Historisch Archief 1877-1940
BE CaiÖNE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Nó. 2561
:
l'l
fc:
PREEKZAAL
Mijnheer de Redacteur,
De laatste weken verschenen in Uw weekblad
*«nkele artikelen van Herman de Man, die een felle
philippica tegen de molens en speciaal tegen het op
treden van onze Vereeniging de Hollandsche Molen"
1 hield. Naar aanleiding daarvan verzoeken wij
opneming van het volgende.
Onze bedoeling met deze bijdrage is slechts om het
karakteristiek der bestrijdingsmethode van den heer
de Man aan te .tponen, riiet om met den schrijver een
gedachtenwisseling te openen over het door hem
be.handelde onderwerp, want eventueele verdere pole
miek zullen wij naast ons neerleggen.
Dat de schrijver er lust in heeft om met een woor
denvloed te betoogen, dat voor hem de schoonheid
t.van het polderland zonder molens even groot, zoo niet
. nog schoener is, moet hij zelf weten het is zijn goed
recht wij willen hem niet overtuigen. Het zien en
liefhebben van een molen in het Hollandsche land
schap kan zijn heele theorie omver gooien; en nimmer
zullen wij trachten het gevoel voor schoonheid bij te
brengen aan dengeen, die niet intuïtief voelt, welk een
- merkwaardige en karaktervolle factor voor de schoon
heid de molen in het landschap uitmaakt , maar
wij willen den argeloozen lezer wel waarschuwen tegen
het-aanvaarden van de argumenten van den heer de
Man, die van verdachtmakende strekking zijn. Hij
spreekt van heerenbeweging uit de stad, van de
minnaren in bonte jassen, van de verleden tijd
adora?teurs, van de heeren meulentjesminnaren, van; de
natuurbewonderaars met manchetten" en van andere
qualificaties van hen, die een eerlijke poging doen om
«genen, die over het lot van de molens te beslissen
hebben, beter in te lichten over de vraagstukken, die
.zich bij de bemaling voordoen dan tot nu toe door
' dikwijls eenzijdige voorlichters. Hij negeert hoe,
psychologisch gesproken, onze Vereeniging juist daar
om succes heeft, omdat de oogen der overgroote meer
derheid van het volk en wij hebben de bewijzen,
~ dat vele boeren en plattelandbewoners daaronder te
schikken zijn , werden geopend voor het dreigende
gevaar van vernieling van een element der Holland
sche schoonheid, hetwelk niet alleen om der
schoonheidswille, doch ook om practische en economische
redenen gespaard behoort te blijven. Wij verzekeren
den heer de Man in tegenstelling met zijn niet ge
fundeerde stelling dat het niet alleen buitenstaan
ders zijn, doch ook de geïnteresseerden en zij, die over
de bemaling te zeggen hebben, welke de hulp van de
Vereeniging inroepen tegen het doelloos laten ver
dwijnen van molens. Dikwijls ligt het groote gevaar,
zooals hierboven gezegd is, bij belanghebbende raad
gevers, die van de premisse uitgaan, dat de molen
moet plaats maken voor een door hen aangeprezen
mechanisch maalwerktuig. En is niet het beste bewijs
de belangstelling van de zijde der ingenieurs, die de
laatste maanden tot uiting komt in geschrift en ver
gadering, waarin voorstanders van mechanische be
maling bestreden wordefi door technische argumenten
van hen, die het oude maalwerktuig'willen verbeteren
waarvoor zij volle bewondering hebben, omdat dit zoo
ingenieus technisch werd samengesteld?
De heer de Man matigt zich over deze Vereeniging
een oordeel aan, noemt Henri Polak voorzitter, enz.,
doch heeft niet gepoogd zich voldoende op de hoogte
te stellen van haar wijze van werken, weet niets van
haar als door zijdelingsche mededeelingen van derden,
van courantenartikelen, van eigen imaginatie. Zelfs
toen hem van de zijde der Vereeniging op zijn verzoek
werd meegedeeld, dat hem inlichtingen en gegevens
ter beschikking waren, liet hij niets van zich hooren
om zich hiervan op de hoogte te stellen.
