DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2556 BIJKOMSTIGHEDEN DOOR ANNIE SALOMONS CCXIX ER moet toch meer kracht in die tengere, droomerige Oosterlingen schuilen, dan wij zoo oppervlakkig zouden meenen; en de promptheid, waar mee velen van hen de zeer strenge vasten houden, is beschamend voor ons Christenen, die meestal wel den steun en de sterking van het geloof aanvaarden, maar die uitvluchten beginnen te zoeken, zoodra er een opoffering van ons wordt gevraagd. De vastentijd van de Mohammedanen duurt een maand, van nieuwe maan tot nieuwe maan, en het voorschift is, dat alle volwassen mannen en vrouwen gedurende die dagen van zonsopgang tot zonsondergang niet zullen eten of drinken, niet zullen rooken, noch den geur van opium opsnuiven, jadat ze zelfs hun speeksel niet zullen doorslikken. Wat vooral dat niet-drinken beteekent bij een temperatuur, waarbij een Euro peaan liters vocht tot zich pleegt te nemen, kan iemand van Noordelijker streken zich nauwelijks voorstellen, en het afkondigen van de Maghrib", .(de zonsondergang) van de hoogste omgang van de minaret af, en door slaan op het houtblok in de kampongs moet in dezen tijd wel een reddend geluid z\]n voor den uitgevasten getrouwe. Eiken avond, als de schemering begint "te vallen, en het leiblauw van de ronde koepels dramatisch donker afsteekt tegen het roomwit van de moskee, beklimt een priester met enkele helpers de -Slanke minaret en wacht op het ougenblik, dat de zon zal zijn verdwenen. Het criterium hiervoor is, dat hij op een armslengte afstand een witten draad niet meer van een zwarten kan onder scheiden, en ik denk, dat menig ver smachtende daar beneden den priester wel eens minder goede oogen zal hebben toegewenscht. In de kampongs, op den beganen grond, pleegt het eerder donker te zijn, en het fanatieke slaan op het houtblok heeft dan ook a! van vele kanten geklonken, vóórdat de man op den toren zijn stem verheft en naar de vier windstreken de verzekering uit roept, dat Allah groot is; dat er buiten Allah geen od bestaat; dat Mohammed zijn profeet is, en dat het tijd is om de Maghrib Salat, (de avond-godsdienst oefening) te verrichten. Zijn stem ver waait in de ijle hoogte; wij beneden kunnen er nauwelijks een vagen zang van opvangen, die weinig indruk wekkend is, maar als we, even teleur gesteld, ons omwenden en een sado koetsier aanhouden, om ons naar huis te rijden, antwoordt hij, dat hij wel weet, dat hij ons rijden moet, maar dat hij juist wilde gaan eten, omdat hij heel den dag nog niets heeft gehad, en dan begrijpen we, dat de roep van ,,tlie tower of darkness", zooals Omar Khayyam hem heeft genoemd, niet behoeft te imponeeren door kracht van geluid, maar dat hij hier duizenden verdorden monden de bevrijding brengt. Meer dan ooit wordt in dezen tijd de nacht een dag voor den Inlander. Ze zijn nooit zoo zuinig en precies op hun nachtrust, als wij plegen te zijn, omdat ze het te kort. gekomene overdag, in elk vrij oogenblik, kunnen inhalen; ze slapen in alle houdingen, op ieder uur, in elk tempo; kennen onze onrust niet, den volgenden dag niet helder te zullen zijn voor ons werk. . Als de maan mooi schijnt, denkt een Oosterling niet aan slapen; ze zitten voor hun huis en zingen de oude Krontjong-liedjes, KLEINE MEUBELEN IN EIKENHOUT-PRIMA UITGEVOERD- IN ELKE GEWENSCHTE KLEUR ONTWERP W.PENAAT METZCC2 JS LIBERTYAGENCV die nog uit den tijd afkomstig zijn, toen de Portugeezen hier heerschappij voerden; half-casts laten zich zoetjes rondtoeren in een hongkong, terwijl ze zacht op een mandoline tokkelen, en opzien in het blauwe licht; mannen zitten bij troepjes langs den weg en n neuriet zonder woorden, terwijl de anderen rhythmisch in de handen klappen; buffels loopen stilletjes langs het lichte pad, zonder dat iemand hen geleidt, op weg naar hun kraal; heel het leven schijnt door te gaan, alleen intenser en wonderlijker in het fel blauwe licht, dat elk blaadje van het bosch zijn aparte schaduw doet werpen op den blanken grond; dat glanzend druipt van de palmblaren en de groote pisangblaren verzilvert. Maar als een Inlander de gewone maan nachten al viert als feesten, hoeveel te meer in de vasten, als hij zich, tijdens de afwezigheid van de zon, moet sterken voor alle ontberingen die hem den vol genden dag weer wachten. Huis aan huis is verlicht, en huis aan huis ook klinken de dringende gebeden, onder aanvoering van een hadji verricht; de hadji zingt voor, klagelijk huilend, de anderen antwoorden met hartstochtelijk uitgestooten, fanatiek herhaalde : ainin, amin"'s; in de wijde, lichte stilte, onder den onmetelijk zich welvenden hemel ontroeren ons die onstuimige invocaties met een vreemde heftigheid, beangstigend en bekorend tegelijk. Wat weten we eigenlijk van dit volk