Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Na. 2565
INDISCHE
GLIMWORMPJES
..
*'»)>
DOOR H. VEERSEMA
O1
De pisangboom
i P ons erf staat een pisangboom.
Juister is misschien te zeggen, dat hij
er niet staat, maar dat hij een levensstrijd
voert om er te staan. Toen wij kwamen
in dat huis stond er een pisangbosch.
Thans staat er slechts van tijd tot tijd,
wanneer wij ontwaken, een
pisangboompje. Nu eens hier, dan weer daar.
Een speelsch boompje, dat in een
onzichtbaar bosch met zichzelf aan het
stuivertje verwisselen is.
Wanneer het op een ochtend weer
verrezen is op een nieuwe plaats en
staat als ik ontwaak, is dat het bewijs,
dat de kebon laat is opgestaan en het
boompje over het hoofd heeft gezien.
Hij weet immers, dat die pisangboom een
doorn in mijn oog is. Deze pisangboom
n.I. onderscheidt zich niet van andere
pisangboomen. De pisangboom is on
sterfelijk. Ge hakt hem af tot bij den
grond. Ge graaft een kuil en delft zijn
wortels op. Ge werpt het alles op een
hoop en steekt den brand er in. Ge laat
het eenige dagen uitsmeulen en werpt
het al in den vuilnisbak. Over drie weken
staat er op die plaats een pisangboom.
Ge bestelt nieuwe aarde. Ge laat den
kebon een kuil graven op de plaats
waar eens het pisangbosch stond. Ge
laat de aarde verwijderen. Stort er den
nieuw bestelden grond in. Over vier
weken staat er op die plaats een
pisangboompje.
Ge ligt nachten slapeloos bij het
bepiekeren van wraakplannen tegen
dien nsterflijken pisangboom. Zult ge
het geheele erf af laten graven? Zult
ge petroleum gieten op iedere plaats,
waar Wel eens een pisangboompje
gestaan heeft? Zult ge met vuur gaan
werken? Wat ge ook beproeft: over
eenige weken staat er een pisangboom.
De pisangboom is onuitroeibaar. De
pisangboom is het perpetuum mobile
van de natuur. De pisangboom is het
enfant terrible onder de boomen, dat
spot met alle Europeesche ordemaat
regelen. Gij wikt, de pisangboom be
schikt. Gij doodt en moordt, de pisang
boom groeit en lacht zich in den grond
tot versnelder groei. Zult gij hem dan
maar laten staan? pok dat gaat niet.
Hij zou u van uw eigen erf verdrijven.
Hij zou uw huis omver groeien. Hij zou
aanvallender-wijze te werk gaan.
Hebt ge hem veertig of vijftig keeren
verwoest, dan bakt hij u een poets, die
pisangboom. Wanneer ge dan op een
goeden morgen ontwaakt en buiten komt,
ziet ge uw personeel verzameld om de
plaats, waar hij wel eens placht te
voorschijn te komen en ge ziet wat
rooken en ge hoort wat monotoon
prevelen. En ge ziet hoe van vele
kanten de menschen toe komen loopen
en hoe uw kebon de hand ophoudt,
Wanneer een vreemdeling nadert en hoe
die vreemdeling daar wat in laat vallen.
Wanneer ge u een weg hebt gebaand
tusschen de menigte, ziet ge kleine
vodjes en bloemetjes en andere
onfeil'bare bewijzen van offeranden en dat
alles is opgesteld om een potsierlijk
klein pisargboompje met een tros
potsierlijk kleine pisangetjes. Hij heeft
zich gewroken, die onverwoestbare pi
sangboom. Hij heeft u machteloos
gemaakt, Want ge wilt toch die vrome
offeraars niet wegjagen. En wanneer ge
knarsetandend den plantkundige opbelt
en vraagt, wat dat nu weer is en hoe ge
ooit dien pisangboom kunt kwijtraken,
zegt hij, dat die pisangboom, uit angst
voor een nieuwe verwoesting, een
noodvrucht geschoten heeft en dat de
Inlanders en Chineezen die noodvrucht
vereeren.
Er is slechts n manier om van die
. noodvrucht verlost te worden. Ge staat
i3Tw kebon toe, hem aan den
meestbiedende te verkoopen. Daar verliest
ge weliswaar uw kebon mee, die van
de opbrengst een tijdlang stil kan gaan
leven, doch ook de noodvrucht ver
dwijnt.
