No. 2560 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 15 OP DEN ECONOMISCHEN U I T K IJ K DOOR JHR. MR. H. SMISSAERT De belangen des boekhandels N het ,,Nieuwsblad voor den Boekhandel", uit-* gegeven door de Vereeniging ter bevordering van <Je belangen des boekhandels, heeft onlangs de heer J. C. Tadema (van de Erven F. Bonn te Haarlem) ?een artikel ter inlichting" geschreven, waarop ik gaarne de aandacht vestig, omdat het die in ruimeren kring dan die der lezers van dit ,,Nieuwsblad" ver dient. Wat hij opmerkt, is van openbaar belang en wat hij, wat zijne vereeniging beoogt, kan alleen door medewerking van het publiek worden bereikt, maar dan moet ook dat doel (en de rechtmatigheid van het streven) zeer velen bekend zijn. Ik acht het eene aan trekkelijke taak, daartoe bij te dragen door de aan gelegenheid hier ter sprake te brengen. De zaak is deze: bovengenoemde vereeniging (die thans 670 boekhandelaren en uitgevers als gewone en 9 bonden in het boek- en grafisch bedrijf als buiten gewone leden telt) wil de belangen van den bona-fidetooekhandel bevorderen; zij heeft daartoe o.a. reeds sedert 1905 in haar reglement de bindende be paling opgenomen, dat bij verkoop aan het publiek ?de door den uitgever voor het boek vastgestelde prijs moet worden gehandhaafd. Deze regel was niet nieuw; ten onzent en elders gold die regel reeds lang, maar veelvuldige overtreding van die ongeschreven wet door handelaren, die onder de markt werkten, schiep eene voor anderen onduldbare concurrentie en deze dreef tot het bindend besluit. Daarmee beoogde men niet zoo iets als trustvorming, waartoe trouwens de 'boekhandel zich al heel moeilijk zou leenen; men wilde eenvoudig het bedrijf organiseeren door samenstelling van eene lijst van erkende boekhandelaren, die zich verbinden den door den uitgever vastgestelden prijs te handhaven, terwijl de uitgevers zich verplichten uitsluitend aan de op die lijst geplaatsten te leveren. Hoe ver men er van af is en blijft, van deze zaak een ,,onder-onsje" te maken, blijkt wel hieruit dat deze Jijst behalve de leden der vereeniging voorts 1500 personen en firma's omvat en dat iedereen, van wien redelijkerwijze mag worden verwacht, dat hij den boekhandel en het publiek zal kunnen dienen, op eigen of anderer verzoek aan dezen breeden kring kan worden toegevoegd. Tot zoover gaat alles goed in theorie. Maar het is altijd gemakkelijker bindende besluiten te nemen dan de naleving daarvan te verzekeren. Niet iedereen houdt zich aan de afspraak; boeken worden geleverd aan handelaren, die niet op de lijst staan; handelaren, die wel op de lijst voorkomen, komen hunne ver bintenis niet na en verkoopen toch boeken beneden den door den uitgever bepaalden prijs. Indien boete op die overtreding niet als afdoende correctie kan gelden, blijft er niet anders over dan den overtreder buiten de deur van het verband te zetten: hij wordt een uitgestotene". Veelvuldig behoefde althans tot nu toe dit uiterste middel niet te worden toegepast; het aantal uitgeslotenen bedraagt niet meer dan 25. Nu zou men theoretisch de zaak beschouwende denken, dat die uitgeslotenen, door de verbondene uitgevers geboycot, hun handel wel moesten staken, doordat zij geen boeken meer ten verkoop zouden kunnen krijgen. Toch zien zij daartoe kans. Hoe? De heer Tadema vertelt ons, dat deze vrijbuiters boeken bemachtigen door gebruikmaking van valsche OPRUIMING wegens VERBOUWING Moderne Klokken . . P R IJ Z E N Horloges ... J MET Reiswekkers . . ?. k 3 O /o Goud en Zilver . . VERLAAGD. DILLMED VIJZELSTRAAT 83- AMSTERDAM bestelkaarten en oneerlijke tusschenpersonen, door opkopping van present-exemplaren", door omkooping van kleine luiden, die in geldverlegenheid zitten enz. Door allerlei, dat afwijkt van, immers niet zijn kan volgens den rechten weg. En nu ziet ge, wat de positie is. De vesting van het bindend besluit wordt ondergraven; de organisatie kan haar opzet niet ten volle verwerkelijken. Het publiek kan hier en daar toch boeken koopen beneden den door den uitgever bepaalden prijs. En aangezien de verbruiker steevast zijne gewoonte volgt, zich te voorzien op de laagste markt, bezwijkt hij allicht voor de verlokking, gunt zijne bestelling aan den nietgeregistreerden, uitgesloten handelaar en gaat de deur voorbij van den man, die de door hem aanvaarde regelen in acht neemt. De dierbare korting. ... ! Indien, aldus de heer Tadema, het publiek maar wist wat de zaak is, dan zou het wel begrijpen, dat de boekenkooper belang heeft bij een goed en geordend boek handel-bedrijf; dan zou het den arbeid van onze vereeniging, die daarop gericht is, waardeeren en op den duur zeker aan onze zijde staan. Ik wil het hopen ; ik onderstreep de woorden: ,,«/> den duur". Want ik ontveins mij niet, dat, gelijk er altijd vrijbuiters zijn in elke organisatie, ook in den georganiseerden handel, er zoo ook altijd verbruikers zijn, die voor een min of meer ideëel doel (in casu: een wel-geordenden boekhandel) geen kwartje over hebben als zij dat kunnen besparen door dat ver-gelegen doel (gelijk zij het uitdrukken) aan hun laars te lappen". Dezulken bekeert men