Historisch Archief 1877-1940
No. 2558
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
MOEDER EN KIND
DOOR E. TIERIE?HOGERZEIL
MODERNE VROUWEN EN
MODERNE VRAAGSTUKKEN
DOOR EMMY ]. BELINFANTE
(Teekcning voor ,,de Groene Amsterdammer'
door B. van Vlijmen)
Utamaro (1755?1800)
OP een tentoonstelling van Japansche houtsneden,
zochten onze oogen telkens weer de moeder
met 't kind van Utamaro. Ach, ten alle tijde heeft dit
lieflijk beeld, heele en halve kunstenaars bezield,
ontroerd. Dergelijke tafreeltjes toch hebben succes,
2e pakken het kijkende publiek. Het herkent dit
Jieve leven uit z'n eigen huis, of dat van z'n buurman.
Wat doet 't er toe of 'n onderwerp al duizende
malen ,,schon dagewesen" is, wanneer 'n kunstenaar
.als Utamaro 't weer zoo levendig heeft uitgebeeld?
Hier niet de traditioneele liefdeblik van de moeder
«ver 't kindje, dat zij haar melk laat drinken. Hier een
moeder en tegelijk een vrouw, die haar eigen leven
bepeinst. Hoe goed is de moeder waargenomen die,
?terwijl ze haar kind voedt, zoo ver weg kan droomen.
Haar hand houdt omsloten 't trappelende voetje. Zoo
Jis 't kindje langzaam rustig geworden; het drinkt,
de donkere spleetoogen groot, klaar open. Prachtig
wijs kijken ze, zoo ziet 'n kind, dat hoogst voldaan is.
En de moeder vol van de stilte, zie haar oogen, de
smalle oogen in 't ovale gezicht, die staren ver, ver
weg. Het zwarte haar, gekapt als 'n kunstig ornament.
Hoe houdt dit alles je vast, om nooit weer te vergeten.
Dr. Seidlitz zegt in zijn boek: Geschichte des
Japanischen Farbenhulzschnitts over Utamaro, dat
hij een groot vereerder van de Japansche vrouw is
geweest en dat geen tijd of land op dat gebied, een
grooter enthousiast gekend heeft. Hij voelde zich
't meest aangetrokken tot de vrouwen, die buiten
't gewone leven stonden en trots schijnbare glans,
tot de ongelukkiger! behooren. Hij zag ze mooi en
goed alsof ze godinnen waren.
De vrouw heeft voor hem geleefd, als ze teekent of
dicht, als ze bloemen schikt of als ze rookt uit 'n klein
zilveren pijpje. Ook als ze zich kamt de lange zwarte
haren, of zich de lippen verft. En de moeder met 't
kind, is hem 'n onuitputtelijk onderwerp geweest.
Eerst later, zegt dr. Seidlitz, toen de tijd meer
ontaarde, is hij de vrouw als karikatuur gaan zien
en heeft hij haar vaak belachelijk voorgesteld.
"slCORSETIEREla
KEIZERSGRACHT 772 AMSTERDAM
Hl TELEF. 57151 E
11^- ATELIERSVODBREPARATiËN - _
IN DENHAAG ELKEN VRIJDAG MOTELCENTRAL
Congressen en Ontwikkeling
"y 1JN congressen tijdverknoeien of leert men er?
t-' Hebben zij practische of enkel theoretische
beteekenis?
Het antwoord op beide vragen zal afhangen van
den aard en den aanleg van den man of de vrouw, die
antwoordt. De nuchtere, practische mensen, die alleen
vertrouwen stelt in onmiddellijke tastbare resultaten
zal zich meestal met weinig waardeering over con
gressen uitlaten. De idealist, die gelooft in het ge
leidelijk doordringen van ideeën, ziet daarentegen in
congressen een uitnemend propagandanfTddel voor
zekere denkbeelden. De kamergeleerde, die slechts
de ijdelheid der uiterlijke dingen ziet en enkel van
degelijke studie winst voor de menschheid verwacht,
schudt het hoofd over de oppervlakkige, rumoerige
congressen met hun nietszeggende resoluties". De
gehaaste moderne mensch, die van alles proeft en
overal zijn licht opsteekt, ziet in congressen een middel
om in korten tijd eenig begrip te krijgen van een
vraagstuk. En daar tenslotte de moderne mensch in
dezen tijd den toon aangeeft, is het geen wonder, dat
wij ieder jaar van vele nationale en internationale
congressen hooren, die meer of minder uitgebreid,
meer of minder belangrijk zijn en meer of minder
menschen trekken.
En op al die congressen zijn de vrouwen niet in de
minderheid wat aantal betreft, terwijl de vrouwen
zelf heel wat nationale en internationale congressen
organiseeren, waarvan de organisatie meestal uit
stekend is.
Den Haag heeft reeds in den loop der jaren heel wat
mannelijke en vrouwelijke congressisten,
buitenlandsche, zoowel als Nederlandsche, gastvrijheid
geboden.
Einde Mei was de residentie weer gastvrouw, d.w.z.
eigenlijk was het het bestuur der Volksuniversiteit,
die het initiatief had genomen tot een congres ter
viering van het tienjarig bestaan van de Volksuniver
siteit. Dit Congres, gewijd aan zulk een modern
onderwerp als Ontwikkeling van Volwassenen",
trok natuurlijk de noodige belangstelling van mannen
zouwei als vrouwen, want er zijn vele maatschappe
lijke werkers op dit gebied. Het ,,Volkshuis"werk, de
'penbare Leeszalen zoo goed als de Volksuniversi
teiten Houden zich bezig met het vraagstuk, en voor
allen is het een zoeken, hoe hun werk te verbeteren,
hoe het voortdurend aan te passen aan de eisenen
van den tijd. Want zoowel in de opvoeding van de
jeugd, als in de ontwikkeling van de volwassenen
komt men geheel terug van de vroeger ingeslagen
wegen. Steeds weer is er het streven de luisterschool"
door de arbeidsschool" te vervangen en in de Volks
universiteit is het een vraag, die steeds weer de
werkwijze gaat bi'heerschen, ,,luistereursussen of
werkcursussen?"
