Historisch Archief 1877-1940
No. 2554
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
DE SURPRISE BIJ AMUNDSEN'S VERTREK
Teekening voor ,,de Groene Amsterdammer door Joh. Braakensiek
BYRÜTOT AMUNDSEN: GOKÜSUCCES! JE KUNT HET NU GEMAKKELIJK VINDEN. - IK HEB EK JUIST ONZE VLAG GEPLANT!'
WAAR SATAN" GRINNIKT
DOOR MAURIÏS WAGEN VOORT
De Libanon
\\7 ANIMEER liet niet oneigenaardig was om een
vv gebergte met een ketel te vergelijken, dan zou
men den Libanon een satans brouwketel kunnen
noemen. Alle respect voor alle mogelijke godsdiensten,
maar als zij met elkaar in conflict komen, dan grinnikt
,,Satan" er nog snijdender bij, dan bij eiken anderen
strijd, waarin de eene mensch den anderen het leven
vergiftigt of verwoest. Dit is zoo op en om den Libanon
het geval. Marianne beleeft er weinig pleizicr van,
dat zij juist over dit stuk booze wereld te zeggen heeft
gekregen.
Er wonen daar zoowat drie millioen menschen,
doch die behooren tot zes of zeven verschillende
rassen, die nog eens onderverdeeld zijn in
een-entwintig verschillende godsdiensten ! Neen. Geen
godsdiensten: sekten.
Voor die menschen, daar, zijn dit twee grondige
redenen, altijd geweest, om te trachten elkaar weder
zijds uit te roeien, en, zoo dit niet mogelijk is, elkaar
te beoorlogen, te schaden, te pesten" voor 't minst.
De eene groep noemt zich Christen en de andere
,,Man des Heus," een derde, die de andere twee 't
minst hindert, doch daarom van alle twee 't meest
op zijn kop krijgt, noemt zich Jood. Eertijds stond
dit gebied onder Turksch bestuur, maar dit was,
al van de Kruistochten af, voor de zoogenaamde
Christenen een reden daartegen te kuipen en voor dit
bestuur om hen over den kling te jagen. Zoo kreeg
dan Frankrijk reeds in oude tijden over de kust
streek van het Libanon-gebied een geestelijk gezag.
dat spoedig ook wereldsch werd. Ernest Renan
noemde Jeruzalem een krankzinnigengesticht van
drie godsdiensten; hij bedoelde de drie bij uitnemend
heid imperatieve, waarmee dan de landen om ,,de
Oude wereldzee" 't meest te maken hebben. Maar
deze karakteristiek geldt voor geheel Syrië. Want
IN ONS HOOFDWAGAZIJIU DEN HAAG
PERZISCHE
KELIMS
ZONDER NAAD. VOOR
DIVANKLEEDEN EN
GORDIJNEN
ZONEM
niet Jeruzalem, de stad, maar liet land, dat deze
geheiligde plaats deed opkomen, is de wieg geweest
van drie godsdiensten: Joodsch, Christelijk,
Islamietisch, wier aanhangers elkaar haten mets
atanischen haat.
Haat is de giftplant, welke in dit overigens zoo
dorre land't weligst groeit. Men zou dit nog kunnen
verklaren, indien de Christenen de Islamieten haatten.
Ofschoon het gezegd moet worden, dat dit bittere
gevoel steeds van eerst-genoemdcn is uitgegaan.
Omgekeerd haten de Islamieten de Christenen, schoon
toch niet zoo fel. Maar er zijn zooveel soorten Chris
tenen in dit jammerlijk land, die elkaar onderling
haten. Natuurlijk, anders zouden zij zich geen goede
geloovigen achten in lu't ,,Evangelie der Liefde".
Zoovele soorten dat men er den tel bij kwijt raakt.
Natuurlijk zijn daar in de eerste plaats de
Roomschkatholieken en de Protestanten, maar er zijn ook de
Russisch-Orthodokschjn en, niet heelemaal hetzelfde:
de Grieksch-orthodokschen, de Maronieten, de
Melkieteti, de Chaldeeivrs, de Syrische Christenen, de
.Armeniërs, de Gregorianeti, de Jacobieten, de
Nestoranen. Het is hier niet de plaats om de dogmatische
verschillen dezer sekten en kerken" uit te leggen:
zij zijn dikwijls slechts haarfijn. Doch wederkeerige
haat en afkeer zijn er niet minder giftig om.
De Islamieten zijn er weinig minder talrijk onder
verdeeld: die kennen allereerst de giftige verschillen
tnsscheii den Soennitischen Islam, dien van de Turken,
en der Sjiltischen, dien van de Perzen, maar vooral
in Syriëkomen er dan de schakeeringen bij van de
verschillende orden der derwisjen in het Turksche
rijk van heden door den grooten man van Angora
afgeschaft ! en de sekten, die naar het Christendom
overhellen, doch ieder op eigen manier. De Droezeu.
