No. 2554 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 15 Teekening voor ,,de Groene Amsterdammer" door B. van Vlijmen r i DE TILLER-G1RLS KRONIEK VAN DEN DANS DO O R J. W. F. W E R U M E U S B U N I X G AA' VII, Tillcr G iris T) OUWMEESTERS revue in het Haagsche Scala" -D heeft ons dan eindelijk de Lawrence-Tiller-Girls naar Nederland gebracht. Zulk een revue heet altijd anders en is sinds jaren altijd hetzelfde van samen stelling; zulke Tiller Girls heeteu altijd hetzelfde en het zijn altijd weer andere. Ze zijn, als genre, een voorlaatste evenement in dancinggirls: de mechanische duizendpoot.In het troe bele na-oorlogsche Europa dat niet precies wist waar mee het zich nog amuseeren moest en van de eene gril en tirelantijn in de andere viel, verschenen deze girls als een precies geregeld stuk amusements-mcchaniek. De oogen die moe waren van overladen ensceneering, zwoelheid, barok van het expressionisme en verwarde lijnen, vonden plotseling een sober, vitaal, frischen rechtlijnig dansen voor zich, dat geen enkele andere inhoud bezat als goed bïheerschte acrobatie. En plstseling was het een rage. Elke revue bracht nieuwe troepen girls, het corps de ballet was veranderd in een dozijn of wat acrobatische dansers. Onder het dozijn bestaat de girl niet: eerst het aantal beenen maakt de volstrekte gelijkmatigheid van alle bewegingen eigenaardig en indrukwekkend; des te meer personen, des te opvallender wordt het onpersoonlijke van dit dansen. * * Men dacht aan het Chineesche verhaaltje: In een groot bosch woonde een pracht van een duizendpoot, en de regelmatigheid, de snelheid en de zekerheid van haar wandelingen hadden haar tot een aanzien gebracht als men onder het Chineesche ongedierte in duizend jaren niet gekend had. Evenwel: de ja loezie loerde op haar. Een afgunstige zwarte mier peinsde vier dagen zonder eten of drinken; glimlachte toen en wachtte de duizendpoot af op haar morgen wandeling. En zij vroeg haar beleefd: O, ontelbaarvoetige, wonder van duizend zekerheden, hoe weet gij tocli precies uw vierhonderdeeneiivijftigste voet op te lichten na uw vierhonderdenvijftigste en vierhonderdnegenenveertigste, zonder u ooit te vergissen? De duizendpoot, die daarover van haar leven niet had nagedacht, gelijk geen enkele duizendpoot het ooit deed, bjgon te denken. Zij dacht en zij dacht, en naarmate zij zich haar probleem bewust werd raakte zij in de war, werd onzeker, begon haar dozijnen extremiteiten te tellen, zette ze verkeerd neer, raakte Kunsthandel 0. G, SANTEE UHIEEt Heerengracht 396 Amsterdam P<;rm. Tentoonstelling van Schilderijen en Prenten haar weg kwijt en stierf ellendig, nadat zij van iouter denken geen poot meer bewegen dorst. Misschien heeft het verwarde Europa na den oorlog iets van die Chineesclie bewondering voor de zekerheid van den duizendpoot gevonden m de Tillergirls, misschien vond het er iets waarscliuwends van het wijze sprookje in terug. Maar sedert zij beroemd werden heeft het aantal troepen dat d'ien naam droeg zich met vervaarlijke snelheid uitgebreid: de naam werd een fabrieksmerk dat ook ongelijksoor tige waar dekte. En het genre evolueerde onderwijl snel tot iets anders. Parijs zag de Amerikaansche Hoffmanngirls, vol maakte tegenstelling met het genre Tillei; veelzijdig en sterk individueel getrainde acrobatie, sport en dans tegenover eenzijdig en onpersoonlijk serie-werk. e zwarte danseressen der Revue Nègre over troffen de blanke Amerikaanscheii weer in vervaarlijk rythme: van kleiirlooze mechaniek tot volksdansachtige donkere levenskracht heeft het genre zich enkele jaren geschakeerd. Hopelijk krijgen wij die schakeering hier thans ook verder te zien: de Hofmanngirls en Josephine Baker's danseressen zijn, nu de Tiller-üirls ons bezochten, aan de orde. De kennismaking in Scala", die wel eens in Amster dam zal worden voortgezet, viel uu niet zoo bijster mee. Men had ons van een perfectie gesproken: het haperde soms wel eens, in kleinigheden, en het was wel eens wat simpel. Maar er waren een paar go.'de losse nummers van dit dansen op een rijtje, en een boeiend op en af dansen langs een aantal trap treden, dat wezenlijk een uitstekend variéténummer was; in het genre zag men in elk geval in Nederland nog niets beters. Ondei tussehen is de girl reeds tot probleem ver heven. Fritz Oiese heeft er een boek met veel illustra tiemateriaal aan gewijd, Girlkultur" 1). Het heeft soms iets van een wijsgeerige verhandeling over een of ander verdwenen volk naar aanleiding van drie gevonden potscherven of een beschouwing over kultuurverschillen met het tabaksverbruik als grond slag. Het is wat al te zwaarwichtig, maar lezenswaard als kijk op Amerika, zijn dansambities en zijn dansindustrie, waarover ons zoo weinig bekend wordt en waaruit plotseling prachtige dingen te voorschijn zijn gekomen als de Hofmanngirls", onvergelijkelijk met deze Tiller-troep. Die daarom haar charme niet mist, maar als sensatie a! weer ietwat achter ons schijnt te liggen. 