Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
No. 2554
BIJKOMSTIGHEDEN
DOOR ANNIE SALOMONS
CCXVII
VAN de vele scheidingen, die we hier,
in het land van impuls en spontane
besluiten, beleven, zijn de scheidingen
uit artistieke beweegredenen zeker de
bedroevendste. Wanneer een vrouwtje
vertelt, dat haar man niet van verzen
houdt, word ik al onrustig. Niet om het
feit zelf, (want hoe hoog zou het percen
tage van mannen zijn, die er wérkelijk
om geven?) maar om de gewichtigheid,
waarmee ze deze lacune in zijn gevoels
leven poneert. Een vrouw, die zich over
ontrouw van haar echtgenoot beklaagt,
is veel minder gevaarlijk; zoolang de
conflicten in die sfeer blijven, knalt men
uit elkaar, en vliegt meestal even zorge
loos elkaar weer in de armen; totdat een
nieuwe ontdekking nieuwe eclatante
maatregelen en verzoeningen noodzake
lijk maakt. Maar een vrouwtje, dat over
de poëzie begint te jammeren, over haar
verzenbundels, waar de barbaarsche
gemaal niet naar omkijkt, en waar zij
haar eenigen troost uit put,.... dat is
meestal een heel irreëel wezentje, met
een onvolgroeid,
kinderlijk-zwaar-op-dehandsch hartje; dat is bovendien bijna
altijd behept met een volkomen mis
plaatst superioriteitsgevoel, en heeft in
de derde plaats, (en dit is het fatale
punt), gewoonlijk een ander gevonden,
even superieur en even onvolgroeid als
zij, die, pour l'amour de ses beaux yeux,
eindeloos naar haar recieten luistert, en
haar zelfs verzekert zelf ookjgeen anderen
troost te kennen. En dan dijt dat
jeugdigernstige spel van boeken-leenen en
elkaar voorlezen en elkaar beklagen, uit
tot een drama, dat drie of vier levens
omver gooit, om van de kinderen nog
niet eens te spreken.
Als je uit een stillen hoek naar
het leven zit te kijken, heeft het dik
wijls veel van een verwarde poppenkast.
Bepaald slecht is er niemand; de
meesten' plegen zelfs aandoenlijk goed van
wil te zijn, en dat men elkaar dan toch
zooveel verdriet aandoet, en den boel
zoo hopeloos in het honderd kan sturen,
is niet anders te verklaren dan uit het
feit, dat de meeste menschen niet tegen
de betrekkelijkheid der aardsche ver
houdingen kunnen, telkens weer naar
iets nieuws grijpen, omdat dat er zoo
veelbelovend uitziet, en waarschijnlijk
telkens minder krijgen dan ze bezaten;
omdat de waarde van een liefde toch
in de eerste plaats door de kracht van
ons eigen hart bepaald wordt, en dat
arme hart, door de uitputtende,
acrobatische toeren, die er bij een scheiding
van gevraagd worden, er niet beter op
pleegt te worden.
Men heeft er al zoo vaak over ge
schreven en men heeft er zich met zoo
veel verontwaardiging over opgewonden,
dat religieuse zin geen waarborg geeft
voor een deugdzaam" leven; dat de
menschen, die veel naar de kerk gaan.
in den daaglijksehen omgang nog niet
altijd de betrouwbaarste!! zijn, en dat
iemand, die eiken dag bidt, toch even
goed eiken dag zijn medemenschen kan
uitschelden. Ik geloof, dat men hier eenige
denkfouten pleegt te maken: als een
vroom mensch toch een feilbaar mensch
blijft, is men onmiddellijk geneigd hem
als een hypocriet te beschouwen; maar
Christus kwam in de rste plaats op de
wereld voor de zieken, voor de zondaars;
en niet voor de rechtvaardigen, die geen
geneesheer noodig hebben. Hn daarom
ligt het ook in de rede, dat de zondaars
het eerste tot Christus gaan; en al
zouden ze reeds op de stoep van de kerk,
of nauwelijks opgestaan van hun gebed
opnieuw in het verkeerde vervallen, dit
behoeft aan hun eerlijke behoefte om
zich er uit op te werken niets af te doen.
Valt zelfs een rechtvaardige, naar het
bijbelwoord, niet zeven keer per dag? Hu
hoeveel vaker zou de voortstrompelende
zondaar nog struikelen, als hij niet den
steun had van den telkens herhaalden
zelfinkeer? Maar dit slechts in het voor
bijgaan. Ik wilde eigenlijk dit zeggen:
wanneer iedereen herhaalde malen heeft
moeten hooren, dat godsdienstzin nog
geen brave menschen maakt; waarom
legt men er dan zoo zelden den nadruk
op, dat belangstelling voor poëzie, liefde
voor kunst nog geen garantie biedt voor
fijngevoeligheid in den daaglijksehen
omgang, voor het voorbijzien van de
kleine, banale zorgen des levens?
