No. 2552 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND UIT DE NA TUUR: JONGK OKAPI Gefoloitrafcerti n?n de Oer/e in Centraal. Afrika ftti-litixclic Contiot VOOR DE G R O O T E DIE R E N DOOR DR. I A C. P. T II II SS E A LS wij aan de groote dieren denken, dan is dat -**? in de eerste plaats wel aan de groote dieren van Afrika: olifant, neushoorn, nijlpaard, giraffe. gorilla, chimpansé, de zebra's en al eie antilopen. En al die dieren, meenden wij tot voor zeer korten tijd, zijn ten doode opgeschreven. Inderdaad zou dat ook zonder eenigen twijfel het geval zijn, indien niet een paar wakkere Belgen en Engelschen niet kracht en overtuiging voor hun behoud in de bres waren gesprongen. Er is een tijd geweest dat de Engelschen en Belgen elkander niet zoo heel goed konden ver dragen en dat er van Engelsche zijde scherpe critiek werd uitgeoefend op de schandalen van het wanbeheer in de Congo . Voor oppervlakkige krantenlezers is er uit die dagen nog altijd een naar luchtje aan het woord Congo blijven hangen. Mettertijd zal dat wel anders worden en voor vrienden van de dierenwereld, voor bewonderaars van onze mooie aarde heeft alvast de SociétéCongolaise, die strijdt voor het behoud van de fauna en flora van Centraal Afrika, een zeer goeden klank. Wij hebben een harer voorvechters, den jongen Dr. Derscheid, in dezen winter in Amsterdam iiooren vertellen van wat er te doen is en wat er gedaan wordt en hoewel hij van veel afgrijselijks en doms gewaagde, bleek de positie toch niet hopeloos. Het lijkt werkelijk mogelijk, om met inspanning van alle krachten en samenwerking van alle betrokken naties, in de eerste plaats België, Frankrijk en Engeland al het schoons en merkwaardigs, dat het geheimzinnig" Afrika ons, vooral in de laatste halve eeuw. heeft geopenbaard te bewaren. De roemrijke geallieerden hebben hier een zeerschoone taak, de vijanden die zij te bekampen hebben zijn hun eigen misbruiken, achteloosheid, gebrek aan samenwerking, onkunde. In de allereerste plaats, houdt men zich bezig met de regeling van de jacht: de modejacht op grof wild, die liefhebbers uit de heele wereld hierheen drijft, de jacht voor museums en dierentuinen, de ivoorjacht, en wat nog altijd het belangrijkste blijft, de jacht op het wild om hun vleesch. (ïoede jachtwetten, stipt nageleefd, en ruime reservaten kunnen het behoud van de dieren wereld van Afrika verzekeren. Men is reeds op den goeden weg. z.oc.vcr zelfs, dat de Belgische autoriteiten van tijd tot tijd een ver gunning kunnen geven tot het bemachtigen van een okapi voor wetenschappelijke doeleinden, de okapi waarvan wij plachten te zeggen: ..hij was maar pas verschenen of ging al dra weer henen. ' De nieistcn onzer herinneren zich nog wel, dat er in hel eerste jaar van deze eemv een spiksplinternieuw dier werd ontdekt, dat men eerst voor een verwan; van de paarden en de zebra's hield, maar da; hu nadere kenismaking van de familie der glratfen Me-, k u-zijn. Het was een nog al romantische geschiedenis, l v Hooge Commissaris van de Engelse)!..