Historisch Archief 1877-1940
No. 2560
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
11
EEN KARAVAAN VAN MUILDIEREN TREKT OVER DE
SALVEENRIVIER
NA DEN REGENVAL: OVERBLIJFSELEN VAN EEN DORP
IN BENGALEN
DE
HALVE AVERE LD
ROND
DOOR MR. H. G. KOSTER
WIJ lezen gaarne hetgeen vreemdelingen schreven
over ons eigen land. Verlaine's Dix
JoursenHollande, Edmondo d'Amicis' Olanda, Marjorie
Bowen's geschriften en zelfs de relazen van
reizigers, die eeuwen geleden ons vaderland
bezochten, van Guicciardini en Oliver
Ooldsmith blijven boeien. Maar als wij willen
lezen over vreemde landen, hechten wij
juist grootere waarde aan het werk van
den landgenoot. Vosmaer, Louis Couperus,
Maurits Wagenvoort brengen het zonnig,
kunstrijk Italiëmet tastbare duidelijkheid
vóór ons; van Looy doet het kleurig Spanje
verschijnen; gezien met 't Hollandsch schil
dersoog. Natuurlijk kan hetgeen de vreem
deling schrijft over des vreemdelings eigen
land ons óók bekoren. Maar zeer zelden
zal ons behagen wat de eene vreemdeling
schrijft over het land van den anderen
vreemdeling. Daarmee is de uitgave van
een boek als De Halve Wereld Rond van
den Deenschen wereldreiziger Aage Krakup
Nielsen 1) wel niet veroordeeld, maar toch
geoordeeld. Het geeft een verslag van een
reis naar Voor-lndië, Achter-Indië(Birma),
China en Rusland. Nu zijn er juist in den
laatsten tijd verschillende Nederlandsche
reisbeschrijvingen van Voor-lndiëversche
nen. Ik noem slechts de ook in dit blad
besproken boeken van de heeren Heidring
en Van der Schueren; onderscheidenlijk
getiteld Van Calcutta tot Ceylon en Het
Verre Oosten. Ook reisbeschrijvingen van
Nederlanders, die Sovjet-Rusland hebben
bezocht, zijn er tegenwoordig bij de vleet. Wij zijn
dus eigenlijk allerminst verlegen om de reisbeschrij
ving van een Deen. Bovendien, de Denen zijn wel
een stamverwant volk, maar hun historische tradities
zijn zoo geheel verschillend van de onze. Zij kunnen,
anders dan wij, het Oosten doorreizen zonder wee
moed en schaamte te ondervinden over het verval
hunner macht. Ceylon, kust van Koromandel, Sin
gapore, Formosa, het was eens alles ons en nu voor
altijd verloren: dat sentiment, bij Hollandsche reizi
gers zoo natuurlijk en gewoon, is den Deen geheel
vreemd. Belangstelling voor kolonisatieproblemen zal
men bij de Denen al evenmin aantreffen. Hoe zoude
het ook bij een volk, dat zijn eenig koloniaal bezit aan
Amerika verkwanseld heeft? Geldt dit nu in het
algemeen gesproken, op zich zelf beschouwd is dit
VISCHVANGST IN DE OVERSTROOMDE STREKEN
VAN BENGALEN
reisverhaal een aardig boek. Het is rustig, objec
tief, niet geleerddoenerig. Het fraaiste gedeelte schij
nen mij de bladzijden, die over Birma handelen.
Een dichterlijk waas, een weinig verdoft wellicht
door de vertaling, glanst over die hoofdstukken.
Het gedeelte over China is ook goed, maar wij zijn.
op j dit punt een weinig verwend door de beschrij
vingen van Henri Borel, die met veel meer
aesthetische intuïtie en ook met meer kennis over China
geschreven heeft. De afdeeling over Sovjet-Rusland
is kort. Het zijn slechts aanteekeningen, los aan
eengeregen. Nieuws brengen zij niet; zeer persoonlijk
is des schrijvers kijk op de Russische toestanden
evenmin. De typeeringen in dit boek schijnen mij
trouwens alle zeer oppervlakkig, tenminste als ik
ze moet beoordeelen naar hetgeen de schrijver weet
te vertellen over de Hollandsche families,,
die hij te Port-Said heeft gezien ,,op weg
van Java of Sumatra naar Holland voor
hun vacantie". Hij doet de gewichtige ont
dekking dat de vrouwen (der
repatrieerende Hollanders) een zeker percent ge
kleurd bloed in de aderen hebben" en
dat ,,de aardige half volwassen dochters
tintelen van vroolijkheid." In den kring.
van zulk een gezelschap ziet hij ook een
Hollandschen grootvader die al jaren.
weg geweest is en het Oosten beschouwt
achter een vul jeneverglas". Van dien
grootvader vertelt de schrijver dan een dier
onzinnige anecdotes, zooals er over de Hol
landers zoovele in het buitenland in omloop
zijn en grif geloof vinden. Die oude heer
aldus verzekert Nielsen is zoo slim ge
weest in zijn contract te bedingen, dat hij
alles watjhij voor eigen gebruik noodig had,
vrachtvrij toegezonden zou krijgen. Maar
toen lietjhij zooveel whisky uit Holland
komen dat het zijn baas onvoordeelig uit
kwam en deze het goedkooper vond den
dorstigen ouden heer vrachtvrij naar Hol
land te ex-porteeren dan al die whisky
vrachtvrij te im-porteeren.
Iets anders over de positie der Hollan
ders in het verre Oosten weet de Deen
blijkbaar niet te vertellen. De vertaalster
had bij deze nonsens-geschiedenis een pro.
testeerend nootje moeten plaatsen ! Overi
gens en afgezien van de hier ontwikkelde bezwaren
is dit reisverhaal van Nielsen een gezellig boek, zoowel
door het onschuldig, onderhoudend gekeuvel in den
tekst als door de bijna honderd fraaie illustraties.
1) Aage Krakup Nielsen. De Halve Wereld Rond. Uit
het Deensch vertaald door Claudine Bienfait. Km.
Qtierido. Amsterdam 1926.
EEN PARSI-PRIESTER IN GEBED BIJ ZIJN OFFERGAVEN
DE KARAVAAN HEEFT BIRMA VERLATEN
.