No. 2555 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND HET BERGINGSBEDRIJF DOOR J. ODERWALD BIJ DEN STAATSGREEP IN POLEN Tcekening voor ,,de Groene Amsterdammer door Joh. Braakensiek C. Sper/ing "/' TT ET noodlottig ongeval dat aan den duiker *?*? Sperling het leven kostte, zou misschien niet 200 de aandacht getrokken hebben, wanneer het niet in herinnering bracht de koene daad ter gelegenheid van de ramp met het s.s. Berlin. In de uitoefening van zijn bedrijf waarin we hem ?ook in de dagen van deze ramp kenden, is hij op wreede wijze weggegrepen en in de bladen is terecht nog eens herinnerd aan de moedige daad, toen hij met ?zijn makkers van de blazer de gevaarlijke redding aandorst van de laatste drie schipbreukelingen vaii het wrak, en het gevaarlijk werk met goeden uitslag bekroond werd. De eenvoudige wijze waarop hij van zijn daad in die dagen verslag gaf, is nog goed bekend, maar minder bekend is het hoe het leven van deze zeelieden eene aaneenschakeling is van eenvoud, gepaard aan durf >en onverschrokkenheid. Wel niet altijd om menscben.levens te redden gelukkig is dat niet noodig maar dan toch voor het behouden of weder aan de oppervlakte brengen van kostbaar wrakgoed en ook voor het opruimen van wrakken, die eene belemmering ?voor de scheepvaart zijn. De werkzaamheden hieraan verbonden, worden in het algemeen aangegeven met den naam bergen" en het bedrijf heet het bergingsbedrijf", welk bedrijf zich, vooral tijdens en na den oorlog, sterk ontwikkeld heeft. In den tijd van de houten schepen bestond het niet. Er was toen minder aanleiding voor, omdat gestrande houten schepen minder weerstand tegen de zee bieden dan ijzeren, en wat de gezonken schepen betreft, bepaalde het zich vrijwel alleen tut die, waarvan bekend was dat belangrijke schatten mede naar de diepte waren gegaan. Voorbeelden hiervan zijn het opvisschen der .schatten van een der schepen der Armada, vergaan bij Tobermory op de Westkust van Schotland en het meerbekende geval van de Lutine, in l SCO op onze kust gestrand. Vooral bij dit laatste wrak, dat .zich steeds dieper in het zand heeft gewoeld, heeft men de belangrijke technische hulpmiddelen toege past, die zich in de laatste jaren bij het bedrijf ontwikkeld hebben en waarbij het moderne duik materiaal niet een van de minste verbeteringen is. Ongetwijfeld heeft de noodzaak, die in de oorlogs jaren ontstond, veel tot die ontwikkeling bijgedragen. Na het uitbreken vau den oorlog werden de duikers, de schepen en het bergingsmateriaal van alle Kngel.sche maatschappijen onder het beheer van de Kn«elsche Admiraliteit gebracht en nog aangevuld niet vele voor het doel verbouwde marine vaartuigen. Vele gevallen van bergen die in de oorlogsdagen door de Admiraliteit zijn uitgevoerd, zouden vóór -den oorlog niet aangepakt zijn als niet l lend; het gebrek aan scheepsruimte maakte het mi voor Engeland noodzakelijk. En met succes. Het aantal .schepen dat gelicht is, loopt in de honderden en veel ondervinding werd opgedaan. Niet alleen met het duiken en werken in veel dieper water, maar ook ten opzichte van de ontwikkeling van -vergiftige gassen, tengevolge van rottende bestanddeelen der lading. Zoo veroorzaakten de gassen van rottende graanluding bijvoorbeeld verblinding en hevige ziekteaanvallen. Met chemische tegcn-praeparaten leerde men dit alles bestrijden, zoodra een gas te constateeren viel. Vóór den oorlog meende men niet verder te kunnen gaan dan het lichten van massa's tot 1600 ton zwaarte, op niet te groote diepte, hetzij door de moeielijkheid van het aanbrengen der stalen hefkabels, dan wel omdat men bevreesd was, dat deze kabels door de zwaarte het ijzer van de buitenhuid van het wrak zouden insnijden. Het bleek dat men veel verder kon gaan. Een boekdeel kan gevuld worden met voorIN ONS HOOFDMAGAZIJiM DEN HAAG PERZISCHE KELIMS ZONDER NAAD. VOOR DIVANKLEEDEN EN GORDIJNEN IONEN KLKICRKKOl'KR: JA. JA, LIC SOCIAUSMK MK.NK A T(H"T! beelden van het doorzettingsvermogen, van het vernuft en van de durf- en krachtproeven, hierbij ten toon gespreid. Zoo werd het stoomschip Pilton, dat bij L'ardiff op liet strai d zat. dwars in diep water getrokken langs een volmaakte dwarshelling, die men voor het doel had uitgegraven in den glooicnden rotsgrond. Kif glijbanen werden daartoe, volkomen evenwijdig aan elkaar en onder den/elfden hellingshoek, loodrecht op het schip aangelegd. Daarna werd de rotsgrond onder het schip op elf overeenkomstige plaatsen ondergraven en stapelblokken en glijstukken onder