te leven, is ook de tijd, dat de meisjes niet langer uit modezucht de universiteit bezoeken, maar partij trekken van de gelegenheid bij het nijverheidsonderwijs een goedbezoldigde betrekking te verwerven. Onder deze omstandigheden is er kans, dat de meisjes uit den middenstand het voorbeeld willen geven van hulpverleening en dat de arbeid van goed opgeleide krachten bijdraagt tot betere waardecrin» van de taak der huisvrouw en van haar hulp. Want onder de aanbevolen middelen tot behoud der hulp zijn deze de voornaamste: betere waardeering en degelijke opleiding van de hulp. De Haagsche afdeeling van de Ned. Ver. van Huis vrouwen is reeds in dezen geest werkzaam; de com missie uit de Amsterdamsche vrouwenoiganisaties ter bestudeering van het Dienstbodenvraagstuk doet eveneens nuttig werk, eenerzijds door te streven naar verplicht huishoudonderwijs voor meisjes, anderzijds door te onderzoeken hoe het werk in het huishouden prettiger en doeltreffender kan worden gemaakt en ten derde door invlued te oefenen op de bureaux voor Beroepskeuze, om deze te doen wijzen up de voordeelen van het beroep van dienstbode. Zoo wordt dus het uiterste beproefd om de hulp voor de huishouding te behouden, in het belang van het gezin, dat van den arbeider, zoowel als dal van den Middenstand. Want al schijnt het hopeloos de concurrentie tegen den goedbcz.oldigden fabrieks arbeid te beginnen, de voor de maatschappij te behalen winst weeg! misschien op tegen de moeite. De leerschool, die het meisje in de fabriek door maakt schijnt geenszins de leerschool voor de keurige huisvrouw en de geestelijk en lichamelijk gezonde moeder. Veel beter voorbereiding kan zij vinden in de leiding van een huisvrouw, die zelt haar vak verstaat en een v o irheeld is van plichlsbetracht ing, zinnigheid, hygiëne en toewijding. Dergelijke huis vrouwen moeten daarom evengoed worden gevormd als goede hulpen. De machinale fabrieksarbeid, die den werklust menigmaal doodt, kan niet bijdragen tot de \onnin.u van de nijvere huismoeder, die gelukkig is als middel punt van haar gezin, en aan dergelijke huismoeders heeft de maatschappij nog altijd behoefte. Slechts zij, die gelooven in een toekomstige com munistische maatschappij kunnen aansturen up het verdwijnen van de hulp; voor hen, die het gezin blijven zien als de basis van de maatschappij, is het niet mogelijk zich het toekomstig gezin geheel te denken zonder de hulp, die de taak der huisvrouw verlicht, zuudat deze meer tijd heeft \uu|- haar geeste lijke ontwikkeling en de opvoeding harer kinderen; maar nog veel minder kan men het zien denken zonder de noodzakelijke vereenvoudiging, waaraan m alle kringen behoefte wordt gevoeld. Want het is niet toevallig, dat ook op hel jonaste congres van sociaal-democratische vruuweuclubs, na een voordracht van mevrouw \\ ibaut werd be sloten tut henucming van een commissie van ondcizoek naar de middelen t"t \crlicliting \au de t,uk der huisvruu\\. VAN ALLES DOOR NELLY WAT Schep/ rrcuo'f/e in hel leven ? 