- kolonie l 'gand:1 hield op verzoek van de Belgische regeeriiiL' een troep dwergjes aan. die door een Duitscher waren ge roofd, met hel doel, om ze in Europa te vcrtounen. (ohnston kende dat dwergvolkje heel goed: hij had er kennis mee gemaakt iu het gebied van de Ituririvier, aapachtige leelijke menschjes, maar goedig e:, vroolijk van aard en bekend om hun prettige en Dier lijke dansen. Nu, Johnston brengt de geroofde dwerg jes terug naar hun land en onderweg vertellen ze hen; van alles en nog wat, onder anderen ook van een ihe:' dat zij okapi noemden en dat aan zijn ponten er zoo wat uitzag als een zebra, maar op zijn romp effen va: kleur was. (ohnston, een geboren onderzoeker, wordt natuur lijk geweldig benieuwd en op Belgisch gebied gekomen. doet hij bij de Belgische officieren navraag naai' da: dier, en dezen vertellen hem, dal zij hel heel goed kennen, dat de dwergjes er nog al veel jacht op maken om het vleesch. Ook de huid is zeer in trek en uit de bonte stukken maken zij gordels en haiideliers en allerlei moois. Johnston krijgt dan ook stukken van die huid Ie zien en gaat dan het bosch in, om de Okapi zelf 1e aanschouwen, maar dat luk; hem niet. De Belgische officieren echter beloven heel vriendelijk, dat ze hem een volledige huid var. een okapi zuilen bezorgen. Een paar maanden later slagen zij daarin. Een van hnn soldaten schijt een okapi en huid en schedel belanden ten slofte goed en wel op de plaats waar de groote rariteiten van de wereld altijei het meest kans hebben terecht te komen. in het British Museum. Toen heeft het nog wel een jaar geduurd eer mei; goed wist met wat voor soort van dier men te doen had, want n huid en n schedel kunnen wel veel verteller., maar lang niet alles. De Belgen zelf waren nu ook wakker geworden (ik begrijp die officieren niet )en n.i 1(107 kwamen mi ook verscheidene huiden en schedels te Brussel en in HKI7 gaf ITaipout zijn fraaie studie over de Okapi ten beste. Eerst heeft men nog eer poosje gemeend, dat er een paar verschillende soortei. bestonden, maar tegenwoordig neemt men slecht-1 n soort aan; de Okapi lohnsloiii. Tol mi toe is hè; dier alleen aangetroffen in de Belgische Congo ei> wel over een vrij groot gebied: niet alleen in de boven loop van de Aruwiiiü. maar ook in dien van de <>ecle dus noordelijker en de ceintuurs en bandoiiereii wijzer. uit, dat hij zelfs tot in de buuit van Njanuue voor komt, dus van vier graden nni.rdcrbrccdti tot v ii" graden zuiderbreedte, een echt jacht op de ()kapi is v ei krijg! een of ander museum dwergjes ecliler 't'-1' TOONEELIN AMSTERDAM DOOR H. K. T E U N E Tentoonstelling Kon. Ouclheidk. Genootschep W AN morgen was het stil in de zalen, die het * Koninklijk Oudheidkundig Genootschap in den nieuwen uitbouw van het Rijksmuseum bezit. Alleen de suppoost zat verlangend uit te zien naar bezoekers, niet om ze rond te leiden met verklaringen van het tentoongestelde, maar omdat hij zich blijkbaar ver veelde en het nou al wel wist en die oude boel hem blijkbaar niet interesseerde. Mij interesseerde alles wel. omdat ik, na de verza meling Hartkamp te hebben bekeken, na in den atlas van de Stad Amsterdam de tooneelafdeeling te heb ben doorsnuffeld, nieuwgierig was naar het tentoon gestelde uit den at'as van hel Genootschap. 