Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
e Bruiloft van Kana
iiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilliiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiü.'!!
DOOR CORNELIS VETH
i
WEL zelden is een schilderijententoonstelling in
ons land zoo druk bezocht en algemeen be
sproken als de Jan Steen-tentoonstelling, die in deze
zomermaanden te Leiden ingericht is. Verschillende
omstandigheden werken daartoe, dunkt mij, mede.
Het 'geluk wil bijvoorbeeld dat men den preciesen
datum van Jan Steen's geboorte niet weet (zelfs
op geen maand af), zoodat men de tentoonstelling
gevoegelijk in den vacantie- en reistijd kon houden.
Laat ons evenwel ook niet over het hoofd zien, dat
een niet slechts zaakkundige, maar ook ongemeen
menschkundige commissie het werk van organisatie
en propaganda ter hand nam. Zij zorgde voor den
roep van veel uitnemends dat van heinde en ver
moest komen, zij zorgde voor die fcijbelsche en mytho
logische stukken die als picturale krachtproeven
voor den leek vooral wellicht verrassender zijn dan
de beste zijner meesterwerken, zij gaf een wacht
woord uit: misschien de grootste na Rembrandt",
waarbij het voorbehoud bijna klinkt als een kiesche
BOOTMOTOREN MOTORBOOTEN
Bmgham & Lugt - Slepersvest l - Rotterdam
nadruk. Ja indien het nog mogelijk mocht blijken,
den heerlijken Hollandschen schilder tot zooiets als
een volksheld te verheffen, van den trant zooals
Dahte het in Italië, Cervantes in Spanje of Schiller
in Duitschland is, zou zij daartoe het hare bij ge
dragen hebben door de afdoende weerlegging van de
legende zijner liederlijkheid, en door de gemoedelijke
verwijzingen, in den catalogus, naar de figuren,
waarvoor hij zich zelf, of zijn voortreffelijke Grietje,
zijn alleraardigste kinderen Thaddeus, Cornelia,
Dirk enz. tot model nam.
Moesten niet, indien wij een volk waren dat echt,
althans na hun dood, van zijn kunstenaars hield,
zijn Thaddeus, Keetje en Dirk met hun frissche,
leuke snuiten allang ons aller lievelingen zijn, helden
en heldinnen van tal van schalke anecdoten? En
dat andere lid van het aantrekkelijke gezin, de
hond die zoo pienter en gezellig bij alle bedrijven
staat op te letten, en wiens naam de catalogus helaas
niet eens vermeldt!
Ik vrees dat de kansen op zulke populariteit voorbij
zijn sedert sportkampioenen, filmsterren en dito
wonderkinderen de beste plaatsen in de algemeene
belangstelling hebben ingenomen, en ik denk dat
Jan Steen ondanks zijn rehabilitatie als huisvader
in den volksmond alleen zal blijven voortleven als
die van het verloopen huishouden en de rumoerige
brouwerij, en zich tevreden zal moeten stellen met
een plaats naast andere Jannen, niet feilloos maar
daarom niet minder bemind: nog een Jan van Leiden,
en Jan Klaassen, en dien Piet van de
Zilleverevloot.En zou dit eigenlijk niet juist een populariteit
naar zijn aard zijn, die echt Hollandsche, waarbij
de vereering met een flinke dosis gemeenzame ironie
is gekruid? Met zijn volledig begrijpen van de
eenvoudigen van geest had de lachende wijze die in den
grooten schilder stak, zich kwalijk verbaasd over de
elementaire opvatting, die aanneemt dat zijn
vastehand aan een drinkebroer behoorde en dat hij
zijntallooze uitvoerige schilderijen maakte in den tijd,,
die op zijn dolle poetsen overschoot. En zooals in.
zulke tradities toch altijd iets waars zit, is het
hiernog niet zoo geheel mis,'dat Jan Steen en zijn kunst
de begrippen blijven vertegenwoordigen van
vroolijk-heid, zorgeloosheid, gezelligheid en humor.j
Mocht men aannemen, dat een schilderkunst als:;
de zijne door beeldende kunstenaars van onzen tijd
anders dan als een historisch document kon worden.
aangezien, dan zou dit oogenblik om haar te toonen
bijzonder gunstig kunnen zijn. Wij beginnen immers
overal oprecht beu te worden van de theorieën volgens ,
welke de kunst niet direct" mag zijn, de natuur niet
mag nabootsen (als of ooit een kunstenaar zooiets
deed !) of geen geval" mag weergeven, en het tijdstip
is daarom wellicht niet zoo ongeschikt om de over
tuiging te doen ingaan, dat men direct in zijn voor
dracht, natuurlijk in zijn uitbeelding, en toch zeer
subjectief in zijn visie kan zijn, en dat de kunst van
LAAT «WE CENTRALE VERWARMING
EN BIJ KOVEN.? C ?tNSTW.t, U
KON.FABR.F.W.BRAAT-DEIFT
EN GE ZULT