Nö. 2563 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 15 UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE DE DELI-MAATSCHAPPIJ DOOR PAUL SABEL t, a ', 'K' ? De iebak brengt dit jaar vermoedelijk ca, f 1.-?per pond minder op dan in 1925 OP 21 Januari 1928 zal het zestig jaar geleden zijn, dat de toenmalige vorst van Deli voqr den tijd van 99; jaar gronden aan den heer Jacobus Nienhuys in erfpacht afstond, waarbij de bedoeling bestond «p die gronden de tabakscultuur uit te oefenen. Het behoeft hier niet' nader te Worden ontvpuwd, met hoeveel succes de tabakscultuur in vervolg van tijd op Sumatra's Oostkust is gedreven en evenmin hoe groot het aantal navolgers der pioniers,' Nien huys, Janssen, Clernen, is geweest, zoodat het aantal tabakmaatschappijen, dat sedert werd opgericht, het honderdtal verre overschreed. De machtigste van alle is evenwel de Deli-Maatschappij gebleven, niet alleen door hare eigen 23 tabak- en 4 rubber plantages, maar ook door de nauwe banden, die tusschen haar enandere belangrijke ondernemingen op Sumatra's Oostkust, zooals déSenembah en de Cul tuur Maatschappij De Oostkust", bestaan. Geheel'verwonderlijk is het niet, dat men bij zulk een eerwaardig lichaam nog eenigszins archaïstisch aandoende bepalingen aantreft. Zoo kan men slechts aan de algemeene vergaderingen der vennootschap tdeelnerfiert, als men houder van ten minste tien aan deelen op naam is of gemachtigde van aandeelhouders, die tezamen ten minste tien aandeelen op naam be zitten. Het bezit of 4e vertegenwoordiging van tien aandeden op naam yerieent dan Het recht tot het uitbrengen van n stijjm; in geval van de benoeming . van een Directeur moet men zelfs 25 aandeelen op .naam bezitten of vertegenwoordigen, wil men n stem uitbrengen. De kring van aandeelhouders, die medezeggenschap uitoefenen, is op die wijze zeer beperkt. Hier staat echter tegenover, dat een Com missaris der Maatschappij' 10, een Directeur zelfs 25 aandeelen op naam -moet nebben, die voor hun .richtig beheer aan de vennootschap als pand Verbon den en, zoolang de functionarissen hun ambt bekleeden, onvervreemdbaar zijn. Het aandeèlenkapitaal der Deli Maatschappij, oorspronkelijk slechts groot ?300.000, is geleidelijk ?opgevoerd tot ?25.654.000. In verhouding tot het groote belang van het aandeel der vennootschap in de tabakscultuur op Sumatra's Oostkust kan dit kapitaal niet groot worden genoemd. Immers be draagt de oogst, die de Deli Maatschappij dit jaar ?aan de markt brengt, met inbegrip van die der geheel in haar bezit zijnde Amsterdam Langkat Compagnie ?en Rimboen Tabak Maatschappij, ruim 82.000 pakken of drie achtste van den geheelen tabaksoogst op Sumatra's Oostkust. Neemt men voorts in aanmer king, dat de netto-winst der maatschappij de laatste jaren gemiddeld ? 16 millioen beliep, dan is een kapitaal van iets meer dan ?25 millioen stellig escheiden. De reserves overschrijden dan ook de j 25 millioen, waarbij feitelijk nog aanzienlijke reserves zijn te voegen in de lage boekwaarde der concessies <pro*memorie na afschrijving van bijna ? 5 millioen), der aandeelen Rimboen Tabak Maatschappij (? l na afschrijving van bijna ? l millioen) en der aandeelen "Waterleiding Maatschappij ,,Ajer Beresih" (eveneens J 1.'