DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2565 't TOEGEPASTE KUNST DOOR JAN D. VOSKUIL Batiks van Reyer Stolk in de kunsthandel J. H. de Bois te Haarlem. De beschaafde geest van den sierkunstenaar Reyer Stolk, (een oud-leerjing van Chris Lebeau) spreekt zich bijzonder goed uit in de teêre batik? techniek. Met ranke lijnen en fijne schakeeringen, weet hij zijn motieven saéim te voegen in ongedwongen composities. Het stijleeren beteekent voor hem niet, zooals men zoo dikwijls ziet, het in een bot systeem afstompen der natuurlijke vormen, maar veel eerder het zich bepalen tot de diepere beteekenis der model len, waarop hij zich inspireert en die hij neerschrijft in-een gevoelige karakteristiek. Een doek met den titel ,'^orellenmotief", waarvan de diep paars getinte, steriijke visschen met de licht blauwe nuanceeringen van den achtergrond een mooie combinatie vormt, herinnert aan de steeds veranderende lichtspronkelingen van het water, waar doorheen de visschen schieten; met een duizendvoudige wisseling van kleu ren op hun glanzende schubben. Tot de beste doeken kunnen eveneens gerekend worden: de fijn rood getinte, welke maïsmotief" genoemd wordt, de schelpen" met graenachtig blauw craquelée door weven, de visschen" in een blauwachtig rooden toon gehouden en de rechthoekige, met een pittig lijnenspel versierd in prachtig groen en geel, die de wonderlijke ijsbloemen tofc> motief heeft. Ook de groote wanddoeken Sr. Franciscus" en Adam en Eva" behooren tot de voornaamste werken. Vooral de laatst genoemde in geel met groen en lichtblauw gehouden, is zeer evenwichtig van compositie. De beide hoofd figuren, die het rustpunt vormen, worden omringd door decoratief weergegeven bloemen, vlinders en vogels, die met speelsche lijnen en rijke tintelingen, voortdurend den aanschouwer weten te boeien. De doek, waarop een verbeelding van St. Franciscus" geplaatst is, heeft frissche kleuren, maar de motieven, 'die de figuur omgeven, zijn niet voldoende met elkan der verbonden en blijven te veel zwemmen" op het groote gele vlak. Doeken als Golflijnen" en Schub ben", die breeder van vormgeving zijn dan de hier boven besproken stukken, schijnen te veel gebaseerd op den verkoop en zijn onbeduidend van inhoud. Maar toch zou er op deze grovere manier iets schoons ? te bereiken zijn, doch het lijkt mij, dat Stolk hier niet de aangewezen man voor is, omdat zijn wezen zich veel beter uitspreekt in het verfijnde! VACANTIEREIS Wn land is me lief", riep een heer met emphase; m n land is me lief, en m'n Jends/ui nog mér! Oe klank van m'n taal brengt me steeds in extase : ik h ou van m'n land, z'n lyriek, en z'n leer!" Zoo'n liefde is echter in 'f spoeden der dagen, Juist door haar gewicht, niet voortdurend te dragen : Ik ga eens naar 'f buitenland'", riep die meneer ! Aan 't einde van Hooimaand verlief hij de Leemden van Nederlands vrije en vruchtbare klei: hij ging zich begeven temidden van vreemden, omdat hem een stem in z'n binnenste zei, dot door zich moedwillig van 't heil te versteken van 'f land, waar de landzaten Nederlandsch spreken, hij aanwon in liefde en brievencopy! Hij toog langs den Rijn, en de boot was beladen met dames en heeren met Hollajidsch accent; hij- doolde door Beieren, Würfenberg, Baden, en Nederlands taal was er omnipofent; hij klom naar den uitersten Zwitserschen glefscher, en hoorde de gouwspraak van 't land van Frans Nefscher; Italiëwerd door z'n landslui doorrend! een tikje mistroostig en ietwat verdrietig bezocht hij de Lichtstad, door 'f duister gedekt: daar voelden de