'r' 'S '20 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2566 RAD O CHARIVARIA S«n' il-V DOOR RICHARD HEUCKER O T H De Radiomicrofoon en hef acuslisch bedrog DEZE programmatische titel zou allicht ertoe leiden, het vermoeden te koesteren hieronder een min of meer afgezaagde wijze van opsomming aan te treffen van gevallen waarbij de internationale omroepen ons gehoor parten speelden, die naar gelang den aard en de om standigheden amusant of treurig gevonden dienden te worden, in elk geval ons gehoor vogelvrij verklaren. Lang zal ik daarbij dan ook niet stilstaan, al bracht de laatste spanne tijds zulke gevallen voldoende: Londen 28.7 een uitvoeringvan Bach's,,5e Brandenburgsche concert" (waarbij de piano de eenige kracht dadige hoorbare was) en fragmenten uit Mattheuspassion". Deze twee werken kwamen in een sterk verjazzten tempovorm tot ons. Parijs laat tegenwoordig de klok slaan" en de muziek wordt daarvoor ietwat verdrongen: een lichtelijk .,decrescendo-crescendo" en 't is gebeurd. Dat gebeurt ond;r een of andere mop; niettemin smakeloos. Hilversum levert daarin 't record; terwijl de verdienstelijke muziekleider Francais Lupgens zich plaagt om van Johann Strauss' meester lijke Zigeunerbaron-ouverture in de gegeven om standigheden van verdrukking (geen of "zeer sporadische repetitiemogelijkheid) het beste te brengen, wordt genoemde compositie even weggedrukt": de klok slaat zege vierend 5 uur en de zaak gaat verder of er niets gebeurd is. 1 30.7. Hilversum. Het Residentie-orkest brengt onder Schneevoigt de monumentaalste aller Beethovens simfonieën: de Eroïca! Alles gaat goed, tot plm. 20 meter voor 't slot = afgebroken. Iets later nog 'n vleug van applaus. Resumé: men schijnt daar meer respect voor een zingende zaag, kunstfluiter metdenmond" (sic)of gramophoon te hebben. In elk geval zijn deze dingen een certificaat aan onze oostelijke naburen, waar dergelijk meedoogenloos-gemis aan kunstrespect niet denk baar is. Want om op het punt van uitgang te komen: het acustisch bedrog" werd mij duidelijk na het hooren op 21.7 uit Berlijn: de Symphonie lm Walde van Joachim Raff. Dit werk zit wat compositietechniek aangaat prachtig in elkaar: ik bedoel niet de archi tectuur der 'partituur, doch de aanwending der stemvoering. Dit ten onrechte veroordeelde werk was juist een bewijs hiervoor, dat de microfoon goed geschreven stemvoeringen verdedigd. Duidelijk waren in het compacte stemmen, gewirrel, de 8 houtblazers, 2 fluiten, 2 hobo's, 2 clarinetten, 2 fagotten, naast 4 hoorns, 2 trompetten, 3 bazuinen te hooren. Het strijkensemble in voldoende bezetting bracht vooral in de middenstemmen, 2e violen en alten een fraai getinte fond. Stellen Wij daartegenover het wegvallen bij de boven-vermelde Eroïca-uitvoering der onderstemmen, waardoor louter bijv. tekst en kwarttekst-accoorden hoorbaar waren, dan wordt ten eerste het bewijs geleverd dat de microfoon ten opzichte der niet genoegzaam doorgekomen of geiieel weggevallen instru menten slecht geplaatst was, ten tweede.dat sommige timbres als bijv. pizzicati uiterst zwak hoorbaar^waren, bijv. in Berlioz Fantastique. Dit laatste euvel is op tweeërlei wijze te on dervangen. Of de violen, trouwens alle strijkers, met de klank-opening naar de micro gericht of deze verplaatst, zooal niet in grooter aantal aan te brengen. In elk geval kan van eenzelfde microplaatsing bij alle uitvoeringen in dezelfde zaal geen sprake zijn. Dit bewijs is afdoende; immers alle twijfel is buitengesloten dat het Residentieorkest voor die partijen niet de met andere groepen in muzikaal evenwicht spetende uitvoerders zou bezitten. Om dezelfde redenen gaat een proef, gelijk deze in Londen 