L HL DE BOIS, HAARLEM Rae Prints - HctriWs DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2566 UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE KRONIEK VAN DEN JD A N S ' DOOR J. W. F. WERUMEUS BUNING XXIX,, La Argentina TUT ET Scheveningsche Kurhaus bracht 'AA ons na de Wigmangroep Wy Magito, thans een ten deele nieuw programma van Argentina, terwijl nog *eenige andere dansavonden van belang te'wachten zijn. Loffelijk streven.dat chter te kampen heeft met de sfeer van een midzómersch badgastenpubliek en het voor dans niet al te geschikte Kurzaal-tooneel, waarop men voet bewegingen bijna niet volgen kan. Na de indertijd op een avond van Oertrud ' Leistikow in het Concertgebouw ge.nomeli proef met een danspodium, heeft men niets meer 'ondernomen, om een andere dansplaats te vinden dan het gebruikelijke tooneel, dat zijn groote bezwaren houdt tegenover een meer tusschen de toeschouwers ingebouwd proscenium en men geeft zich er nauwe lijks rekenschap van dat zulk een tooneel als dansplaats behalve de zichtbaarheid bovendien den vorm der dansen nog veel sterker beperkt als het den vorm der tooneelstukken in den loop van den tijd gedwongen heeft. Onwillekeurig dacht men bij dit weer zien van Argentina, in de oogenblikken dat zij vlak voor het voetlicht danste en daar onmiddellijk veel sterker en tintelender contact met de toeschouwers vond, aan dezen ongunstigen toestand, des te meer, waar in zoo vele oogen blikken het prachtig spel dezer onfeil baar zekere voeten schuil ging achter modieuze hoofden, zoodra de danseres iets dieper op het tooneel bleef. Deze en dergelijke belemmeringen die de aandacht nog al eens tot korzeligheid afleiden, lieten bij hun beperking van het voortdurend gespannen meeleven, evenwel koeler kijk op de eigenaardig heden van dezen Spaanschen dans toe, die ons den laatsten tijd zooveel be kender is geworden. Evenals bij den Javaanschen ,,danse noble" en het ballet, treft het ons dat bepaalde figuren en bewegingen be trekkelijk £eer dikwijls terugkeeren; men begint Sten alphabet, een toon ladder in deze danstechniekte bespeuren, een aantal eenvoudige voornaamste figuren, die veelal een oogenblik langer wörttën' 'dïtrlgehouden en uit welker variatie en schakeering een ongemeene rijkdom van samenstellingen volgt. < Gelijk mejnjbij den Javaanschen dans menigmaal een stand zich ziet ont wikkelen tot een volgende of bij het , balletdanser! een variatie zich ont plooien zie,J, zoo wordt ook deze Spaansche danskunst steeds leesbaarder en helderder en schijnt veel dansvertooning '?Van anderen aard die een verwarde hoeveftjheid bewegingen noodig heeft, daartegenover troebel en eigenlijk onbe4»eerscht. Eris over dezen in wezen weder eenvoudig geworden grondslag aller groote danskunst wellicht nader te spreken wannér Argentina dezen win ter weer in Amsterdam zal hebben ge danst, er moge slechts vastgesteld wor den dat zoowel de edele vervoering van R. M. Jodjana als deze, somtijds een roes van dan* gelijkende Spaansche kunst in zijn vurigheid, gepaard gaat met een gróoteri eenvoud van motieven en herhalingen die evenwel gelegenheid geeft tot de hoogste verfijning van schakeeringen en tempo's, een Jes van eeuwenlang dansen, die men bij het experimenteeren van recenten datum l l l l l lt i l l l l l l l l l l l soms 'uit het oog verliest, en die ook voor den toeschouwer van ongemeene waarde is. CHAMPAGNE EXTRA D UMIN Y Agencet Comptoir des Pays-Bas et de Paris, La Haye Een zestal dansen met zangenmuziekbegeleiding die dit Scheveningsch pro gramma Sloten, schenen minder in den aard der danseres te liggen dan het genre dat men van haar kent. In deze populairen trant der flamenco vindt men haar schalksche gratie en vurigheid zeer zeker terug, maar men zag eer dat zij o.a. een voortreffelijke balletscholing bezit, dan dat de eigenaardige kleur en vitaliteit van een volksdans tot ons sprak. En men zou dit genre alweer veel liever als dans-feest, in een kring van toeschouwers zien, dan overgeplant op een deftig tooneel. Overigens: welk een rijkdom aan mogelijkheden ligt er in deze levendige afwisseling van gezang, muziek en dans, waarvan de eerste factor nog nagenoeg volkomen verwaar loosd werd bij hej; nieuwere zoeken. La Argentina neemt nu eenmaal Spaansche motieven een houdt zich niet streng aan de populaire dansvormen, haar Malaguena en Jota zijn waarschijn lijk iets geheel anders dan wat men er in Spanje van ziet dansen;: dat is haar volmaakt goed recht, maar het doet ons ook verlangen naar een nadere kennis making met de eigenlijke bronnen, de nog bestaande folkloristische overge leverde Spaansche dans, die evenwel de Pyreneeën niet vaak schijnt te kunnen passeeren. Wat zij in haar styleeringen bereikt weet men: haar Seguidillas, gedanst met enkele begeleiding van hakken en castagnetten blijft in dat genre een ongeëvenaard feest van plotseling wisse lende rythmen, haar Danse du Feu" met de gitana-geaardheid, de drama tische