10 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2556 TENTOONSTELLING DE ONAFHANKELIJKEN" IN HET STEDELIJK MUSEUM TE AMSTERDAM EEN HOEKJE VAN DE EEREZAAL, WAAR HET WERK VAN DE BELGISCHE GASTEN IS GEHANGEN DE HIER GEREPRODUCEERDE SCHILDERIJEN ZIJN VAN GUIETTE, CARON (2), DE SUTTER, DE TROYER (2), OLEFFE, WERKEN VAN JACOB SMITS (.S). VICTOR SKRVRANCKX (5). V. IIUSZAR, l'. MONDRIAAN ('l) EN V. HL'S/AR SCHILDERKUNST DOOR A. PLASSCHAERT Alb. A. Plasschaert, Picttira, Den Hun» Er wordt steeds met veel gemak van dit werk van mijn naamgenoot geschreven, dat het mystiek" is. Ik vrees, dat het woord mystiek" hier het meer juister woord mysterieus vervangt. Het is een font, deze verwarring, die veel werd begaan, en die fout schijnt nu een herleving te genieten. Deze font wordt in dit bizonder geval gemakkelijk gemaakt door de onderschriften, of betitelingen der teekeningcn een religieus gemoed gaf die nd-dat de teekeningen in het leven waren gekomen. Zuiverder schijnt mij het werk van Plasschaert gequalificeerd te zijn, wanneer ge zegt, dat het romantisch is, met phantaisie, en dat er soms sterk-sensneele en ook wel demonische elementen in worden gevonden; vooral het sensueele komt voor, bij wat ik romantisch noem en wat, het zij hier herhaald, de bekentenis is van een gemeenzaamheid der dingen, van hun geringen afstand onderling, van hun verbonden zijn, van hun worden ternauwernood soms, van verschijnen, van vlottend verschijnen, en verzwijmend verdwijnen; van worden en vergaan. Ge vindt bij Plasschaert een zekere eerlijkheid en een zeekre eentohigheid; die ontstaat altijd, wanneer het werk geboren wordt en onmiddellijk, al geboren wordend, wordt opgeschreven; met andere woorden, wanneer de altijd in den beginne troebele ontroering zich nog niet geklaardheeft.en de slakken van de ontroering niet verwijderd zijn. Het werk van Plasschaert heeft typisch zulke eentonigheid ??en het kan niet verdedigd worden met te zeggen, dat het geen picturale uiting is; het wordt toch met de elementen der picturale uitingen voorgedragen. Vanzelf heeft ieder dus het recht dezen werken dien maatstaf aan te leggen, en daar nooit iets blijft bestaan wat als kunst geuit wordt, zonder dat een ordonnantie er de noodige vastheid aan geeft, is hiermee een deel van het werk onmiddellijk uitge schakeld als voltooide uiting (de eerlijkheid der be doeling, en de gave der phantaisie worden door deze bepaling niet aangetast). Maar dit werk, dat een uiting, een godsdienst wil zijn, heeft in sommige der teekeningen wel degelijk zich die ordonnantie verwor ven, en ge krijgt dan een gerangschikt spel van licht-en-donker; in enkel-werken een herhaling b.v. vai bijna geformeerde dieren, etc., die de teekening GRANDS VINS DE CHAMPAGNE POL ROGER & Cie. Agent General: JAGER GERLINGS, Haarlem. de daad geven op een fries etc. te gelijken, terwijl bij nog anderen eindelijk een zekere openheid ontslaat, die de verwarring opheft, die anderen werken welis waar een persoonlijk karakter geeft dooreen zeer ver ward, zeer gecompliceerd net van lijnen, maar- elke aanduidirg van eenpersoonlijkhcidis daarom nog niet een volledig-makcn van een werk. Ik zal de bespreking hierbij laten, en niet met name die werken opnoemen, waarbij aan de picturale kunst een voldoening werd geschonken. Ik wil er alken op wijzen, dat ook V;MI de overige sommige treffen: door het bizarre, ongewone, en doordat ge altijd gevoelt, dat zij gemeend zijn, nooit slim-overkgd; alleen zoudt ge dan nog dit moeten constateeren, dat de eigenaardige toestand, waarin deze werken zijn ontstaan, soms niet sterk genoeg is, en soms als uit gewoonte oprijst; daardoor ontstaat het gebrek van steeds nieuwe