Historisch Archief 1877-1940
No. 2555
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
n
HUSBANDS
Gilt-Edged and Otherwise
THE HANDY HUSBAND
zijn, zullen zij voor velen misschien niet
terstond die aantrekkelijkheid hebben,
die van Robinson's werk uitgaat. Maar
wie zijn werk geregeld bijhoudt" zal
onvermijdelijk hoe langer hoe meer
onder de bewonderaars gaan behooren.
Ook om dien eenvoud is een uitvoerige
analyse, als Robinson's prenten vragen,
overbodig. De advertenties
voor"Shellmotor-spirit" hierbij gereproduceerd
mogen als kenmerkende specimina
van Bateman's kunst gelden. Zij ver
eenigen al de eigenschappen ervan in
zich: eenvoud, beschaving, humor en
sensitivistisch uitbeeldings-vermogen.
De advertentie voor Abdulla
cigaretten" is er n van een dezer dagen
verschijnende serie. Een verrassing is
hier de sterk gedetailleerde achtergrond,
zoo geheel in tegenspraak niet Bate
man's gewoonte. Ik had in den laatsten
tijd te weinig werk van hem onder de
oogen, om met eenige zekerheid te
kunnen zeggen, of hierin een wending
in zijn opvatting gezien moet worden.
Want van vorderingen maken" kan
bij een zóó rijp talent bezwaarlijk
sprake zijn.
Robinson en Bateman zijn zonder
twijfel de leading men" in de Engelsche
humoristische reclamekunst van deze
dagen. Het is daarom merkwaardig (en
het pleit voor de Engelsche
reclamekunstenaars) dat zij geen school maakten.
Bij hél die groote groep van minder
op den voorgrond tredenden is er geen
n, die in den" trant van deze beide
meesters"1 werkt, noch in den aard van
hun humor, noch in den stijl van hun
werkwijze. En ook onderling vindt men
bij deze minderen" geen twee, wier
werk op elkaar gelijkt. Stuk voor stuk
zijn zij persoonlijkheden en vonden zij
hun eigen terrein. Ik noem van hen b.v.
Fish en den hierboven reeds besproken
Zweed Einar Nermann, die beide voor
Abdulla een aantal prachtige adver
tenties maakten. Het werk van Fish
heeft iets naïef s, men zou haast denken
dat hij niet goed kan tcekenen. Nermann
vertoont een sterke neiging om te
styleeien, hij zoekt blijkbaar vooral
naar een eenvoudige lijn. Ik noem verder
nog Aubrey Hammond, die zijn onder
werpen In Victoria's day's" vindt en
daarmee zeer waarschijnlijk den ouder
dom van Canadian Club Whisky wil
uitdrukken. Dat hij ook nog wei wat
anders kan, blijkt uit ecu kostelijk
prentje voor Barelay's Lager" de
ietwat onwaarschijnlijke scène van een
bier-tent in de.... woestijn. Deze
advertentie maakt deel uit van een
reeks, waarin Barelay's" door ver
schillende kunstenaars een illustratie
liet geven van haar slagzin: The drink
for a lordly thirst", een reeks, die ver
schijnt onder den geestigen titel: "The
finest thirst l ever knew" ! De mede
werkers zijn o.m.: Lawson Wood,
H. Harman, Charles Crombie, Arthur
Watts, H. H. Harris en Dow. In deze
reeks zien wij zeer duidelijk de voor
liefde van den Engelschman voor de
combinatie van Sport and fun", waar
over ik in het vorige gedeelte van deze
beschouwing sprak.
Het reclame-bedrijf in Nederland
speciaal het advertentie-bedrijf - ver
toont sinds eenige jaren na den oorlog
sterke symptomen van Engi'lschen in
vloed. Tot nu toe echter bepaalt deze
invloed zich nog alleen tot de ernstige"
factoren. De korte tekst, eertijds liet
evangelie voor den adverteerder, maakte
plaats voor de vél langere, eenigszins
verhalende" bijschriften bij teekening
en firmanaam. De indeeling van den
tekst, de typografie is eveneens geheel
op Engelsche leest geschoeid. En uit
den gestadigen groei van deze opvat
tingen mag men afleiden, dat /.ij succes
hebben. Trouwens, het werd reeds meer
malen gezegd: men pleegt hier niet iets
van het buitenland over te nemen, dan
nadat het daar den ridderslag ontving.