spanning der hartstocht en de meesleepende begeleiding van castagnetteerende vingers, aanvurende keel geluiden en voetgestamp ? deed zich kennen als een harer schoonste en meest intense scheppingen. Oorspronkelijk werd hij te Parijs gedanst met een koor, en is hij, meen ik, ook langer; men miste noode de passages waarin deze tegenstelling tusschen eerste danseres en groep tot haar volmaakste oogenblikken behooren. Met dat al zullen wij, ook met de hoop op een herhaling van dit fragment, weinig dansavonden in den komenden winter met zooveel spanning tegemoet zien als die van deze danseres en haar onmiddellijk aangrijpende kunst. INDISCHE GLIMWORMPJES DOOR H. VEERSEMA Poewasu en Lebaran CHRONOLOGISCH wordt poewasa gevolgd door de lebaran: poewasa beteekent vastentijd en lebaran let terlijk slemptijd. Ook in dit opzicht ontmoeten de wester- en oosterlingen elkander dus niet. De westerlingen kennen eerst den vastenavond, de ooster lingen eerst het vasten. De poewasa wordt ingeschoten. Van stonde af aan ontzeggen mijn baboe en boy zich alle eten. Den ganschen dag eten zij niets, pruimen zelfs niet eens, rooken ook niet. Zijn ze heel vroom, dan mogen zij zelfs hun speeksel ge durende den vastentijd niet inslikken. Aan dezen vasten regel houden zich nochtans slechts zij, die werken op plaatsen waar een spuwverbod bestaat. Het is zoo heerlijk zoo'n verbod op godsdienstige gronden te overtreden. Des avonds om zes uur klinkt weer een schot. Alsdan mag een matig maal bereid worden. Maar wie met een heilsbegeerig hart den vastentijd van onge veer twee maanden ingaat, versmaadt natuurlijk dat toegestane karige avond maal. Hij kan daar buiten. Hij is een trouw Moslim. Maar des nachts worden we wakker van gerucht achter bij de bij gebouwen. En wanneer ik ga kijken, is daar de baboe, heel verstolen en naar zij meent muisjesstil, bezig voor zich toch iets tet bereiden. En de boy speelt haar vrome' comedie mede: hij kan nog wel een uurtje wachten met zijn vrouw. Ook hij echter bezwijkt in zijn vrome beloften. Den tweeden dag zien zij in, dat het toch eigenlijk dwaasheid is om, wanneer toegestaan is des avonds in alle eer en deugd iets te gebruiken, in het holle van den nacht op te staan en elkander het moeilijk te maken door in het donker verstolen een potje nassi klaar te maken. Zij komen overeen des avonds na het schot gewoon als alle menschen te eten het karig toegestaan maal. Alzoo doen. zij drie dagen, dan betrapt mijn vrouw de baboe om elf uur 's ochtends met haar, vóór de poewasa, gebruikelijk pisangblad met nassi. Zij lacht verlegen tegen haar meesteres. Zij lispelt iets van banjak soesah" (zooveel last) en zij eet schuldbewust verder. Van dat oogenblik eet zij niet meer schuldbewust. Zij en de haren zijn in gemoede overtuigd van de banjak soesah. Ach hoe verder van Mekkah, des te slechter Mohammedanen. Van dat oogenblik af concentreert zich de aandacht van de baboe en de boy op de lebaran met zijn Hari Rajah. Wanneer men vast, wee den slemptijd. Maar wanneer men niet vast, hoe ge weldig moet dan de slemptijd worden, wil er nog de oude verhouding poewasalebaran blijven bestaan. Thans begint een soort hamstertijd. Er wordt geld gehamsterd. Gezamenlijk hebben zij afgesproken, dat zij elkaar niet in de wielen zullen rijden. Zij zullen niet op dezelfde dagen voor allerlei mogelijke en onmogelijke dingen geld komen vragen. Er zit systeem in hun handelen. De baboe blijkt plotseling een gulden voor een obat (drankje) noodig te hebben. Zij zal zeker sterven als ge het haar niet geeft. De boy daarentegen is plotseling iemknd tegen het lijf geloopen, die nog twee gulden van hem moet hebben en hij zal veel soesah krijgen als hij niet meteen zijn schuld inlost. De baboe ontdekt den volgenden dag plotseling een onherstelbaar gat in haar dagelijksch costuum en heeft geen geld voor een nieuw. Zij vraagt niet, maar paradeert op indecente wijze in haar kapotte baadje voor uw oogen. De boy daarentegen heeft het ongeluk, dat de ratten bij zijn rijst zijn gekomen en nu moet hij rijst hebben en hij heeft in zijn kedeh geen krediet meer. O, de naderende lebaran maakt vindingrijk. Al dit geld wordt omgezet in nieuwe kleeren. Al het oude is voorbijgegaan ziet het is alles nieuw geworden. Welke fijne symbolieke gedachten hebben zij toch, die oosterlingen. Om te schreien. Maar het nieuwe moet goed nieuw zijn. De baadjes van zij, de sandalen verlakt en versierd met brocaat, liefst ook een Europeesch. costuum. Het kost geld, dat nieuwe. Voor Hari Rajah zult ge er niet afkomen zonder een maand perskot (voorschot). Ge geeft het. Misschien geeft ge nog wel wat. Ge moet wel een hart van steen hebben wanneer ge deze Heden, die zoo systematisch voor de goede verhouding tusschen hun poewasa en hun lebaran zorg dragen, niet ter wille zijt. Abonneert U op De Vrouw en haar Huis" Prijs per jaar f 10 Franco p.p. f 10.75 Proefnr. op aanvraag Uitgave Van Holkema 6 Warendorf s Uitg. Mij. A'dam