Historisch Archief 1877-1940
No. 2566
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
HET LAATSTE BROK
DOOR DR. JAN ROMEIN
TROTZKI TWEE JAAR MET VACANTIE"
Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek
De Abessijnsche kwestie
Heel onder in de geschiedenis duiken zij al op, de
Ethiopiërs, wier land men sinds de 17de eeuw
Abessyniënoemt; de uitersten der menschen" noem
de hen Homerus, omdat hij zich hun zwarte
huidsikleur slechts denken kon als veroorzaakt door de
hitte van de zon en deze het felst moest branden waar
zij het dichtste bij was: heel in het Oosten waar zij
op- en heel in het Westen, waar zij onderging;
Herodotus noemt hen de grootste en mooiste der men
schen"; en de Bijbel kent ze al als de onderdanen
?der koningin van Saba, wier rijk zich vermoedelijk
héft uitgestrekt, behalve over Abessyniëzelf dat
ongeveer zoo groot is als het Balkanschiereiland
?over gelukkig Arabiëaan den overkant der Roode
.Zee. Een groot land onder een machtig vorstin, aan
wie niemand minder dan de wijze Salomo zooveel
aandacht schonk, dat de Abessijnsche Koningen
der koningen" hun afstamming dateeren van dat
bezoek.
Met die glorie is het sinds lang gedaan: van de
,,uitersten" en de mooisten" der menschen, Werden
. de Abessijnen tot mee van de minsten, tenzij men
het nog een glorie wil rekenen, dat eerst de
Portugeezen, toen deFranschenensindsl805deEngelschen
rzich voor het land interesseerden, de laatsten,
vree.zende, dat Napoleon bij een eventueele verdeeling
-van Turkije met Rusland zich Egypte toe zou eigenen.
De laatste keer, dat Abessyniëde aandacht der wereld
iot zich trok, was toen zijn Negus Menelik in 1896 bij
Adoua de Italianen versloeg, wat intusschen niet
tielette dat deze vierde belangstellende" beslag legde
«p een kuststrook (Erythrea). De andere vriend der
Abessyniërs" vleide er zich zondereenige bijbedoeling
?om heen: in het Westen, Zuiden en Oosten waren of
Jcwamen de Britten (de Soedan, Uganda, Britsch
OostAfrika en Britsch Somali-land), wat er in 't
ZuidOosten overschoot werd Italiaansch Somaliland.
Abessyniëwas nog altijd onafhankelijk.
Zoo bleef het tot na den wereldoorlog, tot in
De' cember van het vorige jaar, toen er te Rapallo een
door de destijds acute Turksche kwestie te weinig
besproken accoord tusschen Engeland en Italiëbe
klonken werd, waarvan de oorsprong is, dat Engeland
Italië's stem in de Moesoel-kwestie van noode had
«n de inhoud hierop neerkomt, dat de beide landen
?elkaar niet in den weg zullen loopen, ItaliëEngeland
niet bij het verkrijgen van een concessie der Abes
sijnsche, regeering voor het maken van een stuwdam
In het 'Tsanameer, Engeland Italiëniet voor een
soortgelijke transactie die beoogt in Westelijk Abes
syniëeen spoorlijn aan te leggen.
* *
*
~Wie ook maar iets van de voorgeschiedenis van den
-wereldoorlog en inzonderheid van de verdeeling van
Afrika onder de groote mogendheden weet, voor
?wien Tunis, Tandzjer en Agadfr geen louter aardrij
ksikundige namen zijn, hij zal dit accoord van December
^hebben begroet met het diepste wantrouwen, omdat
rhet zoo bedenkelijk veel lijkt op de vroegere tractaten
?-die tot de verdeeling van Afrika met alle
wereldschokkende gevolgen van dien hebben geleid. Maken
JEngeland en Italiëzich niet gereed, heeft hij zich
.afgevraagd, met Abessyniëhet laatste brok te ver
slinden? Wantrouwen, dooi het vervolg der ge
beurtenissen eer versterkt, dan verzwakt.
Wat toch is het geval? Abessyniëmen zegt dat
men er op de Quai d'Orsay meer van weet is sinds
1923 lid van den Volkenbond en zijn regent Ras
Tafari heeft nu dezer dagen 15 Juni van zijn
?recht als lidmaat gebruik gemaakt het secretariaat
-van den Bond zijn grief voor te leggen, dat hij tot
?den 9den Juni j.l. van dat Britsch-Italiaansch
.accoord onkundig is gehouden.
Het is naar aanleiding van dit beroep op den
VolNIEUWE
FOTO-ALBUMS
MET BO COMPLETE KAMERS
EN KLEURCOMBINATIES
WORDEN OP AANVRAGE
TER INZAGE GEZONDEN
£ ZOMIN
kenbond, dat de Abessijnsche kwestie onder de aan
dacht van het publiek is gekomen, waar zij om haar
belang en urgentie reeds zooveel eerder had dienen
te staan. Maandag van de afgeloopen week is zij
door liberale en labour-afgevaardigden in het Parle
ment gebracht, maar verre van haar te klaren, hebben
juist die debatten nog eens weer bewezen, hoe netelig
de kwestie is.