De Engelsche humoristische reclame
kunst mag zich op deze onderscheiding
zeker beroemen. Welnu:
Waar is de Hullandsclie industrieel,
die den stout durft geren aan een
Inuniiristisclie reclame-beweging, zooals die in
Engeland reeds jaren blueit?
Hier ligt een uitgestrekt terrein
braak, dat slechts op kundige bewerking
wacht, om de mooiste en beste vruchten
op te brengen. Een schat van nu nog
verborgen reclame-kunst zal het doen
ontdekken. Tal van jonge kunstenaars
doen nu nog noodgedwongen arbeid,
die beneden hun kracht is en hunkeren
naar de gelegenheid om hun talent ten
volle te kunnen ontplooien. Een nieuwe
samengang van kunst en industrie zal
leiden langs dezen weg, de weg, die nu
nog is afgesloten met de hekken van den
huiver. '?>. <f- ???
Wie zal die hekkcn~ verbreken'?
INDISCHE
GLIMWORMPJES
DOOR H. VKKRSEMA
De supiic-lidi
Een sapoe is een takkenbezem van
lang formaat en een lidi is een bed. Het
laatste woord is de uitzondering, welke
den regel demonstreert, dat er geen
verwantschap tusschen het Maleisch en
het Fransen, bestaat. Met de sapoe-lidi
reinigt de baboe het onmetelijk bed en
achtervolgt zij de vliegen en muggen
om die dood te meppen. Na aldus
binnen de klamboe een mnskieten- en
vliegen-vrije ruimte te hebben gemaakt,
stopt zij de klamboe in. En plaatst de
sapoe-lidi in een hoek van de slaapkamer
of van de klamboekamer.
Van datoogenblik is de sapoe-lidi
ter beschikking van de bewoners van
het huis voor den strijd tegen ander
vliegend, kruipend, springend, loopend
en hangend ongedierte. De sapoe leent
zich daartoe uitstekend, zijnde de bezem
vervaardigd viit een bos heel dunnen
takjes ter lengte van een meter ongeveer
en bijeengebonden met een touw op een
decimeter afstand van het dikke einde
der takjes. De sapoe-lidi evenwel is een
hokvast wapen. Een echtgenoot mag
verordineeren, dat in ieder vertrek en
op iedere galerij een sapoe-lidi moet zijn :
hij zal ze na verloop van eenige dagen
alie in de slaapkamers vereenigd
vinden. Een sapoe-lidi uit een slaap
kamer te halen in de verwachting, dat
het te vermoorden dier zal blijven
zitten tot ge terugkomt, is een proef,
dewelke ge niet behoeft te wagen. De
insecten in Indiëkennen de sapoe-lidi.
Ze ruiken haar, voelen haar. hooren haar.
proeven haar. Zij wachten de komst
niet de sapoe-lidi niet af. Zij vluchten
lafhartiglijk.
In paedagogisch onderlegde lezers
zou de vraag kunnen opkomen, hoe het
komt, dat het opgroeiend geslacht in een
FASCINATION
APPRECIATION
land met zoo'n prachtig
tuchtigingswapen als de sapoe-lidi bij de hand, zoo
o n ge zegge l ij k opgroeit. Het is een
nieuw voorbeeld van de greiizenlooze,
bijna misdadige milddadigheid en lank
moedigheid van de Indi.-che natuur,
dat zij niet toestond de sapoelidi ook
als roede geschikt te maken. Te lang
zijn de takjes en te zacht. Het achter
einde zou stevig genoig zijn maar een
jongen blijft niet liggen, wanneer ge
een meter van hem af gaat staan om
hem een mep te geven (men mag deze
dingen weer zeggen nu het rappuri ovir
het Montessorieonderwijs versciieneii is)..
Een tor of een voor het eerst geraakte
kakkerlak echter kan niet zoo haastig
meer wegkomen, dat ge hem nuk nuf.;
niet voor den tweeden keer kunt meppen.
LINCOLN
de meest volmaakte wagen
AUTO-CENTRALE - Haarlem
DE?GROTIUS" LETTER
DOOR T H. W I N K
DE lettergieterij Amsterdam" voorn. N.
