roenc cekblad voor- Nederland W. A. URBAN AUTOSTALLING Frankenslag 12 Handel in auto's n toebehoorcn TELEFOON - 50049 SCHEVENINGEN 'ONDER HOOFDREDACTIE VAN G. W. KERNRAMP Redacteurent H. BRUGMANS EN TOP VAN RHIJN-NAEFF Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 333 Uitg.: N.V. DE GROENE AMSTERDAMMER AMSTERDAM TOE AND HEEL Socfcs OPGERICHT IN 1877 No. 2562 ZATERDAG 10 JULI 1926 DE INTREKKING VAN HET ONTWERP TOT SCHADE LOOSSTELLING TOEN wij hier het laatst over de kwestie van de schadeloosstelling der vroeger regeerende families in Duitschland schreven naar aanleiding van de verwerping, bij referendum, van het voorstel om ze heelemaal niets uit te keeren konden wij reeds vast stellen, dat de kansen op aanneming van het door de Regeering ingediende ontwerp gering mochten worden genoemd, wanneer dit hetgeen toen nog niet ge heel zeker was met een meerderheid van 2/3 der in den Rijksdag uit te brengen stemmen moest worden goedgekeurd. Sedert is uitgemaakt, dat deze meerderheid van 2/3 inderdaad vereischt was, en tevens is gebleken, dat het voorstel op dezen eisch moest stranden. Het regeeringsontwerp kon rekenen op den steun van de drie partijen, waaruit de tegenwoordige regee ring is voortgekomen: het centrum, de nationaalliberalen en de democraten. Het stond vast, dat de beide uiterste partijen van rechts en links, de völkischen en de communisten, tegen zouden stemmen': de eersten, omdat zij een veel hooger schadevergoeding wenschten, dan in het regeeringsontwerp werd voorgesteld, de laatsten omdat zij heelemaal niets wilden uitkeeren. Door hun tegenstemmen behoefde het ontwerp echter nog geen schipbreuk te lijden, wanneer de Duitsch-nationalen en de sociaaldemocraten ten slotte bewogen zouden kunnen worden om hetzij vóór te stemmen, hetzij, zoo dit niet verkregen kon worden, aan een aantal hunner leden te gelasten bij de stemming weg te blijven, zoodat nog juist het vereischte 2/3 van het aantal stemmen kon worden gehaald. Elke poging, om een dergelijke concessie van de sociaaldemocraten te verwerven moest echter juist de Duitsch-nationalen er toe brengen, tegen te stem men, daar de laatsten er op uit waren het regeerings ontwerp zooveel mogelijk te amendeeren ten gunste der vroegere regeerende families, en de eersten op dat ontwerp zooveel mogelijk wilden beknibbelen. Vandaar een weerzinwekkend loven en bieden; de regeeringspartijen moesten telkens berekenen, of zij, door te veel concessies te doen aan de sociaal democraten, de Duitsch-nationalen niet kopschuw zouden maken, en omgekeerd. Ten slotte bleek het, dat de Duitsch-nationalen in geen geval tot voorstemmers zouden kunnen worden gemaakt; vandaar dat de regeering hare pogingen verdubbelde om de sociaaldemocraten nog voor haar ontwerp te winnen. Daarvoor bestond te meer reden, omdat het bekend was, dat onder hen de meeningen verdeeld waren, zooals nog nader zal blijken. Door twee middelen trachtte de regeering hen over te halen: door een bedreiging, en door een belofte. Zij dreigde n.l. het door haar reeds ingediende ont werp ter verlenging der z.g. blokkadewet te zullen intrekken, wanneer de meerderheid van 2/3 voor de schadevergoedingswet niet werd behaald. Zooals men zich zal herinneren, had deze blokkade-wet bepaald, dat tot l Juli alle processen tusschen Bondsstaten en vroegere vorstelijke families zouden worden op geschort; de regeering had nu voorgesteld, dezen termijn te verlengen tot 31 December; zoo zij echter uitvoering gaf aan het dreigement, het hiertoe strek kende ontwerp in te trekken, zouden na l Juli de processen over de schadeloosstellingkwesties weder voor den gewonen rechter kunnen worden gevoerd, wiens naar formeel recht te vellen uitspraak aan de vorstelijke families een grooter schadevergoeding zou moeten toekennen dan hun bij het regeeringsontwerp werd toebedeeld. Dit dreigemefft heeft al evenzeer zijne uitwerking gemist als de belofte, waarmede de regeering de sociaaldemocraten hoopte te paaien. Deze belofte hield in, dat, wanneer het schadevergoedingsontwerp, ondanks het vóór stemmen van de sociaaldemocraten, door het tegenstemmen van de communisten, völkischen en Duitsch-nationalen zou worden verworpen, de regeering over zou gaan tot ontbinding van den Rijksdag. Op 't eerste gezicht scheen dit een verleidelijk lokaas, omdat de sociaaldemocraten bij nieuwe ver kiezingen mochten hopen op een vermeerdering van hun aantal afgevaardigden; de kans daarop zou echter onmiddellijk dalen als zij voor het regeerings ontwerp, d. w. z. voor het toekennen van schade vergoeding hadden gestemd, omdat de communisten dan hiervan gebruik zouden maken om aan de 15 millioen kiezers, die onlangs voor het referendum hadden gestemd, te betoogen dat de sociaaldemo craten toch de ware broeders niet waren en dat men alleen bij hen, de communisten, terecht kon, zoo men radicale onteigening begeerde. Het slot van de geschiedenis was, dat de sociaal democraten het besluit namen om tegen het regee ringsontwerp te stemmen. Dit besluit is echter volstrekt niet met eenparigheid genomen. Toen de sociaal-democratische Rijksdag fractie hare houding zou bepalen, was het reeds be kend, dat de soc.