?). Bovendien bestaan nog belangrijke reserves ?voor belastingen en personeelbelangen, te zamen ruim j 6 millioen beloopende, die echter buiten beschou wing kunnen blijven. De krachtige financieele positie der Deli-MaatARHHEMSCHE HYPOTHEEKBANK PANDBRIEVEM BEURSKOERS DIRECTIE M?5.J.VANZlJST-M^J.F.VER$TEivEH schappij treedt duidelijk aan het licht, wanneer men bedenkt, dat alleen de zichtbare reserves de boek waarde van alle tabaks-, rubber- en andere onder nemingen, met inbegrip van die der aandeelen in de onderhoorige maatschappijen, overtreffen, zoodat dit geheele bezit feitelijk voor nihil op de balans voorkomt. Onder die omstandigheden moet natuurlijk ook de kaspositie zeer ruim zijn. Inderdaad bedroegen de beschikbare kasmiddelen en effecten op 3\ October 1925 ver over de ?50 millioen, waar echter tegenover staat, dat crediteuren en uit te keeren dividend toen voor circa ?40 millioen op de balans voorkwamen. De Deli-Maatschappij heeft geleidelijk ook eendeer belangrijken rubberaanplant gekregen. Deze beslaat op de vier rubberondernemingen een oppervlakte van ruim 6950 bouws met 1.082.400 heveaboomen, waarvan ruim 671.000 tapbaar zijn. In het afgeloopen jaar bedroeg de rubberproductie meer dan 1.743.000 halve K-O. en dit jaar is deze ongetwijfeld nog grooter. Ook als rubberproducente neemt de Deli-Maatschappij dus een plaats van beteekenis op de Oostkust in. Intusschen blijft de winst, die zij op hare rubberaanplantingen maakt, voor haar toch steeds van secundair belang. Immers bedroeg deze in het afgeloopen boek jaar nog geen 5 pCt. van de winst op den eigen tabaks oogst, dus nog buiten die, welke de AmsterdamLangkat maakte, terwijl de Deli-Maatschappij alleen aan dividend van de Amsterdam Langkat meer ontving dan de winst, die zij op hare rubberonder nemingen maakte. Nog steeds gaat dg Deli-Maatschappij voort op krachtige wijze te reserveeren, waardoor hare financieele positie gestaag nog sterker wordt. Zoo reser veerde zij uit de winst over het afgeloopen boekjaar, groot ?16.138.796, ?2.000.000 tegen haar risico bij tabaksondernemingen en rubberaanplantingen en voorts nog ?2.284,105 voor belastingen. Desondanks was de yennootschap toch nog in staat een dividend van 45'pCt. uit te keeren, waarvan 15 pCt. reeds ad interim was betaalbaar gesteld, zoodat het slot dividend 30 pCt. bedroeg. De financieele vooruitzichten voor het loopende bedrijfsjaar laten zich niet zoo gunstig aanzien als de resultaten van 1924/25 blijken te zijn geweest. Immers verkocht de Deli-Maatschappij van haar eigen oogst en dien der Amsterdam-Langkat, in totaal 79.454 pakken bedragende, in de voorjaarsveilingen 55.874 pakken tot gemiddeld ? 2.43 per half K.g., terwijl de Rimboen van hare 2768 pakken in die inschrijvingen 1760 pakken verkocht a ? 2.60 per half K-G- Wanneer men den gemiddelden prijs, dien de Deli-Maatschappij met inbegrip van de Amsterdam-Langkat dit jaar zal kunnen bedingen, op circa ?2.?per half K.G. stelt, zal men vermoedelijk wel niet ver van de waar heid af zijn, hetgeen dan wil zeggen, dat zij haren tabaksoogst bijna ? l lager per half K.G. zal realiseeren dan zij het vorige jaar heeft gedaan. Bij een oogst van circa 80.000 pakken of ongeveer 12.5 milli oen halve K.G. beteekent dit nogal iets. Intusschen zal de maatschappij uit hoofde .van de geringere winst ook minder tantièmes aan het Indische perso neel en minder belastingen behoeven te betalen, zoodat de financieele resultaten over 1925/26 vermoedelijk minder sterk van die van het voorafgaande boekjaar zullen verschillen dan men op grond van het voor gaande bij het eerste gezicht zou denken. Met een lager dividend zal men echter in ieder geval wel rekening hebben te houden, ook al zal de winst op rubber dit jaar vermoedelijk grooter zijn dan in het vorige boekjaar. Wat hare rubberproductie betreft, zoo huldigt de Deli-Maatschappij ten opzichte daarvan blijkbaar dezelfde verkooppolitiek als vele groote rubbermaat schappijen, nml. zich door voorverkoopen van een behoorlijke winst te verzekeren. Zoo verkocht zii van haren rubberoogst 1926 1.130.000 h. K.G. tot gemiddeld circa ? 