Het moet voor een naïef
vrouwenhartje onbegrijpelijk zijn, dat dezelfde
man, die in den eersten, meest ge
xalteerden tijd van hun genegenheid, zoo
pathetisch kon declameeren:
,,Fare thee we//, and, if for ever.
Yet for ever: fare thee wc//'
dezelfde man, die, op een manenacht,
Boutens': Het maanlicht vult de
zuivre hemelen", fluisterde en
Baudelaire's Caïn" op de lippen had, wanneer
hij zichzelf en zijn noodlot wilde ver
vloeken dat deze, als alle rampzalige
en zalige stormen voorbij zijn, 's ochtends
aan 't ontbijt zich opwindt over een te
zacht gekookt eitje en twee dagen kan
blijven zeuren over papieren, die op zijn
schrijftafel vast en zeker verlegd moeten
zijn... Maar kunstzinnige naturen ple
gen irritabele naturen te zijn; artistiek
temperament, (vooral als het bij passief
opnemen blijft, en men het surplus aan
emotionaliteit niet in het bevrijdende
werk kan kwijt raken,) ligt vlak naast
slecht humeur; en de man, die zich te
goed voor de banaliteiten van het leven
voelt om zijn hoogere aspiraties, zal zijn
vrouw te ongeduldiger verwijten, dat
hij, door allerlei kleine onregelmatig
heden in het huishoudelijk bedrijf,
telkens van zijn hoogten wordt
neergetrokkcn. Maar ze had 'm toch juist
liefgekregen, omdat ze elkaar in die hoogere
regionen zoo goed begrepen; omdat zij
allebei hielden van verzen en van
muziek en van alles wat mooi was? Ja
zeker; als 't huishouden eerst in orde
was; dat was nu eenmaal het terrein
van de vrouw, en daar wilde hij niet
telkens aan herinnerd worden, doordat
er iets haakte.... Het is niet zoo
prettig voor een vrouw, als het opper
vlakkig lijkt, wanneer haar man allerlei
dichterlijke neigingen heeft, die boven
haar hoofd uitfladderen, en over haar
persoonlijkheid heen reiken; en het is
een, dikwijls in haar kortzichtigheid te
weinig gewaardeerd, voorrecht, in een
bestaan van hard, zakelijk werken, van
ingespannen berekeningen en beslomme
ringen, het eenige plekje zachtheid en
poëzie te mogen zijn.
Ik denk aan de arme, kleine Nju van
het tooneelstuk, die ook den grooten,
torsenen man, die haar aanbad, in den
steek liet, om den dichter te volgen, die
het sprookje van haar leven op een
serpentine had geschreven.... Op den
avond, als zij geen uitweg meer weet iu
haar verward en bedorven bestaan,
heeft hij juist een groot, nieuw gedicht
geconcipieerd, en, vol van zijn grootsche
gedachten, ziet hij aan haar vertwijfelde
(togen voorbij.
Maar als x.e dan aan alles een einde
heeft gemaakt, komt de echtgenoot naar
de kamers, waar ze het laatste stuk van
haar leven heeft geleefd, en hij ziet toe,
hoe haar kleercn in de kisten worden
gepakt, lln als de huishoudster haar
hoedje wat ruw beet pakt, neemt hij het
haar af, en strijkt zorgvuldig het randje
recht, en streelt er over en blijft er op
staren, alsof hij hiermee nog iets van de
essentie van haar wezen voor zich had
gered.
Ik geloof, dat dit de poëzie is, die een
huwelijk gelukkig en een vrou\\ rijk
maakt.
7-JJoppe"
flight capen
Fijne likeuren
7P.K.,4cyl.,57/97,
Kleppen in denkop
SPIDER
Normaal f
2300.
Luxe . . f
2500.DE IMPORTEUR
J. LEONARD LANG
Ballonbanden
Vierwielremmen
TORPEDO
Normaal f
2550.
Luxe . . f
2750,Stadhouderskade 114 AMSTERDAM
TEOOSÏEDBKK
LEVEPT
EN VEQ/lEBIN(iEN
De New His Master's Voice" Gramophone
IS UW IDEAAL
van wat een Phonograph of Gramophone zijn moet!
Te hooren bij al onze geaccrediteerde ngenten
N. V. DUTCH GRAMOPHONE COMPANY
22a Amst. Veerkade Den Haag
Adres van naastbijzijnden aqent. benevens geïllustreerde prijscourant
franco en gratis op aanvrage
M UFO R l A- WAT ER
Opwekkend on
gezond
OBEMIANMSTBIM
Natuurlijk
Bronwater
v.VOLLENHOVEN 'S STOUT