Chamberlain, wiens naam alleen reeds een waarborg
is, dat hij geen gevaarlijke" nieuwigheden in de
Britsche buitenlandsche politiek zal introduceeren,
hield zich bij zijn beantwoording der
ongerust-vragende leden aan de beproefde tradities van gladde
correctheid en zwijgende waardigheid, waarvan de
Engelsche heerschers sinds eeuwen het geheim hebben.
Hoe kon hij, zooals een der geachte leden vroeg, de
brieven publiceeren van den Abessijnschen regent,
aan de Engelsche en Italiaansche regeeringen gericht
zonder toestemming van den afzender? Hoe kon hij,
naar een ander wilde, de correspondentie met de
Fransche regeering over deze aangelegenheden over
leggen zonder goedkeuring van deze? Den stuwdam
in Sennar leggen in den Soedan, buiten Abessynië?
gelijk een derde opperde. Maar dat wilde de Egyp
tische regeering niet! (En het is bekend, dat de
Engelsrhe regeering naar het pijpen der Egyptische danst,
vraagt het Zagloel Pasja maar !). Dat men een poging
zou doen Abessyniëden Volkenbond uit te werken
op grond van het feit, dat het zijn slavenhandel niet
op wilde geven, gelijk een vierde lid vernomen had,
ontkende Sir Austin. Maar op de vragen of Mussolini
geen nadere onderhandelingen met den Britschen
gezant te Rome had gevoerd, en cardinale vraag
of het waar was, waarover de regent van Abessyni
zich bij den Volkenbond had beklaagd, zweeg Sir
Austin, zooals alleen een Britsch minister van Buiten
landsche Zaken zwijgen kan.
Edoch, om het Huis niet met leege handen weg
te sturen, verzekerde hij tenslotte, dat Abessynië's
zaak door den Volkenbond naar recht en billijkheid
zou worden behandeld, en hij voor zich twijfelde
niet of Engeland's onschuld zou dan blijken.
Men mag met spanning de behandeling der Abessijn
sche kwestie in Oenève tegemoet zien. De geschiedenis
zelf zal dan een antwoord geven op de vraag of zij
gelijk hebben, die meenen dat met Genève een nieuwe
aera in de internationale politiek is ingetreden, dan
wel zij, die volhouden, dat de Volkenbond een zij het
onvolmaakt instrument is in handen van het Britsche
imperialisme. Wie zich de behandeling van het
Mosoelvraagstuk herinnert zal de laatste meening althans
niet zonder nadere ervaring willen verwerpen.
Die ervaring zal binnenkort de kwestie van Abes
syniëkunnen brengen. Vandaar dat zij van zoo
uitnemend en actueel belang is.
ZANDBLAD - SIGAREN d tnIO ets
BOEKBESPREKING
Zeevaren, door ]. W I. baron van Haersolte.
Haarlem, tieenk Willink, 1926.
Dit is een werkje, waarvan men kan verwachten,
dat het door zeer velen gelezen zal worden. Al mag
men misschien niet zeggen dat het in een algemeen
gevoelde behoefte" voorziet, zeker is het. dat men
in het buitenland, vooral in Engeland meer aantreft
de'werkjes, waarin het leven aan boord op aantrekke
lijke wijze wordt beschreven en waarin de goede il
lustratie en vooral het geestige prentje niet ontbreekt.
En prentjes als op pag. 89, 97 en 135 bewijzen dat
ook bij de Hollandsche zeevaart de humor niet
ontbreekt.
Het is dan ook een boek, dat voorden zee-tourist het
nuttige en het aangename van het reizen verhoogt.
Hij kan er eigenlijk alles in vinden wat hij wenscht te
weten en zeer veel, Waar hij anders geen belangstel
ling voor had, wordt hem hier duidelijk gemaakt.
Er zal wellicht iemand zijn, die het zeilschip wat
karig bedeeld acht, maar overigens is er alles in te
vinden wat er voor den passagier binnen en
buitenboord valt waar te nemen gedurende de reis. De nutti
ge wenken en de tien geboden voor den passagier
zullen ongetwijfeld van nut blijken; het vijfde gebod
zal vooral door den gezagvoerder en de officieren
gewaardeerd worden. Men mag verwachten dat dit
gebod niet meer overtreden wordt door den passagier,
die het boek gebruikt.
Uitgever en schrijver hopen dat echt zeezieken hun
de uitgave zullen vergeven. Ik zou dit willen aanvul
len met de hoop uit te spreken dat vooral zij, die
last van zeeziekte hebben, dit boek lezen. Het zal
hunne belangstelling gaande maken en dat is altijd
nog een goed middel geweest om zeeziekte te voor
komen.
Ook om die reden behoort het boek voor den passa
gier dus tot zijne boeken mee op reis".
]. ODERWALD
VAN NELLE'S TABAK
KWAÜITEIT
ALOM VERKRIJGBAAR