Historisch Archief 1877-1940
{LAND
fj. .u f
f
STAND DER PSYCHISCHE
WETENSCHAPPEN
IN HET JAAR 1926
DOOR MR. C. P. VAN ROSSEM
s ? < ' . . . N . .
| ET is n van de wonderlijkste dingen van dezen
' tijd dat. honderden van geleerden, sinds jaren
«n jaren, een nieuw wetenschappelijk gebied hebben
?omgeploegd en wonderbaarlijke vondsten hebben
«opgegraven, zonder dat eigenlijk iemand er notitie
?van neemt. Zelïs de pers, aangewezen op de
voorllichting van het publiek, is zoo vastgeroest in haar
- xlik materialisme, dat ze alle geheimen van het heelal
?ten halt heeft toegeroepen. Voor haar is er niets meer
.te weten dan eenig dagelijksch nieuws en
wereldschokkende gebeurtenissen als. een internationale
voetbal-rnatch.':dèSynode, de koers van de rubber en
, -de gemengde berichten. Aangezien ze zelf geen ziel
v iéeft is liet nief te verwonderen dat ze ook in de ziel
van een ander: geen enkel belang meer stelt. Alle
? -wonderbaarlijke krachten die.?- wellicht in de
anenscheliike natuur verborgen liggen, acht ze geen
.atoom belangstelling waardig. Immers, het resultaat
van tientallen jaren van wetenschappelijke psychische
?onderzoekiageirheeft nog nimmer in een Hollandsch
?dagblad een hëelèof zelfs een halve .kolom kunnen
?Vinden om de belangstelling voor zich op teeischen.
"Wel weet ik bq ondervinding dat de pers, als ze zich
smet een nkel .berichtje pp dit gebied beweegt, de
?meest verrassende stupiditeiten ten beste geef t,, ze
?doet alsdan als een keukenmeisje dat wel eens van
" Etosteir» fteeft? gehoord en het tweede meisje een
-verklaring tracht tégeven van de relativiteit.
De stand def psychische wetenschappen, de
reso''dutJes van het 'laatste metaphysisch Congres (War
schau) vindt men het duidelijkst geëxposeerd in het
jongste werk van. Dr. Sudre: Intrpduction a la
metaphysique humaine. Het merkwaardige is dat, na
?een tijd van phti. zestig jaar psychisch onderzoek, de
psychische wetenschap tot een zoo goed als unanieme
?conclusie is gekomen, die velen absoluut ongeloofelijk
^zal voorkomen. Het Congres van Warschau beteeként
/een mijlpaal op den weg van het historisch cultuur
leven. Alles waarover het groote publiek gewoon is
.?z'n schouders op te halen en alwetend te spotlachen
is nu, door de psychische wetenschap als waarheid
erkend. De geheimzinnige krachten van media, het
inediumiek ectoplasma, het verlies van lichaams
gewicht tijdens materialisatie verschijnselen,
telekenische phenomena, automatisch schrijven,
gematejrializeerde geestverschijningen, clairvoyance, ja zelfs
-?spook-verscjiijningen en zooveel andere geheimzinnige
phenomenen die men gewoon is met het etiket
spiritistisch te beplakken, worden door Sudre, naar
aanleiding van persoonlijke onderzoekingen en die
.zijner wetenschappelijke collega's, als wetenschappelijk
, bewezen vastgelegd. Daarmee zij niet gezegd dat
Sudre'en de andere onderzoekers zich allen op zuiver
jspiritistisch standpunt stellen, het congres van
*' Warschau is tot de conclusie gekomen dat het
voortJèven van de ziel na den dood nog niet bewezen is
kunnen worden. Er zijn in deze twee groepen die, niet
'in het "vastleggen der feiten, maar in de verklaring der
?verschijnselen steeds tegenover elkaar hebben gestaan.
