Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
17
AMSTERDAM, GEZIEN UIT DE LUCHT
LUCHT, LAND E
TER
VOOR den beschrijvenden journalist
zit er eigenlijk geen druppel copy meer
in de lucht of het zou een maitre moeten
zijn als Fóuchardière, die zelfs uit de
platgetrapte Sahara en de Ori
nt-intwee-weken nog een boek slaat, dat
men gelezen moet hebben, of althans
beweren moet gelezen te hebben. Het
moet al erg bijzonder dreigen te worden,
anders zegt zelfs de jongste verslag
gever: dank u! en hoopt op zijn kans
voor de Noordpool, die nu óók al voorbij
is, en gaat dus maar liever met de auto
bus naar Sappemeer, waar tenminste
nog eenig prikkelend risico op een vette
headline in zit. Acht jaar geleden lijnde
je degen over zoo'n tochtje van Londen,
via Frankrijk en Belgiëen je werd
gekust door verwanten bij het weggaan
en terugkomen de illustratiepers
verried zelfs onbewust wanneer ook
niet-verwanten aan dat afscheid hadden
deelgenomen en, enfin, je had het
gevoel van een goede beurt gemaakt
te hebben. Ik herinner me nog dien
langen tocht in een Vickers Vimy, met
Hans Martin en Willy Mullens de
eerste liep met sandwiches rond in ons
schommelende kajuitje en had nog geen
blasse Ahnung van zijn latere relaties
met d.e nu zoo uitgegroeide K.L.M.,
terwijl Willy filmde door het open
kajuitdeurtje en me misselijk maakte
door de diepgezichten op ranke
kerktorentjes en bouquetjes van honderd
jarige eiken, die onder onze voeten
voorbij schoven, en een walgelijken tocht
aan onze beenen veroorzaakte. Over
het luchtverkeer moge dan nog veel te
zeggen zijn, maar dan in de economische
rubriek hoeveel nieuwe luchtlijnen
er nog getraceerd moeten worden
hoveel cost er nog voor de baet uit
moet gaan.... wat Nederland nog te
doen heeft om zijn plaats in de lucht,
die het dankt aan een paar stevige,
ver-ziende pak-aan-menschen, te hand
haven .... maar verder gaat het ook
niet. Want lang zal het wel niet meer
duren of de copy-jongen hangt in een
klein model-machine voor het open
raam te bumpen van ongeduld. Maar
vliegen om de sensatie.... dat is voorbij
en voorgoed voorbij. Men behoeft niet
eens de statistieken te raadplegen, die
precies vertellen hoe de kansen op een
gebroken rib zich verhouden in de lucht
en op den beganen grond. Statistieken
zijn er om te bewijzen wat men wil,
maar een feit is het dat men sneller
en gevaarloozer het Kanaal oversteekt
dan de Place de l'Opéra en dat de
DOOR JOH. LUGER
grazende koeien in de Europeesche
weiden niet meer met verschrikte
staarten de groote ronkende vogels
salueeren, die zooveel maal per dag
door de lucht trekken en in den beginne
de melkproductie wel een weinig ge
drukt hebben. Nu loopt er over Europa
een net van lijnen als de nerven in een
blad men kan van het zuiden naar
het noorden reizen, zonder een
roetvlekje op zijn schoonboordje te bekomen
en zonder ook maar een oogenblik
aangedaan te worden door de berookte,
maagzenuwen beroerende melancholie
der stationsemplacementen, die sedert
^het vervangen der trekschuit door de
locomotief een nieuw soort verdriet heeft
geschapen: het naar-dentrein-brengen.
Het luchtverkeer heeft ook dat ver
anderd en maakt het ,,naar-de-lucht
brengen" tot een plezier. Ge stijgt in
de auto, die op het Leidscheplein wacht,
nadat een vriendelijk man, dien ik weiger
ambtenaar te noemen, wijl hij in zoovele
opzichten verschilt van het internationa
le individu, hetwelk gewoon is u uw
ticket met een mopperig gelaat te over
handigen, uw gezicht heeftopgenomen,
hetwelk wijst op eene individueele
belangstelling voor de passagiers. Be
kommerde zich ooit het gedelegeerd Lid
van den Raad van Beheer van de H.IJ.S.
