Historisch Archief 1877-1940
BIJKOMSTIGHEDEN
DOOR ANNIE SALOMONS
CCXXVII1
?^:-r:!j':i.3^^
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBlAD~VOOR NEDERLAND ""
No. 2565
HET kwam naar aanleiding>an de
rubriek' van Charivarius " in de
Groene.
Ik zei, dat hij zooveel voor de zuive
ring van onze taal gedaan had; dat hij
_ e.en speciaal zintuig had, waarmee hij
als 't ware rook, wanneer het een of
andere woord zich gevaarlijk breed be
gon te maken en zijn zusjes en broertjes
? op deze - wijze in het gedrang bracht;
en dat hij vooral den funesten invloed
van taal vormingen aan onze Oostelijke
grenzen met hartstochtêlijken ijver had
y f* gekend, omdat die, juist voor het ver
wante, zooveel gevaarlijker was dan
Pransche overnemingen.
* l,,Dat begrijp ik niet," zei de ander.
""?««en volk, dat praat van het parket
.;? van den officier van justitie" en de
polis van de brandassurantie" mag
< heusch ook wel eens een poortje aan de
Fransche grens sluiten".
Dit zijn ten slotje woorden, die we
zelf als vreemd blijven voelen; het we
zenlijke gevaar begint pa's, als we b.v.
«nverbogen samenvoegingen, die in het
u. Duitseh viel en volgens onze taalwetten
«iet mogelijk zijn, klakkeloos
over.nemen: de Indië-vlucht, het Holland
Huis, de Nederland-Belgiëwedstrijd
» "Wanneer n zoo'n vorm eenmaal is
- tóegelaten, grijpt het gebruik ineens
f .angstwekkend om zich heen."
?) ? Hm, ik heb van m'n jeugd af ge
praat van de Hull-boot en de
Harwich- 'bbpt; en in dertig jaar is er niets
ge(iheurd... -Bovendien, elke taal, die zich
"?ontwikkelt, stoot toch de al te gecom
pliceerde vormen af; hoe, hooger de cul
tuur van een volk, hoe minder
buigingsuitgangen zijn taal heeft; zie het
Engelsen, dat eigenlijk nog maar een
i romp"taal is, zonder
naamvalsmoeilijkheden, zonder
werkwoordproplemen."
Ja, ja, en vergelijk dan het klassieke
gecompliceerde Orieksch, en hadden
die een hooge cultuur of niet? met het
los alle woorden maawnaast elkaar zetten
van het Maleisch. Zijn de Inlanders ont
wikkeld, omdat ze hun werkwoorden in
de infinitivus gebruiken?" '
Het Maleisch, dat jij bedoelt, is geen
chte taal. Dat is eenvoudig het Espe
ranto van het Oosten, een practisch
middel om zich verstaanbaar te maken
voor al die uiteenloopende volken en
, stammen, die hier zijn komen aanspoe
len. Als een Europeaan het even gemak
kelijk leert als een Japanner; als een
N Kling, een Chinees en een Javaan er
K zich met hetzelfde pleizier van bedienen,
dan kun je wel aannemen, dat het een
ratjetoe van korte woordjes is, waar
alles, wat het moeilijk zou kunnen ma
ken door het gebruik is afgeslepen. Maar
KLEINE
MEUBELEN
IN EIKENHOUT- PRIMA
UITGEVOERD- IN ELKE
GEWENSCHTE KLEUR
ONTWERP W.PENAAT
AG ENC y
kom eens bij den sultan op bezoek: dan
zul je eens vormen en onderscheidingen
en taaifinesses ho9ren, waar een mensen
van moderne cultuur geen idee van
heeft."
Ik geloof, dat je voorbeeld van het
Engelsch als taal van een volk met
hooge" cultuur toch eigenlijk niet juist
is. Het is de taal van een practisch"
volk, van een volk, dat weet, dat time
money" is; van een volk, dat overal met
zijn eigen vocabulaire terecht wil kun
nen, en het daarom zoo simpel mogelijk
maakt. Het is een voorbeeld van den
betreurenswaardigen nivelleeringsdrang,
die de heele wereld schijnt te hebben
aangetast; het prijs geven van het per
soonlijke..."
Nu moet je me dit eens uitleggen,"
zei hij zachtzinnig, (en ik weet, dat, als
ik 'm iets uitleggen" moet, er dan
vragenderwijs een argument komt, dat
al mijn zekerheden verplettert); ieder
een vindt het zoo mooi, dat we streven
naar internationaal recht, d. w. dus zeg
gen, dat ieder iets van zijn nationale
particularisme opgeeft, om tot iets te
komen, dat van algemeene geldigheid
is. Waarom zijn die bedoelingen van den
volkenbond en van het internationaal
gerechtshof nobel, en roepen de
intellectueelen moord en brand, als er van
het taal-particularisme hier en daar iets
afbrokkelt en de volken ook op deze
wijze elkaar makkelijker zouden leeren
verstaan?"
O, maar het is juist een van de mo
derne overtuigingen, dat de taal het
heele volk is"; dat de strijd om een eigen
volksbestaan met den strijd om eigen
taal moet samengaan".
Dat weet ik wel", zei hij geduldig.