De eerète groep waaronder bekende figuren te tellen
zijn als prof. Richet, Janet, Flournoy, Ossowiecki
eldjt de verschijnselen af uit geheime krachten in
?den mensch zelf verborgen, de andere groep waartoe
feehooren Sir Oliver Lodge, Flammarion, Lombroso,
Bozzano etc. hebben de geesten-theorie geaccepteerd,
. tn.a.w. dat gedisincarneerden oftewel gestorvenen in
tspmmige verschijnselen als verstandelijke intelligen
ties ingrijpen.,We hebben otis, naaïaanleiding van
' ;Sudre's werk, alleen te bemoeien met de animistische
theorie. Allereerst wordt er eens en vooral gebroken
mei het populaire begrip dat elk medium onher
roepelijk een bedrieger of bedriegster is. Wel is er een
s zekere, hoewei kleine, hoeveelheid bedrog tijdens de
^séances ontdekt, maar de vrijwel generale conclusie
is deze dat het bedrog van de wetenschappelijk
..gebruikte media op?onbewust"bedrogisterugtevoe
ren 1). Dit sluit natuurlijk het bedrog in het algemeen
^ bij beroeps-media niet uit gelijk er kwakzalvers
^riijn en valsche munters, zoo zijn er ook goochelaars
die voor media poseeren slechts legt de wetenschap
,^dennadruker op dat er ook personen zijn met echte
mediumieke gaven die echter, bij gebrek aan dieper
r-zedelijk evenwicht, hun vervloeiende krachten soms
met kunstgrepen een beetje trachten te steunen. Is
1 :het medium in diepe trance verzonken, zoo noemt
Dr. Schrenck Notzing dit: automatisch reflectorische
bewegingen. De populaire oppervlakkigheid dat
??? >elk medium per se een bedriegster is, komt
tegen"?Wpordig ook daarom te vervallen, omdat er in dezen
tijd duizendmaal maal meer zoogenaamde
familie, .media zijn dan beroeps-media. Mogen we afgaan op
' Roomsch Katholieke onderzoekingen de Roomsche
GIDDING
?UYNENBURG MUYSl
4PCHILPER5I
DE SPEELKAARTENBELASTING AFGESCHAFT
Teekening. voor de Groene Amsterdammer" doqr Joh. Braahensiek
MIN. DE GEER TOT EX-MINISTER COLIJN: DIE IS ALS EEN KAARTENHUIS IN ELKAAR GEZAKT l"
Kerk schijnt een forsche actie op touw te zetten tegen
den verrassenden groei van de spiritistische beweging
zou zouder er alleen in Engelsen sprekende landen
zestien millioen spiritisten zijn en alleen in Engeland
zeshonderd spiritistische kerken. Het is begrijpelijk
dat deze groote massa niet bediend kan worden door
de weinige media die er een beroep van maken; in
ontelbare Engelsche families wordt getracht d,e
mediumieke gaven (die ieder mensch min of meer
schijnt te bezitten) persoonlijk te ontwikkelen. Het
bedrog-argument moet dus tegenwoordig uit een
ander gezichts-punt worden bekeken.
De psychische wetenschap heeft getracht een
aigemeene formule vast te leggen die dienstbaar is
voor de verklaring van welke psychische mogelijkheid
ook. De vier leidende principes zijn de volgende:
1. de ideo-plastiek. Hiermee wordt getracht de als
echt en waar erkende materialisatie-verschijnselen te
verklaren. De verschijningen die zich uit het ecto
plasma van het medium vormen mogen de gedaante
aannemen van een overledene, ze mogen in de
seancekamer rondwandelen en spreken en zich geheel ge
dragen als verstandelijke intelligenties, Dr. Sudre en.
z'n collega's voeren dit mysterie terug tot
onderbewustzijn-acties van het medium, welke de uitge
worpen ectoplasma-stof aankleedén met beelden en
herinneringen, opgehaald uit het onderbewustzijn van
het medium zelf of uit het onderbewustzijn van n
der aanwezigen. 2. de ideo-plastiek van stof het
vermogen om stoffelijke voorwerpen te transformeeren
en op te bouwen. 3. de ideo-plastiek van energie
het vermogen van energie om te zetten of uit te
zenden. 4. psycho-cognetie het opnemen van
indrukken door inwendige vermogens, buiten de
oogen om: helderziendheid 2).
