DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2554 KONINKLIJKE BAZAR 82, ZEESTRAAT DEN HAAG WAAR U ZOEKT, WAT U WENSCHT, EN WENSCHT WAT U VINDT. G RE PEN DOOR CARRY VAN BRUGGEN Introducties NIET eiken vreemde laten We 7.00 maar toe in ons binnenhuis, maar komt hij met introductie van een illuster vriend, dan is hij welkom en we ver heugen ons in de kennismaking. Hij heeft dan bij voorbaat al een streepje voer. En valt, helaas, des ondanks, wel eens bitter tegen ! De diepzinnigheid, de oorspn.nkelijkheid, waarvoor hij ons was aanbe volen, blijken soms de sputVormen van het wezenlijke, armzalige Ersatz". Zóó is tiet ons gegaan met dat Lied van de Vuurroode Bloem" teen het voor enkele jaren voorzien van een eerste-klas-litteraire intro ductie tot ons kwam. De groote man had zich in de vingers gesneden. En ook deze groote man heeft zich, naar mijn bescheiden meening, in de vingers gesneden. Ik bedoel niemand minder dan Romain Rolland.De vreemdeling, die hij ter introductie van zijn kaartje voorzag, heet Panait Istrati, het bjek dat ik bedoel is Kyra Kyralina". Alle reden had ik het bereikte mij indirect van litteraire zijde" tot groote verwachtingen, dubbel, toen ik in Romain R< lland's voorrede las, dat hij sommige van deze Réjits d'Adrien Zograffi" op n lijn stelt met het werk der groote Russische auteurs. En desalniettemin heb ik niet kunnen ontdekken, waarin deze verhalen nu eigenlijk uitmunten boven een eenigszins veriitteratuurden Lord Lister of Rider Haggard dan wel het een of ander sensationeel bios coop-,,scenario". . . . Nu ja, het Turksch-R< emeensch-Sniyrniootsche sausje. Maar kom, daar vliegen we toch niet in. Of.... toch wei? Of.... hebben we toch met Batcinla" en met G >ha Ie Simple" nog niet genoeg leergeld gegeven? Ik heb moeite het te gelooven. Maar zijn de goede lieden dan misschien van de diepzinnige verzuchtingen over liet menschelijk hart en de aardsche lotsbestemming, die aan de/.e récits hun religieus-filosofisch tintje moeten geven, INKOOP Brillant, Paarlen, Platina, Goud en Zilver, H. LAMME R S, Juwelier, A°1845 OUDEGRACHT 149 UTRECHT - EXPERT der Nederlandschc Spoorwegen. _ de al te licht geëpateerde dupen geworden? Men zal ze inderdaad tevergeefs bij Lord Lister c.s. zoeken, maar men vindt ze daarentegen voer het grijpen in eiken ouderwetschen Engelschen roman. Ze komen ook blijkbaar weer in de mode, ze zijn de internationale ,,dernier cri" ik ontdekte ze althans bij dozijnen in Michael Arlen's modebcek The reen Hat" ! Zou het inderdaad mogelijk zijn, dat dit zich als wezenlijke diepzinnigheid kan laten gelden.... ! Wat we dan verder krijgen, zijn verhalen van moord en brand, van bloed en vuur, van scliurkerij en schakerij, van geroofde meisjes en gedébaucheerde jongetjes, alles in de hoogste mate onwaarschijnlijk, in de hoogste mate onbelangrijk, en in de hoogste mate. . . . vieux jeu ! Vieux jeu ! Ja, daarin ligt eigenlijk het zwaartepunt, daarin vooral zit de kneep. Want dit geval staat niet op zichzelf. Hoe komt het dat de huidige pogingen der hyper moderne the-itervernieuwiug ons zoo vaak terug brengen in de ouderwetsche nielodramatiek, en de pogingen tol litteratiiiirveruieuvving in den ouder wet schen stuiversroman? Het gaat hier al net precies zoo toe als in de politiek. Farlemeiitarisme biijkt ontoereikend en men vergeet dat elk systeem ontoereikend is. Dictatc risme, absolutisme moeten uitkomst brengen. Vorige ge slachten hebben Weliswaar die systemen gekend, gewogen en te licht bevonden", maar dit is lang geleden, en in het verwijderde onderscheiden we niet, het half-vergetene analyseeren we niet meer. Als fonkelnieuw speelgoed verrukt ons de afgedankte veddenkraam der overgrootouders. Hebben we er niet, om weer tot de litteratuur terug te keeren, in De Beweging" een leerzaam voorbeeld van gezien? Enkel en alleen uit afkeer tegen het heerschend realisme, waarvan men daar den buik even vol had als velen nu (naar ze zich in beelden) van het parlementarisme, werd er soms een proza geaccepteerd en gepubliceerd, dat in zijn leege deftigheid en kwasterige kwasi-voornaamhcid