het schip aangebracht, op de gewone wijze als voor het tewaterlaten van een schip op een scheepswerf gebruikelijk is, waarna het scliip langzaam glijdende werd vlot gebracht. Van meerdere bekendheid zijn de gevallen waar men een gedeelte van het schip moet prijs geven. Vóór den oorlog was dat het geval met het s.s. Sucric, dat na verschillende pogingen van vlot sleepen, doorbrak, zoodat het voorschip op de rotsen bleef zitten. Daarentegen heeft men hij het s.s. Mitwatikeï, dat bij Aberdeen gestrand was en bij het Nederlandsclu1 stoomschip Sucrukartu, hetwelk verleden jaar op de N. pier van den Nieuwen Waterweg strandde, opzettelijk het schip in tweeen gedeeld, om het grootste deel met machines en ketels zoo gaaf mogelijk naar de reparatiewerf te kunnen sleepen, om aldaar het verloren deel weder aan te bouwen. Buitengewoon belangrijk werk wordt sedert c/enigen tijd verricht in Scapa KIow, waar men, zooals men zich herinneren zal, de Duitsche vloot liet zinken. Men is begonnen die te lichten, en met succes, want een groot aantal vaartuigen is reeds boven water. In 't algeneen en in korte trekken vermeld, geschiedt dit bergingswerk aldus: Vaartuigen met pomp- en heffingsmateriaal gaan naar de plaats van het wrak; zit dit niet voortdurend geheel onder water, dan trach ten duikers gewoonlijk eerst de gaten in de buitenhuid voorloopig te dichten, waarna het water nitgepompt wordt, en het schip meestal spoedig vlot komt, en het naar de reparatie-werf gesleept kan worden. Is het schip in diep water gezonken, dan \\ordt getracht het te lichten (naar de oppervlakte te brengen) door middel van ketels of pontons, die men laat zinken en door duikers aan het schip laat be vestigen. Is dit geschied, dan wordt het water uit de pontons of ketels geperst, waardoor deze het schip zullen lichten. Gewoonlijk gaat dit niet zoo eenvoudig als het hier wordt neergeschreven, maar waar dergelijk bergingswerk is aangevangen, heeft het veelal het gewenschte succes. Zooals hiervoren opgemerkt, heeft men in dat opzicht gedurende den oorlog veel uit ervaring geleerd. Dit is ook het geval met het duikersmateriaal. Proeven zijn reeds genomen waar dit op 160 M. onder water den druk kon weerstaan, terwijl op l H) M. diepte nog met voldoende succes gewerkt kon worden. Dit heeft een Fransche maatschappij op de gedachte gebracht te zoeken naar het wrak van de Egypt dat Hotel Duin en Daal" - Bloemendaal Str. koud en warm water op alle kamers PRIVÉBADKAMERS - Telefoon 22223 in ongeveer KÏO M. water gezonken is en eengnmie geldswaarde aan hoont had. In de hier genoemde gevallen betrett het hoofd zakelijk persoonlijk voordeel of belang. Ken vooi naam geval is echter ook het uit den weg ruimen van wrakki n teneinde het vaarwater vrij te maken, waarbij hel algemeen belang gediend wordt en hel is b'i ciil sooit werk dat Speriing den dood vond. namelijk bij hel opruimen van de wrakken m de haven van /eebmgge. Ken enkel woord mag hier nog wei gizigd worden over een bedrijf dat analoog en dikwijls >aanigevoegd is met het bergingsbedrijf, namelijk de :C(*li'c/>rui<i't. Ken enkele maal hoort men 'nier iets over, maar van 't groote belang daarvan weel 't publiek doorgaan* niet veel. Hel is niet zoo algemeen bekend dat onze sleep booten steeds gestationeerd zijn van Noordzee 1oi Spaanschc /ee om op het eerste S.O.S. sein bij Ie *pringen. Wij mogen wel zeggen ,.onze" sleepbooten. want, voor zoover mij bekend is, zijn de Ncelerlandsclie sleepbooten in dat opzicht de eenige of althans de beste. l loe de weersgesteldheid ook is ?-- zij gaan er op uit. Dit heeft reeds meerdere malen ten gevolge gehad dat ernstige rampen zijn voorkomen, liet is een bergings bedrijf, dat meestal zijn werk doet, vóórdat een ramp heeft plaats gevonden. Beide bedrijven dwingen ook in builenlandsche vakkringen bewondering, af. Vooreen groot deel is dit te danken aan de beleidvolle en moedige uitvoerder* van het vaak zoo gevaarlijke werk. In de kracht van zijn leven is op droevige wijze niet Speriing een dezer heengegaan. N I E U W K U I T G A V E N DR. ). L. SM; i UI.AOE, School, Arbeiden Handen arbeid, "uit Cultuurhistorisch gezichtspunt. Met een inleidend w< ord van Dr. H. B. K. Westerouen van Meeteren, inspecteur van het Lager Onderwijs in de inspectie Hoorn. Kezingen voor de Onderwijzers-Vereeniging in de Inspectie Hoorn vi.or de Vtreeniging tot Bevordering van het Ondeiwijs in Handenarbeid in Nederland. Uitgave H. J." Paris te Amsterdam. Makelaar J. D. R.Nienaber GRATIS TOEZ. maand; WONINGGIDS.