16 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2552 JOH. BUZIAU DOOR D. JESSURUN LOBO \7 OOR mij ligt het geheim van de bijzondere * aantrekkingskracht, die er van Bnziairuitgaat, voornamelijk in z'n stemgeluid. Zooals de dwaze grollen van Charlie Chaplin gepurifieerd worden tot tragiek door zijn wonderlijk-droevige oogen, zoo krijgen de z tte in- en uitvallen van Bitziau hun relief door het zielige stemgeluid van hem, die ze uitspreekt. Men hoort er den klank in van den door het leven ge slagene en mishandelde, van den verschoppeling en zoo krijgen zijn eigenwijze en pedante op- en aanmer kingen een bijna tragi-komische waarde. Dezelfde woorden, door een nobel en sonoor orgaan uitgespro ken, zouden ons waarschijnlijk al heel weinig vreugde geven, maar door Buziau's heeschc en kapotte stem ontstaat de tegenstelling'waaruit 'net komische ge boren wordt. Ik kan niet aannemen, dat Buziau zich dit alles bij het begin van zijn carrière volkomen bewust is geweest, wel dat hij door de jaren heen ontdekt heeft, dat in dit gebrek een groote qtialiteit verborgen lag, waarvan hij een dan! b lar gebruik kon maken. In Buziau zit machtig veel van den clown en hij accentueert dat door zijn wirgeschminkt masker. De clown is eigenlijk de zielige, de stakkerige mensch, die z'n verdriet en z'n ongeluk weet te verbergen achter zijn masker en zijn uitzinnig costuum. Hij, die de klappen krijgt en ze met een grijns in ontvangst neemt om zijn tranen niet te laten zien. Zooals Figaro zegt: je n:e presse de rire de tont de peur d'être obligéd'en pleurcr. Als men Buziau de scène met den afgejakkerden knol, dien hij den glorieusen naam Epinard geeft, ziet spelen, dan ligt de humor al heel dicht bij de tragiek. Een paar nuances minder grappig en deze op n na de laatste der snorders is een drama in zakfor maat en in zijn telkens herhaalde betuiging van liefde voor den afgetobden kameraad van bordpapier zit zoo veel lief-menschelijks, dat we n oogenblik zouden vergeten, dat daar een kartonnen paard met touwtjes voor ons stond, als Buziau zelf ons er niet plotseling aan beliefde te herinneren door dood-nuchter te ver tellen, dat hij bij ongeluk aan het verkeerde touwtje had getrokken. Buziau is onvergelijkelijk en onnavolgbaar, omdat hij een persoonlijkheid is op 't tooneel, en ware hij .met schrijf- of teekentalent geboren, dan zou hij een dichter of een caricaturist zijn geworden; nu is hij slechts een revuekomiek, maar de door hem geschapen menschcntypes hechten zich even sterk in ons ge heugen als een novelle van Gtiy de Maupassant of een teekening van Steinlen. Charlie Chaplin met z'n melancholieke staaroogen, Buziau met zijn heesche, moeilijke stem, zij geven ons beiden het besef, dat in ons leven drama en klucht in elkaar zijn verweven en dat wij maar poppetjes zijn waarmee het noodlot zijn spel speelt om ons nu eens een geluksgevoel te laten beleven, waaraan de wee moed niet vreemd is, dan weer om te striemen en ons tegelijk zielig belachelijk te laten schijnen. C O M O E D I A DOOR HENRIK SCIIOLTK \em-nigd Tooneel: ../)c//isfc Straal . Joor J. M. Barrie T N een fijn-geschreven programma-inleiding be?*? hoedt Bsts Ranucci ons voor al te zware analyse: ladyiike, bescheiden en zacht" is de sfeer, waarin dit blijspel ons wil verplaatsen. Het komt er niet op aan of het leven, zelfs in die dagen onzer bet-ovcrgrootmoeders en zelfs in de Quality-street van een klein stadje, inderdaad zoo geweest is. Wij willen het nu eenmaal gaarne zoo zien. Het is maar een illusie, geen werkelijkheid. Meer pretentie mag dit stuk dan ook niet hebben. Geen ernstig-bedoelde revocatie van lang-verviogen dagen, maareen vlotte charade, waarvan wij, argeloos en geamuseerd, terstond de oplossing weten: kleinsteedsch Empire. Het tijdscoloriet werd in hoofdzaak met uiterlijke middelen aangebracht en het milieu wordt in de voornaamste plaats door de dingen rondom de personen, dan eerst door hun eigen ge dragingen gevormd. In Barrie's tooneel-aanwijzingcn een vermakelijke novelle op zichzelf, minstens even uitvoerig als de text - is b.v. sprake van den ,,demure shop" ter overzijde van de straat: van een con sequente regie wordt vereischt, dat zij hier telkens het belletje laat rinkelen, want het is the most familiar sound of Qtiality Street". Zulke uiterlijke effect jes zijn helaas wel noodig om de handeling in het eenmaal gekozen kader te houden, want na een eerste acte. die meer deed verwachten, verliest dit stuk aan inJ. S. MEUWSEN, Hofl. A'dam-R'dam-Den Haag. DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND nerlijke charme en slechts een snelvuur van tooneelverrassingen, puur-technische vaardigheid, kan de illusie op de been houden en het stuk als blijspel zelfs versterken. ,,There's genius in Barrie, hut there's