schakeering, daardoor ontstaat de eentonigheid van voordracht en voorstelling, de weerkeer van bepaalde vormen. Maar de eerlijkheid der bedoeling redt zulk werk toch tegenover de banaliteit van zooveel andere werken van schilders en teekenaars, realisten dan, maar bij wie de werkelijkheid niet is de springplank naar den hemel.... Bij Klcvkamp. C. Tromp, cn Haag De meeste Hollanders zijn stil- of openbaar-verzot op het détail. Ze zijn daarop zóó verdwaasd uit, dat waar zij deze détails in menigte vinden hun kritiek teloor gaat, en zij aan 't overschatten gaan, gedachte loos. Zij vergeten dan met genoegen, dat in het kunst werk, een eenheid ! de détails afgeleid moeten worden uit het geheel; zooals dat wiskundig heet: functies moeten zijn van zulk geheel. Zij vergeten dan, dat een pot ten eerste een pot is, een vaas een vaas, maar niet een reeks puntjes, donkertjes en lichtjes; dat in dien pot iets geschonken kan worden, maar dat zulks niet kan in een aantal puntjes, lichtjes, donkertjes, naast malkaar gezet, niet innig-verbonden ten eerste ! Zij vergeten om het enkele geduld, die Bremmersche ziekte, dat geduld niet alles is, maar het geduld, te loven karaktertrek, bij den kunstenaar te prijzen eerst is, wanneer het de nauwkeurige natelier is der ontroering, maar de ontroering en het vermogen die ontroering een gestalte te verleenen zijn n, en rsten. De loftuiters van dit werk van C. Tromp, die door hun overschatting verwarrinkjes moeten wekken, vergaten door hun Hollandschen aard de eerste eischen der beschouwing. Dit kan hun alleen (natuur lijk !) en niet den heer Tromp, een stillevenschilder op Bremmerschen trant worden aangewreven Hij is daar zonder schuld, zooals hij is in zijn stillevens de geduldigen zonder den drift van den schilder, zonder de gebondenheid van het kunstwerk, ontstaan en alleen in een stadsgezichtje laat hij iets van gevoeligheid zien. KOOP Brillant, Paarlen, Platina, Goud en Zilver. H. LAMME R S, Juwelier, A» *845 OUDEGRACHT 149 UTRECHT - KXPKRT der Ncdcrlüilcl^hc Spoorwcycn NIEUWE U I T G A V E N Dr. 1:. \V. VAN I!.M-:rn.N, Sc/u'ts der :iek!en en liaui rer:/n i!.ing. Met aanhangsel: dketliisun V';or ver-schilleiide ziekten, 's (iravenh.age, (i. Naeil. Dit werkje bevat een korte beschrijving van ver schillende, zoowel hier te lande als in de tropen voor komende ziekten van den mensen. Ingewikkelde medische vraagstukken zijn daarin niet te vinden . Cn. A. TAKKS, Hoe werkt tach :tn:'n radm-tiiestel'Voor iedereen begrijpelijk genaakt, hoe wij zoc maar uit de lucht" radio-muziek kunnen opvangen.1 hoe een ontvangtoestel werkt en waarvoor de ver schillende onderdeden dienen". Tweede, verbeterde druk, met 34 afbeeldingen. Amsterdam. Uitgevers maatschappij Kosmos". (i. H. HONING, Hoofddirecteur der vereeniging Hulp voor Onbehuisden", De Vreed:ame Strijd Amsterdam, Scheltema en Holkema's boekhandel De heer Honing geeft in dit boek een nauwkeurige beschrijving van de instellingen van de vereeniging. Hulp voor Onbehuisden", eene instelling die voor den misdeelde van zeer groot nut mag worden geacht Dit boek levert tevens een belangrijke bijdrage tot de geschiedenis van het maatschappelijk werk, dat door de vereeniging Hulp voor Onbehuisden" wordt verricht. Dr. H. |. SMIT en Dr. Z. \V. SNEI.U;R, Leerboek dei Algciucene Geschiedenis, (verste deel (tot 1(548) bewerkt door Dr. H. J. Smit. \Vageiiingen, (iebr. Zomer en Keuning's uitgeversmaatschappij. De schrijvers wenschen met dit boek een proeve te geven van ander,van beter geschiedenisonelerwijs.' Kunstzaal VAN LIER CVS G\5 naait het Postkantoor t« Laren (N.-H.) GV> G\3 ANTIQUITEITEN OOSTERSCHE KUNST SCHILDERIJEN - NEGERPLASTIEK Dagelijks ook des Zondags geopend