Het verdachtmaken van onze pogingen tegenover
de boeren is teekenend voor de wijze van bestrijding,
die de heer de Man er op na houdt. Wij zouden molens
willen behouden op kosten der boeren, terwijl juist
onze Vereeniging als grondslag stelt het goed recht
van het bestaan der molens te verdedigen op econo
mische, technische en financieele gronden en nooit
Werd door ons gepleit voor het behoud van den molen,
als het tegen het werkelijke belang van den polder
inging.
De heer de Man heeft een enquête gehouden onder
aesthetici, architecten en schrijvers en teekenend als
J. S. MEUWSEN, Hofl. A'dam?R'dam?Den Haag.
DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND
zijn bestrijding is de vraag, die door hem aan dezen
werd gedaan. De antwoorden, ter vergadering van het
Kon. Instituut voorgelezen, beginnen zoo goed als
alle met de restrictie van aannemende, dat verbete
ring niet is aan te brengen zonder het hoofdmotief
der windbemaling door den molen aan te tasten, en
derhalve een soort camouflage toe te passen", dan
is het behoud van den molen niet verdedigbaar, en
het zal den heer de Man zeker wel vreemd lijken, dat
de rrieesten van ons de meening van de ondervraagde
aesthetici kunnen onderschrijven. Hij had echter bij
zijn vraag behooren te vermelden, dat de hulpkracht
slechts diende om bij windstilte de bemaling te doen
geschieden, want door de hulpkracht blijft de molen
intact wat de windbemaling betreft en hij schiet slechts
te kort, als de wind niet waait. Met evenveel recht zou
afgekeurd kunnen worden een badkamer met
warmwatergeleiding te bouwen in een oud, architectonisch
schoon en goed geconserveerd bouwwerk ter voldoe
ning van moderne eisenen, of het plaatsen van een
motor in een zeilschip Wordt daardoor het ge
bouw onoogelijk of verandert het zeilschip door den
motor van karakter als zeil vaartuig?
Wij doen den heer de Man te veel eer aan, wanneer
wij onze beschouwingen, die toch reeds lang zijn ge
worden, verder voortzetten. Hij moge doorgaan met
zijn Malle Meulenbeweging", trachten schoonheid
geen schoonheid te noemen, maar moge hij in zijn
bestrijding voortaan onbevlekter strijdwijze bezigen
dan verdachtmakingen te slingeren naar de heeren
der groote steden", met complimenten aan het adres
der plattelandsbevolking om bij de boeren in het gevlei
te komen.
Zijn overkropt gemoed zal hierdoor misschien ietwat
tot rust komen.'
Namens het Bestuur,
P. G. VAN TIENHOVEN,
Voorzitter.
A. LOOSJES, Secretaris.
*
l
v
3
.
?
l
STANDAARD
Cassettes
GE.RO:
? ZILVER
ALPACCA
Het succes dnzer Jubileum-Cassettes, die wij
gedurende ons jubileumjaar bij aankoop van den
volledigen inhoud ten geschenke aangeboden
hebben, heeft bewezen, welke groote waarde
aan een dergelijke verpakking gehecht wordt.
Hierin heeft elk artikel een vaste plaats, zoodat
beschadiging of ontvreemding is uitgesloten.
Dank zij nu de belangrijk mindere kosten.
verbonden aan den verkoop van dergelijke
gestandariseerde collecties, dank zij ook de
medewerking der winkeliers, zijn wij in staat
ook in het vervolg bij Standaard-collecties
de cassette zonder berekening bij te leveren.
Bovendien is het aantal collecties aanmerkelijk
uitgebreid, in prijzen geschikt voor iedere
beurs zoodat thans verwezenlijkt kan worden:
in elk Hollandsch huisgezin
een Gero Standaardcassette
Vraagt onze brochures bij Uwen leverancier.
GEROFABRIEK - ZEIST.
Hebt U reeds gelezen het mooie boek van
SUZANNE LENGLEN?
LIEFDESPEL
Prijs fraai gebonden in geïllustr. omslag f 2.50
ALOM VERKRIJGBAAR
Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF's
Uitgevers-Maatschappij Amsterdam
AMSTERDAM-DEN HAAG