No. 2559 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 13 DE GROOTE BEURS TE AMSTERDAM HET GEDENKBOEK VAN DE VEREENIGING VOOR DEN EFFECTENHANDEL DOOR PAUL SABEL In opdracht van hef Bestuur samengesteld door Dra, A. c/e longh HET is meer en meer gewoonte geworden een blijvende herinnering aan de herdenking van de oprichting eener onderneming of vereeniging na een bepaald aantal jaren te scheppen door de uitgave van een Gedenkboek". Dit is ongetwijfeld een zeer lofwaardige gewoonte, welke vooral door hen, die zich gaarne nog eens in gedachten in een voorbijgegaan tijdperk verplaatst zien, wordt toegejuicht. Zoo moe ten wij het Bestuur van de Vereeniging voor den Effectenhandel dan ook dankbaar zijn, dat het een ,,Gedenkboek" wereldkundig heeft gemaakt, dat zoo wel uitmunt door smaakvolle uitvoering en interes sante illustratie als door degelijkheid van bewerking. Het Bestuur vond in Mej. A. W. de longh de persoon, die zich met ijver en toewijding aan de samenstelling van het boek wijdde en, daarbij krachtig gesteund door Mr. J. van Sonsbeeck, den Secretaris van de Vereeniging, een werk wist tot stand te brengen, dat zich aangenaam laat lezen en tal van interessante bijzonderheden omtrent de ontwikkeling van den fondsenhandel in het algemeen en van dien te Amster dam in het bijzonder bevat. Met de verzorging van het technische gedeelte der uitgave belastte zich de artistieke bibliothecaris der Vereeniging, de heer Frank Luns, die zich uitmuntend van zijn taak kweet. Het Gedenkboek is verdeeld in vier hoofdstukken, waarin achtereenvolgens behandeld worden. I Het ontstaan van den Geldhandel; II De organisaties in den Amsterdamschen Effectenhandel; 111 De Ver eeniging voor den Effectenhandel en IV De Beurs handel. Ruim 50 bladzijden worden gewijd aan de ont wikkeling van den effectenhandel zoowel elders als hier te lande en aan de verschillende organisaties, die zich onder den drang der tijdsomstandigheden in den Amsterdamschen effectenhandel hadden gevormd, terwijl vervolgens in 25 bladzijden een overzicht van de eigenlijke geschiedenis der Vereeniging voor den Effectenhandel wordt gegeven. Hiermede is het karakter van het boek in hoofdzaak reeds bepaald. De samenstelster heeft van de litteratuur over de ontwikkeling der Amsterdamsche beurs, waarover vooral de laatste jaren belangrijke publicaties het licht hebben gezien, een ijverig gebruik gemaakt, waarbij zij blijkbaar vooral aan de belangwekkende dissertatie van Dr. M. F. J. Smith Tijd-affaires in Effecten aan de Amsterdamsche Beurs" de aandacht heeft gewijd, die dit werk, dat veel meer bevat, dan de titel belooft, ten volle verdient. Uitvoerig worden de diverse organisaties behandeld, die aan de Vereeniging voor den Effectenhandel voorafgingen. Allereerst het Collegie tot Nut des Obligatiehandels", opgericht omstreeks 1787. Aan leiding tot de oprichting van dit Collegie" gaf ongeMakelaar «7 D. R.Nienaber twijfeld de politieke onrust, welke toenmaals bestond en gestadig aan nog zou toenemen. Deobligatiën, welke tot dusverre het domein van den solieden belegger hadden gevormd, begonnen meer en meer het object van speculaties te worden, waarom de bona fide handelaren in obligatiën het gewenscht en noodig achtten een eigen organisatie op te richten. Aldus was men beter instaat op te treden tegen binnen- en bttitenlandsche dubieuse debiteuren en konden pogingen in het werk worden gesteld den fondsenhandel uit den toestand van verval weder op te beuren. Dit Collegie", dat door de leden kortweg Beurszigt" werd genoemd, nam later den naam aan van Sociëteit tot Nut des Obligatiehandels" en heeft bestaan tot l Mei 1857. Kort tevoren was n.l. de Effecten-Sociëteit" opgericht, waarin deoude Sociteit" en de in 1833 in oppositie daartegen opgerichte Nieuwe Handel-Sociëteit" opgingen. Aanleiding tot oprichting der Nieuwe Handel-Sociëteit was de zonderlinge wijze van noteeren geweest, die de oude Sociëteit" gewoon was toe te passen. Men noteerde n.l. niet den werkelijk totstandgekomen koers, maar fictieve koersen, waarvan het gemiddelde overeen