Franschen zich kleintjes en nietig temidden van 'f hederlandsch volksdialect! Hij stak, el mismoediger, over naar Londen, en heeft er hef Hollandsch de landstaal bevonden, soms idiomatisch met Enge/sch doorspekt Toen is hij naar Belgiëovergestoken, en daar vond z n rusfzoekend harte z n kans : hij kwam in de streken waar Vlémsch wordt gesproken, en daar kwam zijn zoekende geest in balans. Want schoon ook in Vlaanderen Hollanders kwamen, ze praatten tot anderen, praatten tezamen, geen Hollandsch, maar f zuiverste schoolboeken-Fransch ! KUMGRA NOSALIS TOERISME DOOR TOM SCHILPEROORT j Zwitserland. In de 'bewerking, van A. Pieters, van den tekst van J. Nicoilier. Een tocht door Zwitserland ! Langs den weg ! En. niet met de snelle treinen, die dwars door de bergen trekken, of langs diepe afgronden over be wonderenswaardige constructies voortschieten, maar te voet meestal, zoo dwars door het land, dus door de huiskamer om zóó te zeggen, en niet door den algemeenea ontvangsalon, waar 't eigen karakter onder duikt in dat van de bezoekers Bescheiden wordt in den titel vermeld, dat het boek geïllustreerd is. Waarlijk zeer goed geïllustreerd, en zoo talrijk zijn de plaatjes, waarvan de meesten heel mooi en vol stemming zijn, dat alleen het doorbladeren van 't boek voor deze afbeeldingen al 'n prettig werk is. Zwitserland is voor velen onzer het doel van hun eerste groote reis geweest. Want we mogen voor een afstand van 'n kleine duizend Kilometer wel van 'n groote reis spreken. En velen beschouwen het ook, dank zij eenige overeenkomsten met ons eigen volks karakter, als hun toerland bij uitnemendheid. Dat het daarbij binnen z'n klein oppervlak een onverge lijkelijke hoeveelheid natuurschoon bevat, welke in karakter juist tegenovergesteld aan het onze is, en dat het er zoo huiselijk" is, omdat je er iedereen" ontmoet, zijn bovendien factoren, welke de relaties tusschen Holland en Zwitserland nog in 't bijzonder verinmgd-hebben al komt de liefde wel eens van n kant! Maar boven alles staat Zwitserland's natuurschoon en al hebben we daarvan in Dauphinéen Savoye, zoowel als in Tyrol ook een gedeelte, Zwitserland ligt als de machtige kern van dit bergland temidden van Centraal-Europa, en ook deze ligging heeft er niet weinig toe bijgedragen dat van alle zijden de toeristen van alle landen er zich vereenigen. Dit land in een kleine 200 bladzijden te beschrijven, is geen geringe taak. Vooral als voor de meeste bladzijden door de mooie foto's slechts een tiental regels overblijft. Toch bevat 't boek vele aardige details, al blijven ze aan de oppervlakte, en is de bewerking van den heer Pieters, den energieken en volijverigen directeur van het Centraal Bureau der Nederlandsche Reisvereeniging, die daar tusschen z'n zér drukke werkzaamheden tijd toe vond, zeer te loven. Wil men Zwitserland bereizen, dan zal de vlotte tekst van dit boek stellig een aardige inleiding daartoe vormen en zal men terugkeerend, met dankbaar gemoed de plaatjes bezien, die door hun stemming en uitvoering vele grootsche of liefelijke herinneringen in de geest zullen vastleggen De uitgave is door de firma Sijthoff zeer verzorgd. De omslag wordt door een driekleurendruk naar een schilderij van een ongenoemde (waarom?) versierd. Als ik verder iets aan te merken zou hebben, dan is het dat het boek noch een inhoudsopgave, noch een lijstje der in 't boek voorkomende plaatsen met de bladzijdenvermelding bevat. Om een bepaalde plaats in 't boek op te zoeken, is zonder deze hulpmiddelen een bepaald geduldroovende bezigheid. Ca £oüte pourtant si