Historisch Archief 1877-1940
'r' 'S
'20
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
No. 2566
RAD
O
CHARIVARIA
S«n'
il-V
DOOR
RICHARD HEUCKER O T H
De Radiomicrofoon en hef acuslisch
bedrog
DEZE programmatische titel zou allicht
ertoe leiden, het vermoeden te koesteren
hieronder een min of meer afgezaagde wijze van
opsomming aan te treffen van gevallen waarbij
de internationale omroepen ons gehoor parten
speelden, die naar gelang den aard en de om
standigheden amusant of treurig gevonden
dienden te worden, in elk geval ons gehoor
vogelvrij verklaren. Lang zal ik daarbij dan
ook niet stilstaan, al bracht de laatste spanne
tijds zulke gevallen voldoende: Londen 28.7
een uitvoeringvan Bach's,,5e Brandenburgsche
concert" (waarbij de piano de eenige kracht
dadige hoorbare was) en fragmenten uit
Mattheuspassion". Deze twee werken kwamen
in een sterk verjazzten tempovorm tot ons.
Parijs laat tegenwoordig de klok slaan" en de
muziek wordt daarvoor ietwat verdrongen:
een lichtelijk .,decrescendo-crescendo" en 't is
gebeurd. Dat gebeurt ond;r een of andere mop;
niettemin smakeloos.
Hilversum levert daarin 't record; terwijl de
verdienstelijke muziekleider Francais Lupgens
zich plaagt om van Johann Strauss' meester
lijke Zigeunerbaron-ouverture in de gegeven om
standigheden van verdrukking (geen of "zeer
sporadische repetitiemogelijkheid) het beste
te brengen, wordt genoemde compositie
even weggedrukt": de klok slaat zege
vierend 5 uur en de zaak gaat verder of er
niets gebeurd is. 1
30.7. Hilversum. Het Residentie-orkest brengt
onder Schneevoigt de monumentaalste
aller Beethovens simfonieën: de Eroïca! Alles
gaat goed, tot plm. 20 meter voor 't slot
= afgebroken. Iets later nog 'n vleug van
applaus. Resumé: men schijnt daar meer
respect voor een zingende zaag, kunstfluiter
metdenmond" (sic)of gramophoon te hebben.
In elk geval zijn deze dingen een certificaat aan
onze oostelijke naburen, waar dergelijk
meedoogenloos-gemis aan kunstrespect niet denk
baar is. Want om op het punt van uitgang te
komen: het acustisch bedrog" werd mij
duidelijk na het hooren op 21.7 uit Berlijn:
de Symphonie lm Walde van Joachim Raff.
Dit werk zit wat compositietechniek aangaat
prachtig in elkaar: ik bedoel niet de archi
tectuur der 'partituur, doch de aanwending
der stemvoering.
Dit ten onrechte veroordeelde werk was
juist een bewijs hiervoor, dat de microfoon
goed geschreven stemvoeringen verdedigd.
Duidelijk waren in het compacte stemmen,
gewirrel, de 8 houtblazers, 2 fluiten,
2 hobo's, 2 clarinetten, 2 fagotten, naast
4 hoorns, 2 trompetten, 3 bazuinen te hooren.
Het strijkensemble in voldoende bezetting
bracht vooral in de middenstemmen, 2e violen
en alten een fraai getinte fond.
Stellen Wij daartegenover het wegvallen
bij de boven-vermelde Eroïca-uitvoering der
onderstemmen, waardoor louter bijv. tekst en
kwarttekst-accoorden hoorbaar waren, dan
wordt ten eerste het bewijs geleverd dat de
microfoon ten opzichte der niet genoegzaam
doorgekomen of geiieel weggevallen instru
menten slecht geplaatst was, ten tweede.dat
sommige timbres als bijv. pizzicati uiterst
zwak hoorbaar^waren, bijv. in Berlioz
Fantastique.
Dit laatste euvel is op tweeërlei wijze te on
dervangen. Of de violen, trouwens alle strijkers,
met de klank-opening naar de micro gericht
of deze verplaatst, zooal niet in grooter
aantal aan te brengen.
In elk geval kan van eenzelfde microplaatsing
bij alle uitvoeringen in dezelfde zaal geen
sprake zijn.
Dit bewijs is afdoende; immers alle twijfel
is buitengesloten dat het Residentieorkest
voor die partijen niet de met andere groepen
in muzikaal evenwicht spetende uitvoerders
zou bezitten. Om dezelfde redenen gaat een
proef, gelijk deze in Londen 20.7 genomen
E. J. Van Schaick
MAKELAAR
Korte Jansstraat 25b" Utrecht
WONINGBUREAU
Assuranties Telefoon 125
UIT DE HOOGESCHOOL DER JOURNALISTIEK
Een geweldig fluitorkest van alle rangen had
de Zwitser, die een half uur met gejuich was be
groet, in ontvangst te nemen." (Tel.)