'T1 OEN iirden goeden ouden tijd de feeën nog in de -*- mode waren en men bij de wieg van een jong geborene drie wenschen mocht uitspreken, was een daarvan zeker: gezondheid. In de tegenwoordige nuchtere wereld is men practischer en hecht men meer waarde aan doen, dan aan vrome wenschen. Een van de medewerksters van de Latlies Home Journal verhaalt van een bijeenkomst in haar vrouwenclub, waar een vrouwelijke dokter een voor dracht hield over de noodzakelijkheid om gezondheid te democratiseeren, d.w.z. deze zooveel mogelijk onder het bereik van iedereen brengen, door de kennis omtrent de eischen, die gezondheid en hygiëne ons stellen, meer bekend te maken. Dagelijks vraagt men elkaar: hoe vaart gij, hoe gaat het u, enz. enz., en men luistert eigenlijk nooit naar het antwoord, omdat dit toch nietszeggend is. Doch hoe geheel anders is het als een medicus die vraag stelt en ? luistert. De spreekster telde onder haar gehoor 80 (linke vrouwen, want als het geen goede huisvrouwen, moeders, onderwijzeressen, naaisters, winkelchefs, advocaten enz. waren, dan hadden zij haar werk niet zóó geregeld, dat zij daar tegenwoordig konden zijn. Zij stelde hen de vraag: hoe velen onder u voelen zich op dit oogenblik volmaakt gezond? Alle handen werden opgestoken. De tweede vraag luidde: wie van u heeft nog nooit hoofdpijn gehad? Aarzelend gingen eenige handen omhoog. Derde vraag: hoe velen van u zijn in het afgeloopen jaar niet verkouden geweest? Weer gingen er maar een paar handen omhoog. Vierde vraag: wie uwer heeft nooit eenige last van haar spijsvertering? Ook op deze vraag gingen maar weer een paar handen omhoog. De conclusie der spreekster was, dat dus eigenlijk niemand altijd volmaakt gezond was, doch telkens door een kleine afwijking gehinderd werd. En, vroeg zij, wordt deze afwijking wel goed gerepareerd? Wanneer een automobiel-bezitter zou bluffen, dat aan :ijn wagen nooit iets mankeerde, dan lachte men hem zeker uit en men kan er zeker van zijn, dat een goed automobilist steeds op zijn qui-vive is, om elk foutje te ontdekken en dadelijk te herstellen. Waarom doet de meiiseh dit ook niet met zijn eigen motor? Zoo ooit, dan geldt het hier: voorkomen is beter dan genezen. De woorden Openbare Gezondheidsdienst" zijn zóó ingeburgerd, dat men ze eigenlijk zonder na te denken nazegt. Maar de wetgevende macht kan die dienst niet alleen regelen, daaraan moet iedere goede Staatsburgeres medewerken. Er bestaat in de Vereenigde Staten een Nationale Gezondheidsraad, een Federatie waarin al de Y'ereenigingen zijn .samengebracht, die op dit gebied werkzaam zijn en wier alpha en umega is: voorkoming van (de lezer vuile zelfden naam ecncr ziekte maar in). Een dier vcre-cniijingen is de Womcn's l-'oundation t'or Health". De/.e VLM'., die1 gcrugMeund wordt door vele andere, o.a. duur de Yuung Wonien's L'hristian .\ssociatioii", spreekt niet uver :ii'l;te doch over ^t':iiihlhi'iit en zij wil dat iedere \n>u\v van tijd tot tijd een examen komt afleggen bij een medicus. Zij 'leeft daarvoor reed.-- aangesteld Dr. I.cnna I.. Meanes, ;>7u Seventh Avenue, \ew York Ut v. Deze dokter stelt aan hare bezoeksters een aantal vragen. waardoor zij uver de leefwijze, hel werk, (uf het nit't werken '.) cie vueding, kleeding, kortom over alles een uverzicbt krijgt. Wanneer il" candidate eerlijk antwoordt, weet de medicus waar de schoen kan gaan wringen en '.vijst op verkeerdheden. die tul dusver nug niet geschaad hebben, maar dit in de toekomst zeker zullen doen, ais daar zijn: te laat naar bed, te veel sigaretten ronken, te weinig rust, te \vel dan-en. 1e weinig beweging in de frissehe lucht. enz. De Ljcexamhicerde krijgt ien kaarl mede, die z zoo noudin haar huisdukter moet toonei' en moet, na eeni'-jen lijd, weer een cxamcnprue! komen ai' l-ïailty thy name is wutuan" (Hamlet) daarmede nioet hel nn maar eens uit zijn, me-..iun de Am.erikaanselie moeders der natie. DRINK WEINIG MELK HOFSTEDE OUD-BUSSEM. KERKSTRAAT ', s7 -- TELEK)O.\ -W i-H.