van millioenen, voor wier welzijn we hebben te zorgen, als wier beschermers we ons hebben opgedrongen; dit volk zoo zacht en droomerig van uiterlijk, en toch blijkbaar met zoo'n felle overtuiging gehecht aan een profeet, die den moord op een Christenhond als den zekersten wegnaar het paradijs heeft aangeprezen. Wat gaat er om in hun schamele hutten, in hun gesloten harten, vooral in deze vastenmaand, nu ieder, die nog iets voor zijn Mohammedaansche geloof ge voelt, zich door onthouding en gebed tracht te reinigen en, in dien ge xalteerden staat, zoo licht tot excessen ver vallen kan.. . Wie ooiteen revolutionaire beweging onder inlanders zou willen doen slagen, moet een beroep doen op hun godsdienstig fanatisme, hoort men al gemeen, en als het bolsjewisme niet zijn zeer uiteenloopende gezichten: inter nationalistisch in Europa, nationalis tisch in China, hier eens met de bedwel mende leuze werkte, dat het gaat om de halve maan tegen het kruis.... Onweerstaanbaar getrokken zijn we weer tot den grooten moskee gedrenteld, die grootsch en imponeereiid in den blauwen maneschijn ligt, als een enorme burcht, een onoverwinueli.jk-breed bol werk van Oostersche overtuiging in het land, dat wij met rank omhoogstrevende, blanke kerkjes trachten vol te bouwen. In den tooverachtig-glanzenden tuin, die er omheen ligt, staan de geloovigen hun wasschingen te volbrengen, voordat ze den tempel mogen betreden; in het hooge voorportaal, waar een monumen tale trap heen voert, zitten reeds velen in een kring op den grond, rond den priester, die de gebeden leest; hun tengere gestalten wiegelen zacht bij het rhythmisch antwoorden, een lage, walmende lamp doet hun schaduwen tot reusachtige, schommelende monstergestalten uitgroeien. Soms is het bidden enkele «ogenblikken stil; er is niets om ons dan de suizende tropennacht; we staren gefascineerd op het blinkende, overweldigende bouwsel met zijn zware koepels, en er is maar n verlangen in ons hart, dat dat vreemde, dringende klagen en de verwarring van het. harts tochtelijke ,,amin"-geroep opnieuw be ginnen zal. En als het weer naar den hemel jammert, over dien betooverdeii tuin uit de sprookjes van duizend en n nacht heen, en verder weg over het geheimzinnig-zwijgende, in verklaardheid blank liggende land, -- dan hui veren we er voor terug, en voelen, hoe wonderlijk misplaatst wij hier staan, wij noorderlingen, wij Christenen, in die verstrikkende zoele zoetheid van den nacht, luisterend naar dat onbegrijpe lijke, dreigende en lokkende gezang. Het is hier alles zoo beangstigend en bedwelmend schoon tegelijk ! 7PX,4cyL,»/97, Kleppen in den kop SPIDER Normaal f 2300. Luxe . . f 2500.DE IMPORTEUR J. LEONARD LANG Ballonbanden Vierwielremmen TORPEDO Normaal f 2550. Luxe . . f 2750.- Stadhouderskade 114 - AMSTERDAM UW INTEMEUB HOT JAREN MET U MEDE LMT HET DOOR K TE 00/TTOEK VERZORGEN? Complete Badkamer van af £ 285.?. Prima drukautomaat, Bad, Kranen, Bidet, Waschtafel met marmer en spiegel. G. J. DE KONING & ZOON Keizersgracht 447, A'dam ASPERGES. Fijnste, dik, blank, frist, h, franco huis, postw.. kistjes stevig verpakt, 4 pd. f 3.25, 6 pel. f 4.25, 8 pd. f 5.?, S l ie ra s p. 25",, meer. Lengte steril. 75% juiste ' glasmaat. FIRMA 1SIDORUS Bergen-op-Zoom. -Til. InUrc. 119 STOOMWASSCHERIJ H ET ZUIDEN" PIETFR AERTSZSTRAAT 63-74 Telefoon 22365 ts u\v adres voor het behandelen uwtr wasch. zoowel droog toegeslagen ai» opgemaakt. Concurreerende prijzen fa spoedige aflevering. Vraacjt nnJ3Opqav«. NEIDÏG 6 VAN ELVEN. NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP Uurwerk, Goud- en Zilverhandel v/h Gebr. B RE EN NIEUWENDIJK 172 ROZENGRACHT 53 HAARLEMMERSTRAAT 64 Groote sorteering in Trouw-, Verloving»en Zegelringen. Zilveren Couverts en diverse Schepwerk tegen scherp concureerende prijzen cv> c^o <ro o\s Uurwerken met Westminster en dlvercc gongalagea RUIME KEUZE HORLOGES 1ste Klas reparatie-inrichting voor Goud, Zilver en Uurwerken G\£> c^ c\s DEN MAAG » PlAHOs.ORGELS oekhoriWr W9. Telef: 13051 Agentesssen* Groote Linnenfabriek stelt Dames uit den beteren stand aan tot agentessen. Prachtige collectie. Uurst. conditiën. Br.A429 Alg. Adv. ur. ROUMA & Co., A'dam. aan een i s p e c i a a !! zaak dieallekleu ren voor- radig heeft. DAMESKOUSENI _ van echte zijde . . £? GEPAI. SEDiTA"*)35 ZIJDEN KOUSEN L Onze ongeëvenaarde 4 50 ZUDEN FLOR . . 1 = GEGARANDEERD, - REK BAAR, EN PR. PASVORM ZENDINGEN BOVEN f5. FRftNCOONDERREMBOURS KALVERSTRAAT 128?13O LEIDSCHESTRAAT 90 DEN HAAG: NOORDEINDE, tegenover Plaats 4 Lamps Radio Toestel met 3 jaar garantie L /J.* Ook op gemakkelijke betalingscondities Andersen & Polak P. C. Hooftstraat 40 - Amsterdam TELEFOON 26587 VICTORIA-WATER Uitstekend te vermengen QBERLAHMSTEIN met wijn of vruchtensappen