Ditmaal had hij het helium in een zichtbare
glazen buis gebracht tot een doorzichtige massa in
vasten toestand." (L. D.)
Toen de R.K. kerk gebouwd werd, gebeurde dit
een eind het weiland in." (Bezuid. Houtpost)
Heyermans zat uren naar den grooten kunstenaar
zijn pianospelen te luisteren." (H. C.)
Hij is redacteur van een der uitgebreidst
oplagige weekbladen." f H. C.)
Hij is niet vreemdelingen-mild of fluweelen hand
schoenachtig." (Tel.)
Bij dit overvuld wezen der hotels eet men er
niet meer, maar men wordt er gevoederd." (Hbl.t
RULE, BRITTANNIA!
Mej. Knappert heeft in haar inleiding de zaak
uitputtend behandeld." (Herv.)
Al deze tooneelstukken zijn het eerst in New
York uitgebracht. ( Tel.)
DE NIEUWE VERBANDLEER
Het bezoek van de Koningin is uitgesteld in
verband met haren gezondheidstoestand." (Tel.)
Dan gaat zij, in verband met^haar proefschrift,
naar Zürich." (Hbl.)
Gisteren werd de heer Nienhuys, in verband
met zijn 90sten verjaardag, gehuldigd." (Tel.)
,,In Turkije," meldt een blad, is de ver
keersagent gewapend met een stuk hout,
waaruit vervaarlijke spijkers steken. Wanneer
een woest rijdende auto nadert, gooit hij dit
wapen voor de wielen."
Charivarius zou bij ongeluk iets hooger
mikken.
Voor de meeste toeristen is Lapland's groo tste
attractie, naast de middernachtzon, de merkwaar
dige bevolking, de Lappen. Over hen vertel ik iets
in een volgenden brief." (Hbl.l
O. a., naar wij hopen, wat ze daar tegen
de warmte doen.
Poincarézwijgt over zijn toekomstplannen."
(Tel.)
Die voor 't verleden zijn bekend.
DISTINCTIE
Dat vreet het publiek." (Telegraaf)
Dal hebben we aan die beroerde vreemdelingen
te danken, met hun opgeblazen geld. O, konden wel
ze van het strand wegstinken !" (Telegraaf.)
werd niet op. Het aangekondigd experiment
was: welke muziek heeft uw voorkeur?
We kregen toen eerst, zoetig engelsch, een
stuk van Schubert's Unvollendete Ie Satz,
daarop een Dreamly Waltz.
Hierna speelde Percy Grainger een fragment
uit Schuman's sterk gecyncopeerd klavier
concert, waarop de jazz-afdeeling zich wederom
niet onbetuigd lieten een ferm stepje gaf,
quite cyncopeted".
Deze experimenten raken kant noch wal.
Ten eerste is het jazz-ensemble zooveel
kleiner en vult de resonante holte de zaal
geheel anders, dan een groep van 45 spelers
diezelfde ruimte. Een orkest absorbeert door
het dicht opeen zitten voor een niet onbelang
rijk deel zijn eigen klankvolume.
En hoe dan de micro te plaatsen?
Wij weten dat bij de Savoy-uit voering de micro
aan het plafond der zaal hangt. Deze plaatsing
is natuurlijk bij de onderwaarts gerichte bekers
van hobo's, clarinetten en afwaarts gewende
hoorns onjuist; bij jazz is dit geheel anders.
Voorloopig diene vastgesteld dat dus drie
factoren te beschouwen zijn:
/. De aard van hef orkesf of ensemble en
de omvang daarvan.
//. De grootte en aard van de zaal in ver
band met zoowel in- als uitwendige
luchtsfroomingen, en
///. De conceptie der partituur.
Het zijn voornamelijk de beide laatste
punten welke ik gelijktijdig met de ontwik
kelingsfazen der microfoon nader zal behan
delen.
De Problemen staan op het omslag.
4 Lamps Radio Toestel
met 3 jaar garantie l
/_)?Ook op gemakkelijke betalingsconditio
Andersen 6 Polak
P. C Hooftstraat 40 - Amsterdam
TELEFOON 26587
AMSTERDAM-DEN HAAG
IS MEN MET DE MERKEN
VAN
DEWHAAG
vrocu^t inuett
AGENTESSEN GEVRAAGD
TYP.: AMST. BOEK- EN STEENDRUKKERIJ V/H ELLERMAN, HARMS & CO.