weer precies op litteratuur" als Oltmans' Het Huis van liet Zeewijf" geleek, de soort pompeuse doniineesstijl, dien we d'achten dat Van Deyssel voor goed had w ggebezemd. Dwaze gedachte. Alles komt weerom, gelijkt weer nieuw en mo< i uit de verte, vertoont in het nabijkomen zijn leemten en leegten en wordt dan weer verworpen. Vo< r een zekere gn.ep \\erd ten slofte geen realisme" tot een Sjibboleth. Daarbuiten geen genade, daarbinnen .... geen critiek, geen onder scheiding. Wat maar geen rca isme" was, werd welkom geheeten, al was het dan soms ook.... heelemaal niets. Dat is altijd het gevaar van al te op/ettelijk < ndernomen kunstvernieuwingen, de bedenkelijke kant van het artistieke partipris". Men kan van een kunstvorm door innerlijke evolutie geleidelijk vervreemden. men moet er geen front tegen gaan maken. En dit zij dan ten slofte de nitraat": hoe gering toch eigenlijk onze oordeelskracht is ! Hoe gemakkelijk we dupe worden van het onwaarachtige en het waardelooze, wanneer we onder de belieersehiug staan van de een of andere pre-eoneeived Idea". We moeten er maar aan gelooven: de zoo gaarne en zoo terecht verkondigde universaliteit van rus Wezen verandert niets aan de beperktheid van onze persoonlijkheid. Ik geloof niet dat we licht ons zelf beperkt genoeg kunnen denken -, al laat ook be perktheid ontplooiingen toe, die dan tegelijk dj universaliteit tot uiting brengen, waarvan de vee!Opruiming Fototoestellen Enkele gelegenheidstoestellen, w.o. met Zeiss-lenzen. Kodaks vanaf fl. 5. Alles onder garantie geleverd. JOS. HARTOG Hoofdsteég 17 Nobelstraat 28 ROTTERDAM UTRECHT zijdigheid ten slofte toch maar de spotvi rui is. Hier is R.;din liet onvergetelijk voi rbeeld. Of weet niet iedereen hoe die groote man aan houdend dupe werd van vervalseenden, in geestdrift raakte voi r derde-rangs-copieën? Anatoie riante heeft er wel eens g; edig den draa.k mee gestoken. Men heeft er een fraaie t< rniu'e \oir bedacht: R-.-din legde zelf de schoonheid in liet namaak-pnil. Jawel, dat doet ook de burgerdame in haar stolplieiligen en o-eografietjes. Omdat ze niet onderscheidt. Elk 01 rdeel immers is: o< rdecl-des-cndcrscheids ! Precies zoo Rodin : omdat hij niet onderscheidde, iu zijn eigen vak al niet meer onderscheidde, binten zijn eigen tijd en zijn eigen school, liet meerdere van liet mindere, het waardevolle van liet waardelooze. Zoo is het en zoo hebben we het te aanvaarden. Alles gaat goed, zoolang We wijselijk in ons eigen (lokaal-) treintje op ons eigen (smal-) spoortje blijven rijden, zoolang alle bekende signalen op veilig" staan. Begeven we ons op het Wereldnet, dan volgen i nvermijdelijk de deraillementeii. In grooten getale. Dat is de liisti rie van vele kt rte, heftige reputaties ! Maar och. Wat doet het er eigenlijk ti e? Zooals de door stadsvuil vertroebelde rivier heel snel en heel afdoend zichzelf desinfecteert, zoo brengt ook de tijdstroom dit alles weer in het reine, gauw genoeg. Jules Roinains bijvoorbeeld zal wel blijven, (laf hij ons niet in Les Ot-pains" de verkwikkendste aller verkwikkingen, de zotlcrnij van een wijs man? Maar wie spreekt nog over (ioha Ie Simple"? De hemel zij geprezen. . , . geen sterveling. Ik waag het vermi eden dat Lesrécits d'Adrien Zografii" een o\ercenk< mstig lot besch' ren is.... En dal een nak'meiingschap nog wel eens zal glimlachen om hel n;>ïe\e eiithousiaMiie van Romain Rolland, als eenmaal het nu nog verwijderde «eer zóó dichtbij zal zijn vieux jeu" opnieuw en werkelijk modern dat men er weer in onderscheidt het betere van het mindere, het waarde volle van het waardelooze. PAST STALEN RAMEN TOE VAN DE KQN.FABR.F.W.BRAAT-DELFT. SPKIALITEIT: GENIET van de PINKSTERDAGEN l op uw NERACAR Hij brengt U op de meest aangename n'ijze daar. ivaar U ivenscht te zijn. Zijn uitnemende veering en zijn rotsvaste ligging op den weg VOORKOMEN ELKE VERMOEIDHEID. Geen speciale motorklceding noodig, dank zij zijn volkomen BESCHERMING TEGEN ALLE VUIL. 4 P.K. 2-tact . . . . , f625 4 F.K* 4-tact (Blackburae) f 775 VRAAGT ONZEN AGENTEN!!! Technisch Handelsbureau E, EKKER Jr, Hengelo (0.). mi