Over vier weken staat er een nieuwe
pisangboom.
RADIO
DOOR
RICHARD HEUCKEROTH
r\ NGETWfJFELD verdient de
ra^-' dio-muziek meer belangstelling,
dan een vluchtig nota nemen gedurende
het oogenblik waarop een of ander
afgeluisterd wordt. Radio-techniek en
-weergave hebben thans een dusdanige
hoogte bereikt, dat ons doel is, eene over
zichtelijke nabetrachting te houden van
wat de Radio ons ten gehoore bood.
Onmogelijk kan men van ons ver
langen een behandeling van de vol
ledige programma's van alle in Neder
land goed hoorbare stations", zooals de
Radio-luistergids ons die wekelijks op
c.a. 35 pagina's aankondigt. Evenmin
mag men in 't niet-vermelden onzer
zijds, een geringschatting of
wegcijfering aannemen, ofschoon wél in 't
bijzonder aan de belangrijkste uitzend
stations hier aandacht geschonken zal
worden, gelijk deze het ongetwijfeld
verdienen.
Vooreerst is daar Daventry, meesten
tijds de gunstigste uitzending, met een
programma dat elck wat wils" biedt en
zoo goed als steeds voortreffelijke uit
voerders brengt zoowel op muzikaal,
d.w.z. vocaal en instrumentaal gebied,
als op letterkundig terrein. Even be
langrijk als dit Engelsch station, waar
mede het geheele Europeesch-Britsch
contingent der korte golfstations, ver
sterkt tot op 1600 M., hèruitgezonden
wordt, is te beschouwen, het aanmer
kelijk kleinere Duitsche kortegolfstation
Munster op 412 M. De programma's
van deze uitzending zijn, misschien, de
allerbeste van Europa te noemen.
Wilt ge het typisch gallisch-muziekaal
specimen,?hoort dan Parijs; ofschoon
de programma's veel van een galanterie
magazijn hebben. Echter niet te veel
schimpen hierop: heeren oordeelaars,
steekt uw hand in eigen boezem! Aan
dezen omroep, evenals aan Brussel zal
ik nader aandacht schenken.
Vergeten mag voorloopig niet worden
Hilversum al zijn daar, bij overvloed
van programma's, de gebeurtenissen niet
al te sterk te tellen.
Wij dienen den H.D.O. van Hilversum
erkentelijk te zijn voor een aardige
uitvoering der operaties Een verloving
bij Lantaarns" van Jaques Offenbach,
bewerkt voor Nederland door J. Martin
Heuckeroth en De macht der
muziek" van Pierre Gaveaux, dit laatste
door Louis Roberts bewerkt op 21.6.
Voorts op 24.6 een hoogstinteressante
Joh. Sebastiaan Bach-avond welke
door Herman Rutters met een bijzonder
knappe lezing over Bach op prettig
onderhoudende wijze werd ingeleid en
waarbij verder de befaamde kunste
naars Francis Koene, viool, Max
Orobio de Castro, cello, Willem
Andriessen, piano, onze muzikale eer hoog
hielden.
Voorts op Woensdag, Vrijdag en
Zondag de concerten van het Kurhaus
te Scheveningen, waarin het Residentie
orkest zich dank zij de voortreffelijke
lading (ik zeg nadrukkelijk lading
en niet leiding, ofschoon nagenoeg het
zelfde in dit geval) van van Anrooy, ook
onder Schneevoigt een buitengewoon
hoog te schatten eerste rangs ensemble
toont, ondanks de in dezen tijd vaak
vergalde vreugde: de omroeper ad
interim n.I. schijnt er een soort gewoonte
van te maken soms óf te laat over te
schakelen, of ter aanvulling aan de
tusschenruimten op smakelooze wijze
per gramophoon nu en dan bijv. van
Berlioz' Romeo (door hém als opera
aangekondigd sic!) ons op een paar
Toeren te vergasten, terwijl deze heer
ons dan zoolang becharlestont, dat
Vera Janacopulos er door verdrongen
wordt! N.b. alleen 't applaus kregen we
nog net. Jammer van Philips' goede
bedoelingen. Een omroeper dient begrip
te hebben van 't geen tot zijn taak
behoort en daarom roep ik mijn vriend
de Vos toe, wiens welluidende helden
tenor ik tot voor 'n paar weken zoo
zaakkundig de programma's hoorde
aankondigen, n'en déplaise de rodde
laars:
Christiaan keer terug, alles ver
geven en vergelen!