Onder deze principes moet dan alles worden
gerangschikt wat anderen uit de inwerking van
verstandelijke intelligenties, afgestorvenen, hebben
afgeleid. We moeten echter in het offg houden dat dit
voorloopig niet meer is dan een werk-hypothese die
soms in een verrassende gewrongenheid, coüte que
coüte, aan de feiten wordt aangepast. Ook is de
psychische wetenschap nog niet zoover gekomen het
geheele gebied in al z'n details te overzien. Toets ik
verschillende uitkomsten van m'n persoonlijke onder
zoekingen aan deze generaliseerende
onderbewustzijnhypothese, zoo kom ik voor gevallen te staan die zich
slechts op de meest onwaarschijnlijke wijze door n
dezer vijf principes laten verklaren. Maar ook bij
Sudre en z'n collega's blijven enkele feiten nog geheel
in de lucht hangen. Hij neemt o.a. als bewezen aan dat
herinnering in zekere gevallen den dood kan overleven,,
maar hij kan ons niet goed duidelijk maken hoe dit
geheimzinnig verschijnsel zich voordoet.
Het is hier echter niet de plaats indezen in nadere
discussie te treden. De groote stap voorwaarts is deze
dat de psychische onderzoekers, na jaren en jaren
van arbeid, tot de verrassende conclusie zijn gekomen,
-\
\
dat de zoogenaamde spiritistische verschijnselen a's
waar en bewezen erkend moeten worden. De strijd is
intusschen nog niet tot een beslissing uitgevochten:
de meer orthodoxe wetenschap, begrijpende dat het
hier gaat om de ruïne van het wetenschappelijk
bouwsel sinds eeuwen opgezet, blijft zich krachtig
verzetten tegen deze nieuwe mogelijkheden. Een
onbevooroordeeld mensch vraagt zich echter af of
de goed gefundeerde resultaten van beroemdheden
.als prof. Oliver Lodge of prof. Richet niet meer
vertrouwen verdienen dan de bloote ontkenning van
prof. X, die rustig op zijn stoel blijft zitten en pertinent
weigert dit nieuwe gebied van onderzoek te betreden.
Het is hier het eeuwig historische verschijnsel: de
spotlach van de wetenschap voor de nieuwe denk
beelden van haar moderne collega's, de strijd tegen
de meteoor-theorieën van Chladni, de
bloedsomlooponWekkingen van Harvey, de vaccinatie van Jenner,
de hypnose van de Puysegur's, de electriciteit van
Galvani, ja zelfs de phonograaf. Want verkondigde
Bouillaud niet in de Academie van wetenschappen
dat de fonograaf niets anders was dan een
buiksprekerstruc? En hij vloog den vertegenwoordiger van Edison
naar de keel en schold 'm voor een oplichter
1) Prof. Morselli, die eertijds een verwoed tegen
stander was van de spiritistische verschijnselen, is na
lange jaren van onderzoek, het medium Eusapia
Paladino betreffende, tot de volgende statistiek gekomen:
10 pCt. der phenomenen valsch, 15 pCt. twijfelachtig,
75pCt.echt.
2) Ik vergeet hier nog n principe dat p r o s
opopesis wordt genoemd d. i. een masker-rol die
telkenmale zou worden uitgespeeld als een zoogenaamd
verstandelijke intelligentie zich door een medium
manifesteert, bijv. als controle", bij automatisch
schrijven etc.
NIEUWE
FOTO-ALBUMS
MET 5O COMPLETE KAMERS
EN KLEURCOMBINATIES
WORDEN OP AANVRAGE
TER INZAGE GEZONDEN
g ZOMIN