DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2558 BIJKOMSTIGHEDEN DOOR ANNIE SALOMONS CCXXI WAAROM schrijft u toch altijd over ,, uw erf?" Op uw erf bloeien toch geen bloemen?" schreef me een jong vriendinnetje uit Holland; en toen be merkte ik, hoe gauw een mensch zich aan nieuw woordgebruik aanpast, omdat ik wezenlijk even moest zoeken, wat men in Holland dan ,,erf" noemt.... O ja: ,,De waakhond bewaakt het erf", daar is het alleen de grond om een boerderij heen; maar het terrein om onze huizen in Indiëzouden we toch onmogelijk met den titel tuin" kunnen aanduiden; daarvoor staat er teveel op en wordt er te veel gedaan, dat in een tuin heelemaal niet thuis hoort. Daar zijn om te beginnen de rijen bij gebouwen, die een erf niet altijd ver sieren": de donkere, van tralies voor ziene keuken, waar de kokkie de alleen heerschappij voert, met de steenen tafel voor de houtskoolkomforen en met de berookte muren; de mandikamer, waar de baboe 's ochtends de wasch doet; de overdekte gang, waar ze 's middags staat te strijken en waar de oude waterdrager de schoenen en de boy het zilver poetst. Dan is er de rij slaapkamers voor de kokkie, dame seule, voor de baboe met haar kleurig uitgedoschten echtgenoot, voor den ouden Chinees en voor den kebon, die doen, alsof ze bachelors waren, en achterin, een huisje apart voor den boy met z'n vrouw en z'n vier zonen in hansopjes, die zoozeer op elkaar lijken en zoo snel in grootte op elkaar volgen, dat ik er altijd nog niet in geslaagd ben uit te knobelen which is which"; al hebben we hun moeilijke lange namen: Soeratman, Soeratmin, Slamat en Sanman ook onmiddellijk van buiten ge leerd. Elk gezin heeft op het erf zijn eigen vuurplaatsje gebouwd om zijn eten te koken, want een Chinees /.al niet van een Javaan eten en in de kleine winkeltjes of, aan de kramen kan ieder zich uit zoeken, wat hij net het lekkerste vindt. Bovendien levert de tuin klappervruchten te over, waarvan ze voor eigen ge bruik mogen nemen, zoovee! als ze willen. Het is dan ook altijd een feest als een haveloozc kerel, met niets anders aan dan een broek met twee ongelijke pijpen, en met een mes in den mond, vlug als een aap den hoogen boom in schiet, op zijn magere beenen zich rek kend van steunscl tot steunsel, en dan uit de hooge hoogte de vruchten naar beneden laat tuimelen, die, na een ver vaarlijk ritselen van de blaren, waar ze langs schuren, met een plof op den grond komen en nog wel een meter weer op springen, als een veerkrachtige voetbal. De man krijgt voor eiken boom, dien hij van zijn rijpe vruchten heeft bevrijd, eenige klappers present; dat is mos" over den heelcn archipel, maar als wij, veilig in onze zijgalerij verschanst, naar het oer-krachtige afkappen van vruchten en dorre takken staan te kijken, verbaast het ons telkens weer, dat, bij het wilde omlaag stommelen, soms twee of drie KLEINE MEUBELEM IN EIKENHOUT-PRIMA UITGEVOERD- IN ELKE GEWENSCHTE KLEUR ONTWERP W.PENAAT METZ6C2H LIBERTY AGENCY tegelijk, er niemand door zoo'n zwaar projectiel wordt getroffen. De klapper is de vriend van de menschen", zegt de Inlander vol vertrouwen, en inderdaad hoort men bijna nooit, dat er iemand door een neerstortende kokosnoot is ge dood. En de doffe slag, waarmee ze in den nacht soms van zelf naar beneden komen, doet droomen van een weligen herfst in het verre vaderland, als in den zwaargeladen boomgaard de rijpe appels plof fend neervallen op den harden grond.... In den eenen hoek van het achtererf staat de garage, die ook als bergplaats voor koffers wordt gebruikt, aan den anderen het logeerpaviljoen, een huisje met drie kamers, met bovendien een eigen badkamer en een eigen zitje voor de voorgalerij, zoodat de gast zich niets van het groote huis behoeft aan te trek ken. Ergens, waar het niet te zeer in 't oog valt, hangen lijntjes gespannen om de wasch van het gezin te drogen; nóg meer in het verborgene wapperen de dikwijls zeer doorluchtige kleedjes van de Dienerschaft", die aan de dichtomhegde mandiput midden op 't achter erf worden gewasschen, waar de families ook zich zelf reinigen, zoodat je 's och tends eenige malen een poedelnaakt bruin jongetje van den hoogen drempel van zijn huis ziet klauteren, en zorge loos door de zon naar de put drentelen, waar zijn moeder hem energiek met