niet met welke voorlichting ook. Maar aan den anderen kant is toch ook dit waar: heel deze aangelegenheid, deze geschiedenis, dit streven, deze strijd is aan een zeer groot deel van het publiek vol slagen onbekend en daardoor zullen velen uit on wetendheid allicht iets doen, dat zij, beter ingelicht, zouden nalaten. Daarom is het goed en kan het nuttig zijn, de openbare aandacht hierop te vestigen; dan zullen zij althans zich van tegenwerking van de ver eeniging en haar streven onthouden, zullen met haar meewerken, die beseffen, dat ook hun belang als koopers bij dit streven is betrokken en die dan voor de bevordering van dat (hun belang) den vrijbuiter den rug zullen toekeeren. Want wij allen moeten wenschen, dat in Nederland de" boekhandelaar niet is een door, tot het uiterste opgedrevene, concurrentie opgejaagd wezen, die, om zijn zaak niet te zien verloopcn, dan in vredesnaam toch maar weer van zijn prijs wat afdoet, omdat de man om den hoek immers wat goedkooper levert dan hij. Indien dat de signatuur zou worden van dezen stand in cnze samenleving, dan zouden niet alleen de boekhandelaren daaronder lijden, maar ook wij. De boekhandelaar toch is nog iets anders dan de winkelier, die ons over de toonbank den zomerdienst der spoor wegen voor 'n kwartje verkoopt. Wij verlangen, dat hij is een man van algemeene ontwikkeling, van smaak, een liefst encyclopaedisch gevormd man, die ons kan inlichten en voorlichten, een vraagbaak, tot wie wij ons wenden en in wie wij vertrouwen kunnen stellen. Maar wanneer wij dat verlangen, dan moeten wij er ook toe willen medewerken, dat zijn stand niet wordt neergehaald tot het bedrijf van hen, die achter elkaar aan loopen met goedkoope en nog weer goedkoopere aanbiedingen. En dan moeten wij begrijpen, dat ook de boekhandelaar zijri loon waard is, een Joon, dat in overeenstemming moet zijn met de eischen, die wij hem stellen. Doch er is, dunkt mij, nog een andere zijde aan deze zaak, een kant, waarop de heer Tadema niet heeft gewezen. De uitgever, die den kostprijs berekent van het boek, van welks verschijning hij het risico op zich genomen heeft, moet als schakel tusschen hem en het boekenkoopende publiek hebben eene schare van boekhandelaren, die op vaste voorwaarden zijne af nemers zijn. De lieden, die van geen vaste voorwaarden willen weten, omdat zij in willekeurige prijsbepaling (altijd iets lager dan de buurman) hun voordeel zien, kunnen, dunkt mij, voor den uitgever niet vormen de gewenschte tusschenpersonen, op wier medewerking hij voor zijne onderneming kan rekenen. Is hij voor een belangrijk deel op hen aangewezen, het risico zal voor hem aanmerkelijk worden verzwaard en hij zal eerder ertoe komen zich te onthouden van eene uit gave, welke alleen loonend" kan zijn, als de afzet daarvan bevorderd wordt door boekhandelaren, die hun vaste klanten hebben, klanten, die in hem ver trouwen stellen. Ik zou vreezen dat, indien ,,de boek handel" ten onzent niet bleef staan op het thans bereikte peil, indien deze stand daalde doordat de ongebreidelde concurrentie daarop werd losgelaten, ook de zaak der uitgevers daaronder zou lijden. En ook hiermede zouden wij niet beter worden. Want ook de uitgever is maar niet de man, die een manu script koopt, dat laat zetten en drukken, een prijs stempelt op den omslag en het op hoop van zegen de wereld instuurt. Ook aan hem stellen wij eischen en wij hebben er belang bij, dat hij daaraan kunne blijven voldoen. Wij verlangen, dat hij de schakel zij tusschen schrijver en lezer, dat hij kieze, dat hij risico aanvaarde voor zijne keuze, dat hij ons in staaf stelle kennis te nemen van het beste, dat geproduceerd wordt. Maar dan moeten wij ook zijn zaak niet be derven door hem de medewerking van een hoogstaanden boekhandel te onthouden. ONTVANG- EN BE T A AJLKA_S Nieuwe Doelenstraat 20-22 AMSTERDAM Kapitaal . . f 5.000.000. Reserves, . f 1.068.623.89 Renteverg. voor gelden a deposito Direct opvorderbaar.... l pCt. Met 10 dagen opzegging \\ ,, Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving volgens reglement. Safe Deposit Inrichting Rott. Hypotheekbank v. Nederland Opgericht in 1864 Volteekend Maatschappelijk Kapitaal f 5.000.000. Verstrekt geld op eerste hypotheek. Voor inl. wende men zich tot het kan toor der Bank, Ged. Bierhaven 25 te R'dam of tot hare Agenten in de Hoofd plaatsen des Rijks. De Directie : Mr. W, v. Rossem, Mr. Th. Reepmaker, Mr. N. P. C. v. Wijk. De HolL Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70 De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 1000.?op zake lijk onderpand en onder borgtocht, met in pandgeving eener polis van levensver zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 6% schuldbrieven in stukken van f 1000.?. f 500,- en f 100.- tegen den koers van 100%, STANDAARD HYPO THEEKBANK te ROTTERDAM Directie: Mr. H. H. C. CASTENDIJK en l. MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algem. Administratie- en Trustkantoor 5% Pandbrieven tegen beurskoers uit. Firma KRÖNER Nieuwendijk 167, Amsterdam Buitengewone Opruiming van onzen geheelen voorraad prima Manufacturen. Tafeléoedereii