't Is me tegengevallen. Waar ik dacht de gehccle geschiedenis van den Stadsschouwburg te vinden van lli.'JH l'.Kül, vond ik alleen het tijdperk van Cornelisz Troost (hij was niet alleen kunstschilder, maar ook decorateur van den Stadsschouwburg) behoorlijk vertegenwoordigd door een reeks platen en tcekcnirgcn van hem en oude boekjes, uitgegeven in hoofdzaak door Izaak Puist, waaronder vooral merkwaardig zijn: Beslikte Zwaantje of de recht bank te PutUrveen" niet de aardige teekeiiingen van de rechters en advocaten en het vervolg op deze klucht: ,,l)e Pntterveensche helicvccg of Beslikte Zwaantje". Uit Langendijk's stukken is alleen een schetsen prent van ,,de Wiskunstenaar of 't gevluchte Juffertje" niet die van ,,I;on Qnichotte" en van ,,de v'picghcl der Vadcrlandschc Kooplieden". ..Gijsbrecht van Aemstel" en ..Kloris en Roosje", (de eerste met platen uit verschillende tijdperken.. allen in costimie van hun tijd, de laatste door de bekende plaat van Troost en twee kleinere uit latcren tijd) trekken wel de aandacht, maar ook hier mis ik teekeiiingen en foto's uit de ll'e eeuw. toen eindelijk het eerste stuk in het niiddeiieenwsch costume werd gespeeld. Er zijn van het zangspelletje enkele uitgaven met een plaatje o.a. van Mevr. v. Korlaai en Kreeft als Thomasvaer en Pieiernel. Geen van de andere Thomasvaereii en Pieternellen schijnt het Genootschap te bezitten, zooals Tjasink, Albregt, Spoor. Sehulze en Mevr. Engelman Bia, Mevr. Albregt, Mevr. StocU en Me\r. Chris Poolman (om slechts de besten te noemen). Bij de foto's der acteurs en actrices mis ik heel velen di r bekenilsteii in 't midden dir vorge eeuw, zooals Moor, Albregt, van Ollcfeii, en den grooteii Peetei's, de dames Pieeiii. dienen van Oilcfcn, enz. Zoo ook bij de Amsterdamsche schouwburgen, waai de half afgewerkte aquarellen dir interieurs gek aan doen tegen die geheel afgewerkte der collectie Hartkamp, en afbeeldingen ontbreken waar van ..de ITansche Schouwburg op 't Singel". ..de Ooie vaar" in de Jodeiibreestraat. ..Groot Tivoli" en . ,I ascali" in de Nes: geheel nieuw voor me was: ..Schouwburg der jongeren op de werf de Zwaan" in de buurt van de Hugo de Grootstraat. l let interessantste is te vinden in het eerste zaaltje. ii.k de inaquetten en ontwerpen van tooiieeldecors van Troost, Pfeiffer. Barbiers, enz. Deze oude tnoneeldecors zijn geschilderd niet een brio en in een kleur. zoo fijn, met een zoo juiste perspectief, dat ik me kan voorstellen, hoe enthousiast het publiek zich toonde, telkens wanneer een ik z; r decors voor 't eerst gebruikt werd en men niet zijn toevlucht zocht bij gekleurde lappen. Wanneer zullen toch eens ,.(lel 'i' leelmusemn" (vroeger collectie-Hartkamp) ,,Hct Prentenkabinet", ,,het Amsterdamsche archief" en de partici l ie reverzamelaars samenwerken, om ons het Amster damsche l ooueel te doen zien in eeue tentoonstelling, waar alles vertegenwoordigd is. Komaan Tooneelmusenm, neem het initiatief en elke tooneelliefhebher zal u dankbaar zijn. okapi, maar voor alle groote Afrikaansche zoogdieren is het van belang, dat er gewaakt wordt tegen een al te goede bewapening van de inboorlingen. De Okapi behoort bij de giraffen, maar hij lijkt er niet veel op. Zijn naaste verwanten zijn al lang uit gestorven, dat «'aren het l Iclladothcrinm en het Samotherium. waarvan de fossiele overblijfselen o.a. gevonden zijn bij i'ikermi in de buurt van Athene en "P het eiland S- ;: ??-;. Abel zegt. dat er in Athene nog /eer veel oni i ??> ? : 'kt materiaal van Sanms ligt. Misschien kmi i!a.u uit ook nog vu . u <*. nadei's omtrent de VERZIN KT, VERLOODT. VERKOPERT ONAFHANKELIJK VAN VORM EN AFM ETIN O TÉ^EN BltMOJjCE PRWZEN; .?:?" :-^k;; ,-;? S< ' ' LOONSCHOOPEERAFDEELING.