RADIO
COMPLETE
ONTVANGTOESTELLEN
M. ACCU, ANODE-EN ROOSTER
BATTEKIJEN, 4 LAMPEN, TIEN
SPOELEN.TFLE- - ~
FOON EN
AANSLU1TSNOEKEN
L-^iiïll 1^11, l IL,
165.
IDEM M. INGEBOUWDE LAMPEN
EN SPOELEN, AUTOM. SCHAKE
LING VOOR 2, 3 EN 4 LAMPEN
ONTVANGST. - INGEBOUWDE
VOLTMETERMET 2
MhETBEREIKEN . . .
IIIVJL-IJWWVVU
225.
BIJKOVOX
ONTVANGTOESTEL
ZONDER TOEBEHOORËN
»l
125,
m RUIME KEUZE ONDERDEELEN
H EERSTE KLASSE FABRIKATEN
| BROWN-TELEFOONS, FÖRG
CONDENSATOREN, NEO
TRANSFORm MATOREN, H. & H.
GLOEIWEERm STANDEN, STATOR & NEUTRON
M SPOELEN, STERLING & SIE FAM
M VOLT METERS, PHILIPS, SFR., TE.
H LEFUNKEN & SCHRACK LAMPEN
B | GROOTE SORTEERING LUIDSPREKERS
BIJENKORF
AMSTERDAM
GEORGE H. LAGAS
AMSTERDAM - Telefoon 24611 - Andreas Bonnstraat 40
ELECTRISCHE LUXE BROODBAKKERIJ
Specialiteit in alle Broodsoorten
M IJ N FILM
EENMAAL in het jaar herinnert de
Mensch zich zijn vroegere betrek
kingen tot de door hem verwaarloosde
Natuur, tracht de beschaving en zijn
medemenschen te ontvluchten en trekt
zich terug onder boomgroepen of aan
den oever van de zee. Gewoonlijk bevindt
hij zich daar dan niet alleen, aangezien
ook andere stervelingen op precies het
zelfde tijdstip tot de Natuur terugkeeren,
zij het ook slechts voor korten tijd. Zij
ontdoen zich meer of minder van hun
kleederen en zien zelven niet hoe
lichtloosheid en stadslucht hen bleek maakten
als aardappelspruiten.... zij vatten
ook meestal koude op het eerste gezicht,
wijl twee of drie weken vacantie niet
veel ruimte laten voor langzarnen over
gang. Werkt de zon mede, dan verbrandt
de Mensch voorspoedig. Hij wordt eerst
rood en prikkelbaar en voelt, bij het
komen der avondkoelte, hoe onpractisch
een halsboordje is en hoe knellend
bretels en sokophouders zijn. Woont hij
aan de zee, dan worden zijn ongewone
voeten door zeekwallen en schelpjes
gehinderd en bewoont hij het bosch, dan
snijdt hij zich, tot versterking van zijn
woudjagersillusies, den eersten dag al
reeds een stok, maar prikt zich aati
brandnetels en voelt zijn stadshuid
getatoueerd door muskieten, mieren en
ander gedierte, dat met recht de Natuur
vormt. Er zijn veel vermakelijke ver
halen geschreven over dit vacantieleven
en over al zijn onrustjes, ruzietjes en
pijnlijke teleurstellingen, maar wie ziet
ook niet het zielige en tragische van
dezen jaarlijkschen uittocht over het
plaveisel naar de spichtige wouden,
waar men alleen nog de orkestkoekkoek
door de gramafoon hoort, opgesteld in
het bungalow'tje, derde boom rechts en
waar zelfs de watervallen, voor zoover
zij niet alleen in de advertenties bestaan.
met bedoeling vallen en aan
knoopenfabrieken kracht verschaffen. Zoo is het
leven, met kouvatten en blaren en alles.
wat we er van gemaakt hebben en twee
weken zijn niet veel om te herstellen wat
vijftig stadsweken een mensch aandoen.
Maar we nemen toch de illusie en eer.
verbrand gezicht, als het kan, mee naar
huis. Sinds echter een preparaat be
dacht werd waarmede ieder zich voor
enkele kwartjes zelf en zonder zon een
verbrand aandoende huid kan bezorgen,
vraag ik me wel eens af of het wel de
moeite waard is nog zooveel notitie van
de Natuur te nemen.... JOH. L.