tegen wie Frankrijk op het oogenblik het zoo te kwaad
heeft, bezitten een eigen verklaring van den Islam,
die overhelt naar den Perzische Sjia-godsdicnst
d.w.z. zij zijn voorstanders van de erfopvolging van
Mohammeds kleinzoon AH en diens zonen Hassan
en Hossein, zoo gruwelijk door de troepen van den
overweldiger Osinau, in de vlakte van Kerbelah om
het leven gebracht. Maar ook zij reeds zijn weer in
tweeën verdeeld: de tlsjoelial, de meerderheid, letter
lijk ,,oningewijdeii", om de ,,«/;(«/", zij die de gehei
men van den ritus kennen. Gelukkig haten die twee
elkaar niet. Wat niet beteekent, dat zij elkaar niet
trachten te kort te doen. Er zijn ook de Jezidi's, die
in stee van God, den Duivel aanbidden onder de niet
geheel onlogische verklaring, dat (ïod immers goed
is en er van dien kant hun geen kwaad zal genaken,
maar dat een arm mensch verstandig doet, als hij
tracht den Duivel te vriend te houden. In deze op
somming mogen ook de Nossaryi's" niet vergeten
worden, men zou hen Nazareners" kunnen heeten :
voorgangers van Jezus vóór Jezus er was.
Deze Droezen, Jezidi's en Nossayri's haten elkaar
daarom niet onderling, wijl hun haat jegens Christenen
en Islamieten zoo groot is, dat er niets meer voor
anderen overschiet. Maar terwijl hun godsdienst
dan toch zekere neiging toont naar den Christelijken
kant, steunt hun haat sinds eeuwen vooral op den
politieken bodem. Het zijn immers de Christenen
van den Libanon geweest, en deze zijn het nog. die
getracht hebben om ,,de Franken" de Europeanen,
in de laatste halve eeuw nok Amerikanen, maar ook
zij worden onder ,,Franken" begrepen binnen het
land te halen: kuiperijeii. ueeindigd niet de tegen
woordige ovei'heersclliilg dour de Franscheii. waarbn
/.ij dezen wel out; steeds li>en>epen: .,had-ie-nir
maar" !
M f J N FILM
I)c lus/ lol l runde is een der edelste mensihe
///Ac eigenschappen -- kunnen wij nu gerus/ \vrl
zeggen wijl /och hooge rechterlijke autoriteiten.
minimiers edel- en andere lieden (alles in het builen
land vooralsnog) hunne geesten geslepen blijken fe
hcbhcn mei Je nobels/e facetten van bedrog, op
lichting, diefstal, knevelarij en vcr\alsching. Men
denke toch niet al fc licht over deze dingen
oplichten is au fond niet zoo n eenvoudig hcdrijl
en er wordt soms meer genie en gezond verstand
min verbruikt dan bij een e\f>ortslachlerij of een
regeeringsinslelling. Welke milicien die me/ zijn
komiesbroodje in de rij stond om zijn boterlje Ie
lullen, had ooit kans gezien een frauduleus tweede
boterl/e te hekomen, lol op hel oogenblik dal een
simpele boerenjongen zijn broodje omdraaide, zit h
opnieuw in de rij plaa/s/e en ditmaal op de vcrschc
keerzijde een twce(/e bo/erfjc bekwam . . . Zooveel
geest in hel groot aangewend zou lol ontdekking
\~an werelddcclcn aanleiding geven en hef is gelukkig
dat er allijd nog korporaals z/jn die aan deze uil
breidmg \an \\crelddcclcn in den weg slaan: wal
zouden wc er trouwens mee moe/en beginnen, nu
in (ie lol dusverre ontdekte zoo schandalig rrr/
onvolkomens is.
f)e werkman oplichter lijkt mij \-oorloopig geen
gcsk'iagdc creatie, /'.r is er een in Haarlem en ik
\'cr/.oek u even mede uil Ie rekenen wral deze
ongelukkige dilettant niet heelt moeten doen <im
tot -/O gulden prolijl per weck Ie komen. In de
cers/e plaats werd hij overreden door een
tfaarlcmsch winkelier, stond er bij in de krant en
ik hoop dal daar nicls misprijzends mee bedoeld is.
Hel was een los arbeider dit verontschuldigt
de aanrijding echter niet en de winkelier keerde
hem dan ook in eens 1000 gulden uil en bovendien
nog 100 gulden s maand s gedurende twee jaren.
Hel dient gezegd, dal de los-arbeider door hel
ongeval wel zooveel losser was komen Ie staan.
dal hij geruime n li/d in een ziekenhuis verpleegd
moest worden, hoewel hij geluk had gehad in den
persoon \-an den aanrijder, die niet zooals te doen
gebruikelijk is u as doorgereden en ook geen
huurchaiilleur. die lijd heelt om Ie gaan zitten. De
bijna overledene o/ geheel-overrcilene wendde /.ic/i
echter, ondanks al deze ge/uh/es. lol hel burgerlijk
armbestuur en ../rok nog eens e\/ra J gulden per
weck. waarvoor hij. gelukkig hersteld, zich thans
te \-crantwoorden zal hehltcn. Hetwelk óók zeer
gelukkig is. want zoo n los werkman dient te begrijpen
dat het bestelen van de armen gec n los werk is
en geheel anders georganiseerd moet worden en
óf in hel groot dient Ie geschieden, door een
kunstmatige baisse b.v waaronder de armen hel
ION