1.20 per half K-G., terwijl van de productie" van 927 reeds 240.000 h.K.G. werden verkocht tot circa ? 1.90 per half K.G. c.i. f. NewYork. Omtrent den te velde staanden tabaksoogst der Deli-Maatschappij ~' hadden, evenals aangaande zoo vele andere tabaksmaatschappijen, de laatste weken minder gunstige geruchten geloopen, daar de groote droogte, die dit jaar op Sumatra's Oostkust heeft geheerscht, daar groote schade aan zou hebben toe gebracht. Het kan tot groote voldeening strekken, dat de maatschappij zelf mededeelt, dat de laatste telegrafische berichten van hare ondernemingen, dooreengenomen, zeer bevredigend luiden. De thans. te velde staande oogst zal natuurlijk eerst in 1927 worden verkocht, zoodat men omtrent de resultaten van het volgende boekjaar optimistischer gestemd kan zijn dan aanvankelijk mogelijk scheen. Kunst z aal VAN LIER GV9 «vo uut h*t Potkuloor U Lan* (N-H.) C\0 6V» ANTIQUITEITEN - OOSTERSCHB KUNST SCHILDERIJEN - NEGERPLASTIEK Dagelijks ook" dei Zondagi geopend TOEGEPASTE KUNST DOOR JAN D. VOSKUIL Een tentoonstelling van het werk der leerlingen van de School voor Bouw kunde, versierende kunsten en kunst ambachten te Haarlem. Men zal zich herinneren, dat ongeveer acht jaren geleden de leiding van deze school in andere handen overging. De leiders streden in dien begintijd tegen den verouderden en verdorden geest, waaronder een groot gedeelte . van het kunstonderwijs gebukt ging, terwijl zij tegelijkertijd srJêeds meer verbinding zochten met het moderne streven in de kunst. Hoewel deze eerste jaren zich kenmerken door een te sterken invloed van de opvattingen der richting, die in Am sterdam haar centrum had, bemerkt men aan de thans geëxposeerde werken, dat het eenzijdige van deze periode vooreen belangrijk gedeelte overwonnen werd. Ongetwijfeld is de veelzijdigheid van de kunst 'der jongeren uit deze dagen aan die verandering nietvreemd. Doch hoe het ook zij, men ziet aan'den arbeid van deze leerlingen, dat zij "telkens weer gewezen worden op het kaïakter van de door hen toegepaste technieken, terwijl men voorzichtig hun artistieken aanleg al werkende probeert te ontwikkelen in het spoor van hun eigen persoonlijkheid. Uit het geheel blijkt duidelijk, dat door directeur en leeraren met groote zorg en veel energie aan de opvoeding van den jongen kunstenaar ge werkt is. Vooral de laatste jaren heeft hun streven zich ruimer weten te ontplooien en daarom is het des te noodlottiger, dat juist nu hieraan een eind gemaakt wordt, want zooals men weet, zal naar alle waarschijnlijkheid deze school ophouden te bestaan. Ondanks de vele protesten van belangstellenden en uit vakkringen heeft de regeering' haar roekeloos be sluit tot opheffing nog niet ingetrokken, hetgeen betreurd moet worden! Het is echter te hopen, dat onze volksvertegenwoordigers in den Haag, aange moedigd door den enormen geldelijken steun, die reeds van particuliere zijde werd toegezegd niet lijdelijk zullen aanzien, dat deze onderwijsinrichting de plaats ontnomen wordt, waarop zij ten slotte recht heeft.