Waarom is het Chirteesche rijk, on
danks de geweldige stormen van de
laatste jaren, niet uit elkaar gevallen?
omdat ze, tusschen alle andere volken,
bij elkaar gehouden werden door n
gemeenschappelijk letterschrift; omdat
een Chinees van het noorden een Chinees
van het zuiden wel niet kan verstaan,
Omdat ze een verschillende uitspraak
hebben, maar ze wel eikaars kranten
kunnen lezen en ze wel met elkaar zou
den kunnen correspondeeren... Waa/uit
blijkt, dat het nationale zelfbewustzijn
van Turkije op het oogenblik groeiende
is? Omdat ze voorgeschreven hebben,
dat in alle streken, waar zij iets hebben
te zeggen van vandaag af de boekhou
ding in het Turksch moet gebeuren.
Stel je voor, dat wij dat voorschreven aan
de Chineezen en de Bombayers en de
Bengaleezen en de Mandaifingers, die
hier hun tenten hebben opgeslagen...
Maar voel je niet, dat de eigen, locale
rechtspraak, waar geen schepsel zich
anders mee bemoeien mag, even sterk
nawerkt, om het Lokalpatriotismus"
op te drijven, als de eigen, van alle smet
ten vrij gehouden taal? Zou Vondel zich
ooit zoo fanatiek burger van Amsterdam
hebben gevoeld, als hij zich niet altijd
op dat feit had kunnen beroepen, om
nergens anders voor zijn hekeldichten
berecht te worden dan in zijn geliefde
woonplaats? Als het stedelijk chauvi
nisme zich tot provincialisme -heeft
moeten uitzetten en dat tot liefde voor
de eenheid van het land", en als we
nu met de conferenties te Qenève en de
zittingen in het vredespaleis staats
rechtelijk aansturen op de vereenigde
staten van Europa, waarom dan op het
gebied van de taal nog afscheidingen
accentueeren, die uit den tijd zijn?"
Omdat wie niet van zijn eigen land
en zijn eigen taal houdt, niet van de
wereld kan houden".
Lijkt dat er niet op, alsof je zei, dat
de beste manier om te trachten een goed
J FT IN! PI !\v/p ei
CENTRALE VERWARMINGEN
5IERLUKE RADIATOREN - DE. KETEL EEN V'JLKACHEL
HERINGA ^WUTHRICH
HAARLEM. TEL 11966
DEN HAAG. TEL R ^10. AMSTERDAM. TEL
VERZON m
WEINIO kO/TEN
UWE WOON INCICHÏINa
vBMfl FOTO/ EN mmm
?
Mosterd
W. A. Spoor Jr.,
Culemborg-N. V. PAERELS
JVleubileering-Mij.
AMSTERDAM
C O MPLE TE
jffl eubllccring
JDeéimmeringen
*><>c?*><>«7se><><?o>47se7se7s0se>o*?>^^?^^i^
Rokin 128, Tel.
DE GROENE AMSTERDAMMER
Weekblad voor Nederland
kost slechts f 3.- per kwartaal of f
10.
per jaar bi] vooruitbetaling
OVERHEMDEN
NAAR MAAT
FR. SINEMUS
20 Leidschestraat 22 - Amsterdam
Clichc's
Van Leer
Amsterdam
familielid te worden, is eerst flink egoïst
te zijn?"
Ik voelde me zóó in het nauw gedre
ven, dat ik mijn toevlucht nam tot de
lyriek.
Inderdaad kan slechts hij, die het
eigen leven lief heeft, hij, die zelf vreug
den kent, het leven van anderen met
vreugden verrijken. Wie zich zelf haat,
zal geen ander kunnen beminnen.
Daarom moeten we onzen naaste lief
hebben, als ons zelve; dat wil zeggen, dat
de ware liefde tot ons waarachtige zelf
ook de liefde voor onzen medemensch
zal doen groeien. En zoo kan ook slechts
hij, die zoo aan het eigen dierbaar
plekje grond" hangt, dat geen ander
hem ooit een waarlijk tehuis kan worden,
begrijpen, dat anderen, wier wieg"
elders heeft gestaan, voor die andere
streken dezelfde fanatieke genegenheid
hebben. Ja, alleen een warm vaderlander
kan een goed internationalist worden".
Hij was welwillend genoeg, om me toe
te knikken, alsof ik hem overtuigd had,
en alsof de questie" was opgelost; maar
ik loop sindsdien te tobben over de pro
paganda voor het internationale recht
en de van alle smetten vrij te houden
taal, waarvoor dezelfde menschen (en
ik ook) met zekerheid opkomen; en ik
kan toch maar niet precies vinden,
waarom we gelijk hebben.
ZOUTELANDE
(Ingezonden).
26 Juli '26
Naar aanleiding van een politiever
ordening, die onlangs in Zoutelande
werd uitgevaardigd en waarbij het ver
boden werd op het strand te ballen,
vliegers op te laten, te baden enz.,
verscheen, evenals in andere bladen ook
in uw blad een artikel (Telefoontje, door
Cel 2). Daar de politieverordening niet
de minste praktische waarde heeft,
daar er geen enkele bekeuring wordt
opgemaakt en de strandgenoegens, zelfs
op Zondag ongestoord doorgaan, ver
zoek ik u, dit wel te willen
mededeelen. De belanghebbenden, zijnde de
groote meerderheid der Zoutelanders,
zullen u zeker daarvoor ten zeerste
dankbaar zijn.
P. DE HAAS
/ Eerelid V. V. V.
E. J. Van Schaick
MAKELAAR
Korte Jansstraat 25Wf Utrecht
WONINGBUREAU
Assuranties Telefoon 125
PEEK & CLOPPENBURG