-democr. fractie van den Pruisischen Landdag zich voor de aanneming van het ontwerp had verklaard; in de vergadering van de Rijksdag fractie rieden verschillende van de het meeste gezag hebbende leden aan, dit voorbeeld te volgen; des ondanks werd met 73 tegen 38 stemmen besloten, dat de soc.-democr. afgevaardigden in den Rijksdag tegen het regeeringsontwerp zouden stemmen. Daarmede stond vast, dat de meerderheid van 2/3 niet zou worden behaald; ook de Duitsch-nationalen hadden reeds aangekondigd, zich er tegen te zullen verklaren. Voordat echter de definitieve stemming in den Rijksdag kon worden gehouden, trok de regee ring het ontwerp in. Reeds vroeger had zij te kennen gegeven, uit een eventueele verwerping de consequenties te zullen trekken. Dit kon niet anders beteekenen dan dat zij of zou aftreden, of tot ontbinding van den Rijksdag zou overgaan. Nu het ontwerp wel is waar niet ver worpen, maar ingetrokken was wegens- de zekerheid van verwerping, mocht men dus of het een of het ander verwachten. Geen van teiden is echter gebeurd. De regeering heeft medegedeeld, dat zij eerst had willen aftreden, maar op dit besluit was teruggekomen na ontvangst van een brief van president Hindenburg, waarin deze verklaarde noch van een regeeringswisseling, noch van een Rijksdagontbinding een oplossing van de bestaande moeilijkheden te verwachten. Met deze opvatting kon zij zich vereenigen. Zoo is er niets ge beurd, dan dat zij het voorstel om de schorsing der processen tot 31 December te verlengen in stemming heeft laten brengen en dit met de daarvoor eveneens vereischte meerderheid van 2/3 is aangenomen. In den brief van Hindenburg heeft men wederom DE .GROENE AMSTERDAMMER Prijs per jaargang/10.?bij vooruitbetaling Per No. 25 Cent. Advertentiën ? 0.75 per regel INHOUD: i. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 9. 10. 11. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 20. Prof. Dr. O. W. Kernkamp, De schadeloos stelling. Mr. E. van Bolhuis, De aansprakelijkheid voor daden van minderjarigen. Dr. W. van Ravesteijn, Een epos van den arbeid. Joh Braakensiek, De schadeloosstelling, Prof. Dr. H. Brugmans, Kermisviering. Prof. Dr. H. Brugmans, Amsterdamsche bijzonderheJen. Herman de Man, Spreekzaal. L. J. Jordaan, De vaste toestand. Annie Salomons, Bijkomstigheden. Dr. Jac. P. Thljsse. Een nieuwe gids. J. D. Voskuil, Toegepaste Kunst. Voor vrouwen, red Elis. M. Rogge. Herman de Man, Hollandsche Tafereelen. Carry van Bruggen, Grepen, H. Middendorp, Boekbespreking Henk Brugmans, Blanke Ballast. Jhr. Mr. H. Smissaert, Op den Econ. Vitkijk. A. Plasschaert, Schilderkunstkroniek Con stant van Wessem, Muziek, Barbarossa, VU den Gemeenteraad, met teekenlngtn door L. J. Jordaan. Cornelis Vetn, Weleer en Nou. Kumgra Nosalis, De Japansche Steenhouwer. Vit het Kladschrift van Jantje. ~ Torn Schilperoort, Toerisme. Herman Middendorp, Om zestig millioen, met teeken, door Prof J. H. Jurres en G. Westermann. Charivarius, Charivaria Cel 2, Telefoontje. Omslag: Spelproblemen. Bijvoegsel: Joh. Braakensiek, Mussolini's vrede lievende redevoeringen. Kersen Pralines BijïondepfrissGhé| Aangename smaak| J& op dea den tmd&t&tnt t aan de een bewijs willen zien, dat hij in belangrijke gevallen zich wil doen gelden. Naar onze meening bestaat echter ditmaal daarvoor geen reden. Het aanvankelijk besluit van de regeering om af te treden, met den daarop volgenden brief van Hindenburg, lijkt heele maal op een doorgestoken kaart. De regeeering kon in gemoede niet meenen, dat een andere combinatie van partijen bereid zou blijken een nieuw kabinet te vormen. Eveneens is het begrijpelijk, dat zij geen heil verwachtte van Rijksdagontbinding; niet alleen om de egoïstische reden, dat de regeeringspartijen ver moedelijk niet versterkt uit den strijd zouden komen, maar ook om een reden van zuiverder allooi, n.l. dat de uitslag der verkiezingen toch geen uitweg zou banen uit de moeilijkheid, waarin men verkeert door den eisch, dat een schadevergoedingsontwerp een meerder heid van 2/3 moet behalen. Met zekerheid valt dit natuurlijk nooit te voor spellen; maar de kans op een afdoend effect van nieuwe verkiezingen is zóó gering, dat het maar ver standiger lijkt, de gemoederen eens tot rust te laten komen; zoo schijnt de Rijksdag zelf er ook over te denken. Uitstel kan hier echter niet tot afstel leiden. De kwestie van de schadevergoeding moet nmaal van de baan; hoe noode dan ook, men zal tot een com promis moeten komen. KERNKAMP