emmers koud water overstroomt. Alleen de kleinste, Sariman, wordt in een teiltje onder de keukenkraan gepoetst en liet roert me altijd weer, als de oude, kromme, verschrompelde waterdrager dan even zijn uitvegen van de goten laat rusten, om met zijn tandeloozen mond een beetje wezenloos te lachen en geluidjes te maken tegen het kind, dat, glanzend bruin plassend in het water, een beetje wezenloos teruglacht. Dan dient het erf nog voor het klop pen, of tenminste het uithangen, van karpetten en tapijtjes, en voor het luch ten van matrassen, maar dat doet men in een hn'.landschen tuin evengoed, als het ..plaatsje" ontbreekt, en zelfs zal er in Holland wel meer geklopt worden dan hier; want een Inlander heeft nu eenmaal een bijgeloovig vertrouwen iu de zon; de zon kan niet alleen de vaat drong, maar ook de matten schoon stralen, en wat zou je je dan nog warm maken met er op te gaan slaan? Zoo wordt een erf voor veel nuttige doeleinden gebruikt, maar bovendien is het toch ook wel degelijk een tuin, en wel een die bloeit met een hevigheid, waarvan men zich in Holland geen voor stelling kan maken; het werk van een kebon is meer snoeien en remmen, dan aanmoedigen; in oude verroeste petroleumblikken bloeien bloemen, blank als trosnarcisjes; de heg, hoe dikwijls ook gladgeknipt, breekt altijd weer in paars0 kelken uit en laatst, toen we gingen kijken, hoe de boy den opengevallen muur van een Chineesch kedehtje met oude planken had dichtgespijkerd, omdat ze koppig doorgingen hun rommel van blik jes en leege kokosdoppen en flesschen door dat gat op ons erf te deponeeren, ontdekten we, tusschen oud prikkel draad en baksteenscherven, de wonder lijke gratie van tijgerorchideetjes... , Altijd is er wel een onmetelijk hooge boom, die bloeit: 't zij de flamboyant met zijn pralend roode vanen; 't zij de fijnbladerige sennah, die zijn geurige bloemetjes in een gelen regen over den grond strooit. En n boom aan den ingang van onzen tuin, dien de kebon wilde omhakken, omdat hij zonder n blaadje, kaal en droog in de zon -stond, heeft verleden week aan zijn dorren tak een toef van roze bloesems gekregen. Het stond zoo wonderbaarlijk, die ijle bloei, die zich uit dorheid en doodheid had omhoog geworsteld, dat we tegelijk zeiden: O, gelukkig dat liij niet om gehakt is", en de kebon kreeg opdracht EEN GOED INTERIEUR 1/EENDAdELUk/CH TE OOfTEQBEEK DE 7P.K.,4cyl.,57/97, Kleppen in den kop SPIDER Normaal f 2300. Luxe . . f 2500.Ballonbanden Vierwielremmen TORPEDO SP Normaal f 2550. Luxe . . f 2750.DE IMPORTEUR J. LEONARD LANG - Stadhouderskade 114 ~ AMSTERDAM 4 Lamps Radio Toestel met 3 jaar garantie l /J»Ook op gemakkelijke betalingscondities Andersen Polak P. C. Hooftstraat 40 - Amsterdam TELEFOON 26587 - Lijmt ALLES Complete Badkamer van af f 285. . Prima drukautomaat, Bad, Kranen, Bidet, Waschtalel met marmer en spiegel. G, J, DE KONING 6 ZOON Keizersgracht 447, A'dam In den Boekh. en na S nelschrift »«» t **-*? i'' _^-.,» DTÏ71\JT<5 R a r T1 ?-"'^ ^* -**^ postwissel bij R1ËNTS KimMÖALl ^ ^T-N BALT, Den Haag Zelfond. 95 Ct. fr. -? -* V^^^ f-^" . uaguerrestraat 28. DEGELIJKE OPLEIDING, mond. en schrift, aan bovenstaand adres. VICTO R l A-WATER Reeds meer dan 40 jaren OBERIAHHSTEIN in Nederland ingevoerd om hem heel speciaal te mesten en te verzorgen. In een Indischen tuin blijf je dikwijls ineens staan, overvallen dooreen wónderlijken geur. Als het niet de zwaar ruiken de witte lelies zijn, is de oorsprong dik wijls heel moeilijk te vinden; het kan van de hoog verborgen sennahbloem komen of van de verscholen bloeiende pitjah piring, die kleine witte rozen ge lijken; soms waait van een kerkhof de zoetheid der tjempaga poetih over, en in den tijd, dat de melatti bloeit, wan delt men langs alle wegen in wolken van verrukkelijken reuk, zooals in Holland, als het zomer is, door lanen van linden. Van ochtend waren onverwachts de dn i t'jes uitgebroken, de blanke bloemetjes, die den vorm van een vliegenden vredevogel hebben. Ze bloeien verscheiden malen in 't jaar; maar ze maken altijd een afspraakje met elkaar: allemaal tegelijk": n dag worden de oude, grijze stammen en het donkere groen in alle tuinen met witte slingertjes versierd; den volgenden ochtend is^het al weer verschrompeld. Schoon en kort - zooals alles bier. PEEK & CLOPPENBURG