M. om Uw volume of uw hersengewicht?
En dan gaat het langs groene weiden
en de zakenman, die des avonds nog
in Zweden of in Estland een gewichtige
affaire heeft af te sluiten, verfrischt zich
aan dien aanblik en is blij dat hem het
gezanik met trein en slaapwagen en
douane en vroeg opstaan bespaard
blijft. De zomer staat op het veld en de
groote vlieghallen zijn geopend....
alles is goed gehumeurd, want alles is
gewoon zijn werk te doen in directe
aanraking met de natuur; zelfs de Doua
ne heeft iets bloesemends en zomersch
En hoewel er hier precies zoo op tijd
vertrokken wordt als aan het Centraal
station, is er toch niets van dien
zenuwachtigen haast van een groot station
en afgeknelde duimen door het por
tier komen hier niet voor; het is waar
dat er nog niet zooveel luchttreinén
vertrekken per dag als er afgaan aan
en groot station, maar die eenmaal
kennis gemaakt hebben met het lucht
verkeer behoeven er niet meer aan te
twijfelen dat dit slechts een kwe.stie
van tijd is. En verder zijn de prepara
tieven voor een reis van Amsterdam
naar Malmöminder omvattend dan die
voor een autotocht naar Gelderland en
er is ook trouwens bij de opening van
die nieuwe lijn minder officieeis te
doen geweest dan bij de inwijding van
een locaalspoortje in den achterhoek.
Amsterdam?Stockholm, dat
beteekende tot voor kort zes en dertig'uren van
trein en bootreis. De K-L.M, reduceert
dit tot zestien uren en men behoeft
nog geen zakenman te zijn om daarvan
de voordeden in te zien.
Een nieuwe Fokker staat klaar voor
Malmöen zakelijke handen stouwen
eenige kisten lading in de cabine. De
passagiers stappen in. Het vroegere
verband, dat gevaar en lange reis tot
stand brachten tusschen opvarenden, is
verdwenen, men heeft evenmin neiging
zijn buurman deelgenoot van zijn im
pressies te maken als in lijn twee en het
zou zeker door ons zonder onder
scheid als een onbehoorlijkheid worden
opgevat. Er ontwikkelt zich natuurlijk
net zoo goed een type luchtreizigers
als er typen boot- en treinreizigers
bestaan. Er zijn in onze luchtomnibus
vandaag zeker twee menschen die voor
hun plezier reiaen: een Engelsen paar
tje, dat zich in de gemakkelijke zetels
installeert, zonder eenige moeite te doen
naast of achter elkaar te zitten. Ze halen
onmiddellijk een magazine voor den dag
en bestaan niet meer. De meneer vóór
me kijkt een beetje uit het raampje
en doet dan verder zijn oogen dicht ;
hij gaat een uiltje knappen. De vijfde
passagier leest geaffaireerd zijn brieven
met zakenhoofd en kijkt af en toe op
zijn horloge; dan werpt hij een blik
naar beneden en ik vraag me af, aan
weike koe hij zien kan hoe ver de reis
al gevorderd is. Het gaat hem zichtbaar
niet gauw genoeg. C'est tout! Na twee uur
dalen we op het vliegveld te Hamburgen
hebben allen tijd voor een kopje koffie.
Als een last valt van je schouders dat
eeuwige gezanik met douaniers; voor
iemand die veel reist is dit weinig om
slachtige in de luchtroute wel een
plezier dat hij alleen kan waardeeren.
Vier uur dertig vertrek van Hamburg...
alles wat er beneden ligt aan water en
eilanden en steden.... schepen en
huizen en weilanden en koebeesten rolt
met de monotonie van een automatische
landkaart onder je af en voor je het weet
hobbel je alweer over het veld van een
andere luchthaven: Köbenhavn. En een
kwartier later sta ik op het vliegveld
in Malmö. Een prachtige verbinding
met den nachttrein naar Stockholm en
allen tijd voor het heerlijke Sm
rgaasLIMBURGSCHE TYPEN
DOOR DR. ANDRÉSCHILLINGS
Sjefke
C JEFKE was het hoofd vanzeer»
?^ merkwaardig gezin.