kwam met den reëelen koers. Hier vindt men dus GRATIS TOEZ. maand: WONINGGIDS. HET GEDENKBORD reeds de middenkoers-quaestie in nucleo. Met de vast stelling der fictieve koersen ging men we! eenigszins willekeurig te werk, zoodat marges van 30 (:0 voor kwamen. Ook toen reeds was het de pers, die probeerde een stokje voor deze ongepermitteerde noteeringswijze te steken door opgave van koersen van totstandgeko men transacties. Het Alg. Handelsblad, waarin die koersen vermeld werden, gaf daaraan den naam: Fluctuaties der Prijzen van sommige Effecten". Uitvoerig worden alle pogingen geschetst om tot eenheid in de noteering te komen. Op duidelijk wijze wordt in het licht gesteld, hoe de leden van Beurszigt" zich krampachtig vastklampten aan de oude wijze van noteeren, die hun blijkbaar belangrijke financiëele voordeden bood, waarop slechts moeilijk controle mogelijk was, terwijl de leden der Nieuwe Sociëteit voorstanders van meer reëele noteeringen waren. Lan gen tijd werden beide soorten noteeringen naast el kander gepubliceerd, hetgeen natuurlijk de dood voor de oude wijze van koersopgave was. Vele jaren heb ben onderhandelingen tusschen de beide sociëteiten, Paviljoen Vondelpark" Tel. 24190-27595 Groote en kleine Zalen voor Déjeuners, Diners, Soupers, Bals en Recepties Huize ZOMERDIJK BUSSINK. waarvan de oude in de Kalverstraat en de nieuwe op het Rokin hoek Gapersteeg (niet Papersteeg, zooals in het Gedenkboek vermeld wordt) gevestigd was, plaats gehad om tot eenheid in de noteering te komen. Geleidelijk verloor de noteering der oude Sociëteit echter alle practisch nut. Het duurde evenwel nog tot 1856 alvorens een compromis kon worden bereikt. Dit geschiedde door de oprichting van een Algemeen Beurscomitévoor Publieke Fondsen", samengesteld uit leden van beide sociëteiten, in totaa! 12, dat zich o.a. tot taak stelde een reglement voor den effecten handel te ontwerpen en eenheid in de effectennoteeringen te verkrijgen. Op l Jan. 1857 trad het nieuwe reglement reeds in werking, waarna het nagenoeg on gewijzigd bleef tot de oprichting van de tegenwoordige Vereeniging voor den Effectenhandel in 1870. De samenstelster vermeldt uit de geschiedenis van den effectenhandel in den loop der vorige eeuw tal van bijzonderheden, die de aandacht trekken. Zoo o.a. het feit, dat ook op Zondag handel gedreven werd, in de sociëteiten natuurlijk. Een deel der leden kwam daartegen echter in 1845 in opstand en verzocht het Bestuur het afsluiten van zaken op dien dag niet meer toe te staan. Naar aanleiding hiervan werd aan de bladen verzocht het ptibliceeren der Zondag-koersen na te laten, waaraan het Handelsblad wel gehoor wenschte te geven, maar de N. R. Ct. niet, waardoor ook het Handelsblad zich genoopt gevoelde de publica tie voort te zetten. Ook werden buiten de noteerin gen, die door de sociëteiten gepubliceerd werden, nog andere, de z.g, vijf-uur koersen" medegedeeld, waar voor de sociëteitsbesturen geenerlei verantwoordelijk heid op zich wenschten te nemen. Inderdaad kan met die koersen, welke natuurlijk van belanghebbende handelaars afkomstig waren, terdege gemanipuleerd zijn, hetgeen velen een doorn in het oog moet zijn ge weest. De beursverslagen, zooals die in de bladen voor kwamen, schijnen, evenals thans nog wel eens, dikwijls de verontwaardiging en minachting der effec tenhandelaren te hebben opgewekt, zoodat zelfs voor stellen werden gedaan krasse maatregelen daartegen te nemen. Intusschen toonde het toenmalige soci teitsbestuur zich verstandig genoeg daar geen gevolg aan te geven, al werd blijkbaar wel bij de bladen op ver betering aangedrongen. Het Algemeen Beurscomitébleef 20 jaar bestaan naast de Effecten-Sociëteit. Langzamerhand had zich echter de behoefte doen gevoelen aan het be staan van n krachtige organisatie van effectenhan delaren, welke voornamelijk kon opkomen voor het verkrijgen van een eigen beurslokaal. Medio 1874 hadden zich n,l. ter beurze tooneelen afgespeeld, ( Vervolg op pa«. 14) ARNHEMSCHE HYPOTHEEKBANK PAHDBRIEVEM BEURSKOERS DIRECTIE M?S.J.vANZusT-M1?J.F.VERSTEEVEN