1) Dclpliimerlag H>25. HET KINDER PRENTENBOEK Tentoonstelling in het Kennemer Lyceum te Overveen Het was waarlijk een aardig denkbeeld van den heer Pieck, leeraar aan het Kennemer Lyceum, om door enkele leerlingen een aantal kleurige plak katen te laten teekenen, welke nu hier en daar achter winkelruiten opgeplakt, tot een bezoek aan deze tentoonstelling opwekken. Te betreuren is het echter, dat deze platen geteekend zijn naar voorbeelden, ontleend aan prentenboeken; misschien is dit juist met opzet geschied, doch, mijns inziens, was hier een mooie gelegenheid geweest om de eigen fantasie eens te laten werken en had men iets kunnen verkrijgen, wat onder deze deskundige leiding zeker niet minder aantrekkelijk, maar in ieder geval oorspronkelijk geweest zou zijn. Intusschen hopen wij, dat deze platen hun doel niet zullen missen, want een bezoek aan deze ten toonstelling, die liefst 419 nummer stelt, is werke lijk de moeite waard. Het is wel jammer, dat de ruimte, waarover men kon beschikken, te klein is en de boeken daardoor te dicht op elkaar liggen, soms elkaar zelfs gedeeltelijk bedekken, hetgeen op een rustige aanschouwing van het gebodene wel wat storend werkt. Het doel van deze tentoonstelling is, zooals uit het voorwoord van den catalogus blijkt: ,,Te laten zien wat er in ons land op het gebied van kinderprcnteiiboeken is verschenen, met toevoeging van enkele voorbeelden uit het buitenland; verder door een stelselmatige indeeling de verschillende rubrieken typeerend te doen uitkomen, en ten slofte door ver gelijkingen en tegenstellingen de bezoekers duidelijk te maken waarin het wezenlijke van de soort ligt". Hierin is men wel geslaagd, maar toch had ik de indeeling liever iets anders gezien en bijv. ieder land een eigen afdeeling gegeven. Nu zegt hetzelfde voor woord wel, dat de buitenlanders ons in menig opzicht op het gebied der prentenboeken voor zijn, doch voor den bezoeker is dat moeilijk te constateeren, omdat eigenlijk alles door elkaar ligt en men zich daardoor minder gemakkelijk een bepaald oordeel over een land kan vormen. Ook had ik liever een scherper afscheiding gezien tussehen ouderwetsche boeken waarvan er trouwens niet veel aanwezig zijn en de moderne. Maar zoo blijft er altijd te wcnschen over, doch dit doet niets aan iiet feit af. dat hier iets geboden wordt, waarvan men in alle opzichten genieten kan. Ten minste, wij onderen, want het mooie en vele dezer plaatjes zal' door het kind, waarvoor zij toch bedoeld zijn, niet begrepen worden. Zoo geloof ik dat plaatjes van Rie Cramer en Midderigh- Bokhorst - o, snoezig en lief en ontegenzeggelijk ook artistiek op het kind minder indruk zullen maken, dan bijv. die van Tjeerd Bottema in ,,Het hoetselmamieije van Stnttgart". Deze laatste plaatjes zijn naïever en ook feller van kleur, iets wat ze juist voor het kind zoo aantrekkelijk maakt. Hetzelfde kan gezegd worden van Daar was eens...." van l-'elix Timmermans. In liet kort gezegd: echt leutige plaatjes. Zoo is er natuurlijk meer, doch het zou ondoenlijk zijn, dit hier allemaal aan te stippen. Laat ik nog even op merken, dat er een paar aardige Russische en Deensche prentenboeken zijn en ook een paar Zweedsche, door Carl Larsson geïllustreerd, de andere bniteiilandsehe boekjes, waaronder voornamelijk Dnitsciiland en Engeland goed vertegenwoordigd zijn, kunnen voor het meerendeel als bekend genoeg verondersteld worden. Onder de Hollandsche prentenboeken trok vooral mijn aandacht een plaatje van Raonl llynckes: Hen jongetje in den regen. Men ziet wel geen regen, maar het is misschien juist de bedoeling van den teekenaar geweest ook iets aan de fantasie van het kind - dat immers gaarne fantaseert? - over te laten. Nu kan dit kind het hard of zacht laten regenen, desnoods motregenen, al naar verkiezing. Overigens doet dit plaatje sterk denken aan de vele futuristische schil derijen, welke tegenwoordig den volke als hooge kunst vertoond worden, ofschoon zij door het meerendeel daarvan evenmin begrepen worden als de hoog dravende, met vele vreemde woorden doorspekte taal, waarmede zij door dwepers met dit soort ktinst(V) worden opgehemeld. Ten slofte nog dit : Aan den wand hangen eenige platen van Anton Pieck en ik vrees, dat de meesten die voorbij zullen loopeii, omdat ile aandacht wel voornamelijk op e boeken geconcentreerd 'zal worden en dit is jammer, want die platen illustraties voor kinderboeken -- zijn niet te versmaden. Vooral die teekening van luilekkerland is niet alleen schitterend uitgevoerd, maar eenig leuk en, ik zou haast zeggen, Vlaamsen van opvatting, zoodat ik mij al heb afge vraagd: Is Pieck nu Vlaming of llolland'er? l. G. S1MA Nederlandsche Munt Holland's beste 10 cents sigaar