a journalist at his c lbo w there's the risk", schreef Stevenson reeds. In die eerste acte scheen Barrie inderdaad de sfeer tot in haar wezen gaaf te zullen treffen. De wijze, waarop het ,,misverstand" geschapen wordt: het niet-volgeii van een verwacht huwelijksaanzoek, dat de teerbewaarde oorzaak blijft van een voortaan in stilte meegedragen verdriet en de wijze, waarop later nog op enkele oogenblikken, na die tien eenzaam-voor bijgegane jaren, datzelfde beschroomde re ageert n doorbreekt, vormen hier wel de artistieke hoogte punten. Het gewone Marivaux-trucje: de jongere zuster, die de dubbele rol speelt van een afgematte onderwijzeres en het jeugdig-gebleven meisje, heeft echur de vervlakking van de rest op zijn geweten; het bezorgt onseen langdradige uiteenzetting in het derde bedrijf, met alle gemoeds-wissilingen die men kon voorzien. en een dank zij kluchtige situaties wel zeer speelbaar geworden slotacte, waarin echter van de zachte, fijn zinnige Empire-kleur weinig meer over is en een zeer moderne Mr. Barrie zich van zijn succes verzekerd weet. Dan heeft Schnitzler in zijn Medardus" juist dienzelfden tijd: het burgerleven gedurende de Napo leontische oorlogen, met minder uiterlijke middelen ongetwijfeld veel en veel gevoeliger geraakt. Als puur amusement beschouwd heeft dit stuk echter groote kwaliteiten door zijn lenigen dialoog en niet in het minst ook door de vele, min of meer gechargeerde typeeringen, waartoe het kwistig op gelegd tijdskleurtje g l geilheid biedt. Barrie's \\\rk is vol van zulke verrassende effecten en het is daarom een wonder, dat hij in Holland niet meir gespeeld wordt. Ik meen, dat de tooneelbewerking van zijn Peter Pan-verhalen stellig zijn meesterwerk hier nog niet doorgedrongen is, terwijl zijn andere succes-stukken: The Admirable Crichton", .\liee Sit by the Fire" en deze ,,(,)uality Street" tot de vertooningen door Amsterdamselie studenten be perkt bleven. Alleen de eenaeter Rosalind", met hetzelfde gegeven: de reeds oudere vrouw, die door een spel met haar leeftijd tenslotte werkelijk haar jeugd hervindt, werd indertijd in een fijn verzorgde vertolking der Comoedia-spelers mér bekend dan liet stukje wellicht verdiende. Hetzelfde geval doet zich thans niet deze ,,(v)nality Street"-opvoeding voor. Ook dit amusante, maar vlakke stuk werd gespeeld op een wijze, die voor treffelijk is. In de eerste plaats dankt men dit wel aan de regie (van Mevr. Ranucci-Beckman), die niets onbenut liet en zelden teveel gaf. Slechts de wijze, waarop de drie buurtvricndinneh tot caricaturen gemaakt werden, was wat bar. Tenslotte is dit klaverblad niet essentieel anders elan de meer sympathiek-kleinsteedsehe beide zusters, en met name liet karakter van l-'anny werd duur den schrijver vrij nauwkeurig bepaald. Ver a Boneiam, die dit jaar meer en meer als een zeer goed speelster op den voorgrond treedt, gaf de houtdrol niet buitengewone fijngevoeligheid, l laar expres sieve pauzen, vaak (Je overgangen tot subtiel ver wisselde stemmingen, verleenden dit stuk z-.its een dieper kleur dan men op grond van den text \oor mogelijk had gehouden. Daarnaast was Bels Ranucci. als de oudere zuster, gul en vermakelijk als ailiiil in soortgelijke rollen, en Dirk Verbeek, die als Valentine Brown wat vlak begon, kreet; naar liet einde toe vooral in de scène met de pop-Livvy sleed:- meer relief. Ferd. Sterneberg's kwasterige vaandrig. i let t v Beek's buxom servaut", Minny ten Hove. die in de voorstelling welke ik bijwoonde, Liesbet Sanders als Miss Willoughby verving en uitstek.-ncl acteerde. maar vooral ook Willy l laak in de l<:eine rul van h.i onverbcterlijk-scherpgcteek-.'iiel school jongetje.\rthur, zetten elk een eigen kleur hij aan deze Virtoomng met haar mooie decors en costumes (half Bicelermeyer, half Empire), waarnaar niet ten onrechte onze eigen Quality Streets heelt volksstammen schijnen af te vaardigen. NIEUWE BOEKEN Zakwoordenboek /?'>'/><';?<;;(! r;-.YU/<T/<;;;</M-/I, bewtrkt door A. BLOK. schrijver van ,,het Esperanto in twintig lessen." l'itgave van \\'. /w gers te Rotterdam. De in deze lijst opgenomen woorden zijn honfdzaak stamwoordeii, waarvan men door een stelsel van vóór- en achtervoegsels, elie alle hun vaste beteektms hebben, nieuwe woorden vormt. Kinetntitogriilie voor den amateur, door W. II. \'>ZI-:KI>.\, niet l U afb. l'iigave van de Mij. vuur iji.ede en (joedkoope Lectuur Ie Slnterdijk. Hen werkje, dat op eenvoudige en populaire tijze de technische zijde der film behandelt, bestaat hier te lande nog niet. De heer Id/.erda voorzie! in dezeleemte, moedigt den liefhebbe; aan om filmopnamen te maken en geeft een inzicht o\ i-r pn.-jcctie in huis. J O H. BUZIAU /,V TER H ALL' 5 RE V U E l i-ck^uin^vn voor ..(Je Groene Amsfcri/ammcr' Joor il' Ih-skes l f