Behalve de drie kinderen twee
jongens en een meisje die zijn min
stens twintig jaar vroeger dan hij zelf
geboren vrouw hem had geschonken,.
woonde bij hem in zijn schoonzuster
Philomena die Fillemien genoemd werd.
Zij verdiende haar naam wel, want
waar ze zich ook bevond, klonk haar
lied.
Maar nergens stellig schooner en be~
zielder dan aan de waschtobbe, terwijl
ze de witte vlokken wild spelen liet over
haar gegroefde handen.
En niemand had daar stellig meer
plezier in dan oude Sjefke, omdat ook
hij tot de ongevederde zangers behoorde.
Hij was het van geboorte en var»
professie bovendien !
Want behalve vele andere waardig
heden bekleedde hij die van kerkzanger.
En gewichtiger vond ie ze stellig dan,
de andere: stadhuisbediende, begrafenis
ondernemer, winkelier
Maar de laatste vervulde hem toch.
ook met altijd durende belangstelling.
En de weinige uren, die hij thuis
doorbracht, stond ie aldoor in dea
winkel bij djen hoek der toonbank,.
waar de kazen, per kilo's en ponden ten,
verkoop bestemd, lagen opgestapeld^
gouden Edammers, roomgele Goudsche,,
grijze Leidsche.
Maar niet om aan te prijzen en te
verkoopen stond hij daar, dat liet ie
geheel aan zijn dikke Nel over z'a
hartstocht voor de pikante smaken.
hield hem daar gevangen en aldoor
maalden z'n oude kaken de harde
stukjes, die bij het snijden afgevallen
waren of de vingerdikke stukken, die
ie, stiekum de blikken zijner vrouw ont
wijkend, afsneed.
Uren lang kon ie er staan hangen,,
totdat ie eensklaps werd weggebonjoerd.
De vritst nich alle kies op. Dinkste det
hae gei geldj kostj?"
Gelaten trok het oude mannetje,,
met z'n zwart kabotseke op de grijze
sluikharen, dan heen, maar de terecht
wijzingen genazen hem niet.
Ze kweekten verzet en hij peinsde,
al gaande langs de straten, op nieuwe,
betere gelegenheden om zijn verhemelte
te streelen.
En Nel ergerde zich dagelijks meer,
vooral toen de kinderen grooter wordend,.
vaders voorbeeld gingen volgen en bij
iedere gelegenheid van d'r kazen stalen
die aldoor verminderden in omvang en
gewicht.
Maar toen ze op zekeren dag bemerkte
dat Fillemien bewerend, dat ze er zoo
goed op zingen kon, ook meedeed, ging.
ze zelf ook telkens proeven.
Toen waren geen voorraden meer
bestand tegen hun gezamelijke
plunderzucht.
Vae vriete alles op in de kies," jam
merde Nel soms, maar ze voelde wel,,
dat ze zelf geducht meehielp.
Hun mond, hun handen, hun geheele
wezen kreeg de sterke lucht van kaas
en overal waar ze kwamen uit dat gezin,
werd gezinspeeld op het eten van kaas.
En ze gingen het elkaar verwijten,.
dat ze 'n zoete kaaslucht bij zich droegen.
Totdat ze zich aan kaas straatarm
gegeten hebben.
bord met Aquavit in het aardige
stationsrestaurant in Malmö.
Als je zoo even rondneust in de ver
schillende luchthavens die je op je reis.
aandoet, wat ziet het er dan goed en
soliede uit bij ons in Holland, en wat
gelukkig mogen we zijn dat een paar
kerels-met-oogen-in-hun-kop dat groote
luchtgebeuren in de gaten hebber\gehad?
toen Jan Salie nog in de war was van
zooveel wind in de lucht. Het wachten
is nu maar op het lijntje naar Indië.
Zoo als de zaken er nu voor staan, kan
dat relatief niet veel moeilijker zijn dan
dat heele beweeg van precies op tijd
aankomende en vertrekkende
luchtomnibussen over den heelen
Europeeschen bodem.