peu, et ?a fait tant de plaisir! FILM-LITTERATUUR DOOR L. J. JORDAAN De film-fantast, door H. L, Wilson, uit het Engelsen vertaald dooi A. E. de Vries. Haarlem. H. D. Tjeenk Willink en Zoon. In Amerika bestaan, naar het schijnt, maar twee soorten menschen: de fan's" en zij, die ze alle vijf nog bij mekaar hebben. Fan's", dat zijn de zwakzinnigen, die hun slaapkamer vol hangen met foto's van film sterren die duelleeren met iedereen, die Gloria Swanson niet splendid" vindt die albums-vol valsche autografieën" uit Hollywood verzamelen die de cinematografie hooge kunst vinden omdat Torn Mix te paard een dames-boudoir binnenrijdt en omdat Anna Q. Nilsson van een brandende locomo tief springt die de film-periodieken spellen en ten slotte (hoe kan 't anders!) bij zichzelf een ongeneeslijk talent ontdekken voor het witte doek. Het is ten gerieve van deze beminnelijke en belang wekkende idioten, dat werken, als het hier besprokene, geschreven worden en ik wil er wel dadelijk bijvoegen, dat zij een heilzame uitwerking kunnen hebben. Alles, wat die kinderachtige en overspannen fantasten aan trekt in de film en in het leven der acteurs wordt er belachelijk gemaakt, zorgvuldig van allen schoonen schijn ontdaan en onbarmhartig te kijk gesteld. En het feit, dat het op een amusante manier gebeurt vol droge, Angelsaksische humor doet het beste van de sociale strekking dezer menschlievende lec tuur hopen. Het heele geval is een parodie van a tot z. De held is een f.lm-fantast als boven beschreven, die de drang om film-acteur te worden niet kan weerstaan en met zijn overgespaarde dollars naar Hollywood trekt, om emplooi te zoeken. Het gelukt hem eindelijk binnen de muren der film-stad te komen, als extra" en van nu af aan schrompelt zijn ideaal van alles, wat der film is hopeloos ineen. Zijn heldin (en dit is karak teristiek voor de artistieke opvatting van den auteur !) houdt op een kunstenares(l) te zijn, omdat.... ze niet zelf van een rots in zee springt, maar een ander JANTJE'S KLADSCHRIFT ^T^^^^^^^I dit laat doen. Zoo volgt de eene ontnuchtering op de andere en zijn laatste illusie wordt vernietigd, wan neer het blijkt, dat de drama's, waarin hij met veel inspanning en in doodelijken ernst de hoofdrol heeft vervuld, als kostelijke parodieën de wereld in gaan. Zóó ziet de auteur de film-fantasten", maar zóó ook ziet hij de film-kunst. Van het artistieke lichtbeeld, dat niets te maken heeft met doodensprongen en snoezige juffertjes, heeft-ie blijkbaar nooit gehoord en aan een andere belangstelling voor de cinemato grafie, dan het ziekelijke dwepen van oude en jonge bakvisschen, mitsgaders de hersenschimmen van half gare jongelingen, schijnt-ie niet te denken. Wie iets over het film-vraagstuk of over de film-kunst wil lezen, legge dit boek gerust naast zich neer. Maar wie een amusante luchtige vertelling wil, met veel anecdotische bijzonderheden uit film-land, kan er een, paar gezellige uurtjes mee slijten. Een U.F.A.-boek De U.F.A. publiceert een keurig uitgevoerde, rijkgeïllustreerde prospectus van haar programma voor het volgend seizoen. Het kan niet ontkend worden,. dat het er over het algemeen zeer belangwekkend en veelbelovend uitziet aankondigingen als: Fritz Lang's Metropolis" Murnau's Faust", deFreudfilm Macht van het Onbewuste" en vele andere, doen popelen van nieuwsgierigheid. Alleen het bloemrijke en weelderige proza der aankondigingen, geeft den criticus reden tot groote bezorgdheid: wat blijft er voor hem eigenlijk nog te zeggen over? Ik voor mij voel groote neiging het maar op te geven.... !