Bijzonder gelukkig scheen men daarom op dit
congres met de samenstelling en de volgorde der
onderwerpen.
Men begon met zich de vraag te stellen: Welke
voordeden en welke nadeelen levert het
populariseeren van wetenschap op bij den arbeid voor ont
wikkeling van volwassenen en hoe kunnen de
uadeelen worden verminderd?"
Is het niet teekenend voor dezen tijd, voor den tijd
van het vrouwenkiesrecht, dat de preadviezen, zoowel
van prof. Casimir als van prof. Dr. Molengraaff en
prof. Woltjer feitelijk de voordeelen van het
populariseeren der wetenschap verre stelden boven de
nadeelen? De wetenschap ziet niet zooals vroeger
uit de hoogte neer", al wordt er nog steeds geklaagd
over intellectualisme.
Dit sprak nog duidelijker uit de beantwoording
van de 2e vraag door prof. Kohnstamm. Deze luidde:
Wordt zelfwerkzaamheid van volwassenen door den
arbeid van instellingen, die zich hunne ontwikkeling
ten doel stellen, voldoende bevorderd? Zoo neen,
op welke wijze ware hierin verandering te brengen?
De Amsterdamsche hoogleeraar toonde zich hier de
warme voorstander van de werkschoot, ook voor de
volwassenen en sprak nog van een
intellectueelaristocratisch ideaal van deskundige specialisten",
die de leiding hebben. Hij wekte daarbij de veront
waardiging van de directrice van Ons Huis te Am
sterdam. Mejuffrouw van Asperen nam het flink op
voorliet aristocratisch werk van Ons Huis, dat h.i.
toch democratischer was, dan prof. Kohnstamm het
voorstelde. Zij bewees ermee, hoe er over en door het
begrip democratie altijd misverstand zal heersenen.
Zii bewees ook ermee hoe bevorderlijk dergelijke
congressen zijn voor hot begrijpen van eikaars werk
en eikaars bedoelingen en daardoor voor meer toe
nadering en een betere samenwerking van de werkers
op verschillend gebied voor een zelfde doel. Zelfs al
was niet als vierde onderwerp voor behandeling op
MIEN PAASSEN?BRAAKENSIEK.
die Donderdag j.l. haar tooneeljubileum vierde
het Congres gekozen: Bestaat er voldoende samen
werking tusschen de verschillende instellingen, die de
ontwikkeling va n volwassenen beoogen?" dan zouden
de debatten over het 2e onderwerp reeds bevorderlijk
zijn geweest om tot beter inzicht te komen omtrent
eikaars bedoeling. Want, al schijnen voor den toe
hoorder de debatten op een congres soms nog zoo
vaag. de belanghebbenden leeren toch ervan, en het
komt nog meer voor, dat zij na afloop van de bijeen
komst, op een thee of een diner, of in de pauze van
een kunstavond elkaar zoeken en zonder andere
toehoorders eikaars mecning nog eens welwillend
toetsen.
Wij durven niet zeggen, dat de debatten op dit
congres zich buitengewoon gunstig 'nebben onder
scheiden van die op andere congressen, maar wij
hebben wel den indruk, dat er een prettige geest
lieerschle en dat dit Congres ertoe /.al hebben bijge
dragen de vraagstukken, die werden behandeld met
helderder blik te bekijken. Wat de samenwerking
betreft, mej. Staas, de vroegere propagandiste van
den Bond voor Vrouwenkiesrecht, die zich tegen
woordig zeer verdienstelijk maakt op het gebied van
Ons Huiswerk, heeft een zestal stellingen verdedigd,
waarvan zij in een pleitte ten gunste van een
Centraalbureau. Het schijnt ons een practische maatregel, die
een permanente samenwerking kan verzekeren, maar
al zou het zoover niet komen, wij zijn overtuigd, dat
door dit Congres toch grondslagen zijn gelegd voor
een samenwerking en dat dus de herdenking van het
tienjarig bestaan van de Haagsche Volksuniversiteit
heeft plaats gehad geheel in den geest van de doel
einden, waarvoor deze Volksuniversiteit is opgericht,
die blijkens de openingsrede van den voorzitter
Mr. Feit h in 192öreeds 77 leergangen met (J8C()
cursisten telde. Onder die cursisten zijn vele vrouwen
en het vvrhengde ons onder de spreeksters op het
Congres ook de namen van twee vrouwen te vinden:
de dames l;rida Eversmann en Staas. Zoo er eenig
gebied is waar de vrouwen niet geweerd worden is het
dat der volksontwikkeling en velen doen er nuttig
werk. Ook daarom meenden wij hier eenige aandacht
te moeten wijden aan het Congres voor ontwikkeling
van Volwassenen. Wij raden ieder, die in liet vraag
stuk belangstelt, alsnog de praeadviezen aan te
vragen en deze degelijk te bestudeeren. Zij zijn hit
waard.
Koopt LI een gouden ring
zonder merk?
Waarom dan wel boter
zonder Rijksmerk ?
Hofstede Oud-Bussem"
Kerkstraat 187. Tel. 49344