20.7 genomen E. J. Van Schaick MAKELAAR Korte Jansstraat 25b" Utrecht WONINGBUREAU Assuranties Telefoon 125 UIT DE HOOGESCHOOL DER JOURNALISTIEK Een geweldig fluitorkest van alle rangen had de Zwitser, die een half uur met gejuich was be groet, in ontvangst te nemen." (Tel.) Ditmaal had hij het helium in een zichtbare glazen buis gebracht tot een doorzichtige massa in vasten toestand." (L. D.) Toen de R.K. kerk gebouwd werd, gebeurde dit een eind het weiland in." (Bezuid. Houtpost) Heyermans zat uren naar den grooten kunstenaar zijn pianospelen te luisteren." (H. C.) Hij is redacteur van een der uitgebreidst oplagige weekbladen." f H. C.) Hij is niet vreemdelingen-mild of fluweelen hand schoenachtig." (Tel.) Bij dit overvuld wezen der hotels eet men er niet meer, maar men wordt er gevoederd." (Hbl.t RULE, BRITTANNIA! Mej. Knappert heeft in haar inleiding de zaak uitputtend behandeld." (Herv.) Al deze tooneelstukken zijn het eerst in New York uitgebracht. ( Tel.) DE NIEUWE VERBANDLEER Het bezoek van de Koningin is uitgesteld in verband met haren gezondheidstoestand." (Tel.) Dan gaat zij, in verband met^haar proefschrift, naar Zürich." (Hbl.) Gisteren werd de heer Nienhuys, in verband met zijn 90sten verjaardag, gehuldigd." (Tel.) ,,In Turkije," meldt een blad, is de ver keersagent gewapend met een stuk hout, waaruit vervaarlijke spijkers steken. Wanneer een woest rijdende auto nadert, gooit hij dit wapen voor de wielen." Charivarius zou bij ongeluk iets hooger mikken. Voor de meeste toeristen is Lapland's groo tste attractie, naast de middernachtzon, de merkwaar dige bevolking, de Lappen. Over hen vertel ik iets in een volgenden brief." (Hbl.l O. a., naar wij hopen, wat ze daar tegen de warmte doen. Poincarézwijgt over zijn toekomstplannen." (Tel.) Die voor 't verleden zijn bekend. DISTINCTIE Dat vreet het publiek." (Telegraaf) Dal hebben we aan die beroerde vreemdelingen te danken, met hun opgeblazen geld. O, konden wel ze van het strand wegstinken !" (Telegraaf.) werd niet op. Het aangekondigd experiment was: welke muziek heeft uw voorkeur? We kregen toen eerst, zoetig engelsch, een stuk van Schubert's Unvollendete Ie Satz, daarop een Dreamly Waltz. Hierna speelde Percy Grainger een fragment uit Schuman's sterk gecyncopeerd klavier concert, waarop de jazz-afdeeling zich wederom niet onbetuigd lieten een ferm stepje gaf, quite cyncopeted". Deze experimenten raken kant noch wal. Ten eerste is het jazz-ensemble zooveel kleiner en vult de resonante holte de zaal geheel anders, dan een groep van 45 spelers diezelfde ruimte. Een orkest absorbeert door het dicht opeen zitten voor een niet onbelang rijk deel zijn eigen klankvolume. En hoe dan de micro te plaatsen? Wij weten dat bij de Savoy-uit voering de micro aan het plafond der zaal hangt. Deze plaatsing is natuurlijk bij de onderwaarts gerichte bekers van hobo's, clarinetten en afwaarts gewende hoorns onjuist; bij jazz is dit geheel anders. Voorloopig diene vastgesteld dat dus drie factoren te beschouwen zijn: /. De aard van hef orkesf of ensemble en de omvang daarvan. //. De grootte en aard van de zaal in ver band met zoowel in- als uitwendige luchtsfroomingen, en ///. De conceptie der partituur. Het zijn voornamelijk de beide laatste punten welke ik gelijktijdig met de ontwik kelingsfazen der microfoon nader zal behan delen. De Problemen staan op het omslag. 4 Lamps Radio Toestel met 3 jaar garantie l /_)?Ook op gemakkelijke betalingsconditio Andersen 6 Polak P. C Hooftstraat 40 - Amsterdam TELEFOON 26587 AMSTERDAM-DEN HAAG IS MEN MET DE MERKEN VAN DEWHAAG vrocu^t inuett AGENTESSEN GEVRAAGD TYP.: AMST. BOEK- EN STEENDRUKKERIJ V/H ELLERMAN, HARMS & CO.