Tetterode zond dezer dagen een mooi stukje drukwerk
rond: Eenige brieven betreffende de eerste uitgave
van Hugo de Qroot's De iure belli ac pacis (Parijs
1625)". Haar bedoeling is, om hiermede de nieuwe
letter Orotius", ontworpen door den heer S. H. de
Roos, waaruit dit boekje gezet is, te introduceeren.
Het valt niet tegen te spreken, dat een aankondi
ging van de voorname allure als deze, indruk maakt.
Een boekje als dit wordt aandachtig bekeken .en
bewaard, en menig belangstellende in de
Nederlandsche typografie zal het reeds een plaatsje gegeven
hebben naast Erasmus en zijn
drukkers-uitgevers", het werkje,
waarmede dezelfde lettergieterij nu
drie jaar geleden de
ErasmusMediaeval",een letter vandenzelf
den ontwerper, onder de aandacht
van drukkers en uitgevers bracht.
Toch heeft deze wijze van ken
nismaking voor de beoordeeling
haar bezwaren. En wel deze, dat
men thans de letter alleen ziet in
haar toepassing als boekletter, en
dat nog wel in een bepaald corpus
en een bepaalde zetwijze. Bij de
Grotius" voelt men deze bezwa
ren nog meer dan bij de
ErasmusMediaeval". Deze laatste letter
toch vond haar toepassing voor
namelijk als boekletter. De
Grotius" zal, meenen wij, meer
geschikt blijken voor klein drukwerk en voor
smoutvverk. Haar aspect als zoodanig zal men waar
schijnlijk binnenkort wel kunnen beoordeelen in de
bekende Mededeelingen" van de Lettergieterij
Amsterdam".
In Eenige brieven" zijn de augustijn en de
dessendiaan-letter gebruikt, de eerste met 3 punten, de
tweede met 2 punten interlinie. In een mooie
paginaverdeeling en een uiterst zorgvuldige zetwijze maakt
de Grotius-letter zoo een uitstekenden indruk.
Men denkt bij het zien even aan handwerk, aan fraaie
calligrafie, en is dit niet de hoogste lof, dien men aan
een mooi stuk zetwerk kan toe/.waaien?
Over de letter leest men in de inleiding: Evenals
Erasmus de geestelijke leermeester van Grotius ge
noemd mag worden, vormde de(ze) Erasmus-Mcdiaevul
het uitgangspunt voor de Grotius-letter". Inderdaad
DE IVRE BELLI AC PACIS
1625-1925
i
HUGO DE GROOT AAN WILLEM DE GROOT
Met de voltrekking van uw huwelij k, waarde broeder,
wensch ik u en uw echtgenoote, mede namens de mijne,
hartelijk alle geluk en voorspoed. Wij leven hier nog
vertoont de Grotius-letter een /eer nauwe verwant
schap met de Erasnuis-Mediaeval. Was deze laatste
echter ijl en een pagina, eruit gezet, licht van kleur
vergeleken bij andere lettersoorten, de Grotius-letter
is zwaar, vet en de bladzijde vormt, zelfs niet deze
3-pnnts interlinie een /.wart blok op de witte bladzijde.
In verband met het zware karakter is deze letter ook
breed. De sierlijke schraveeringcn van de
ErasmusMediaeval zijn behouden. Bij de Grotius, vooral bij
de kapitalen, spreken zij meer, dan bij de
ErasmnsMediaeval. Haar golvende lijn geeft aan een regel dat
tikje on-vasthcid, waardoor even de suggestie van
geschreven letters gewekt wordt.
De uitgave van deze nieuwe, mooie letter mag met
vreugde begroet worden. Voor bij/onder verzorgd
drukwerk, in verband met de ais boekversiering
steeds meer in zwang komende houtsnede b.v., zal
/ij zich ongetwijfeld uitstekend
leenen. Voor romans, voor boeken
van eenigen omvang (behalve dan
voor luxe-uitgaven) lijkt '/ij min
der geschikt. De Grotius-lcttcr is
deftig en zal het in smoutwerk .''.Is
uitnoodigingen, briefhoofden, aan
kondigingen van vestiging en der
gelijke zeker doen".
De ontwerper en uitgeet'ster ver
dienen onzen dank voor dit monu
ment van Nederlandsche
lettersnijkunst.
Met de/.e letter, die met eere
haar plaats naast de
Hollandsche Mediaeval en de
ErasmusMediaeval inneemt, wordt een
goede Nederlandsche rraditk
voortgezet.
Mei 1920.
l