Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
D I O
No. 2574
f
In zijn- Hisfoire d'Esfevanille
Gon
zalez, surnomméLe Garcon de bonne
Humeur" vertelt Le Sage van een
mi
santhropischën Spanjaard, die er een
register op nahield van zijn vrienden.
Telkens wanneer een van hen hem
teleurstelde, waf 'nog al eens voorkwam,
schrapte hij een naam en aangezien hij
veertig jaar was, stonden er tengevolge
van dit boekhoudsysfeem (er ging a/leen
maar uit en er kwam niets bij) nog
slechts (wee namen in het grootboek
der vriendschap. Dit zou nog geen reden
lot ontevredenheid hebben kunnen
geven
wanneer dit restant vriendschap nu ook
eerste kwaliteit ware geweest, want een
mensch kan hu eenmaal niet alles
heb
?ben en twee echte vrienden is meer den
genoeg om zelfs een Spaansch edelman
confuus te ntaken. Maar hef bleek, dat
ook'deze vrienden niet zoo echt waren
als ze er van buiten uit zagen, want
toen er in een groot gezelschap over
Don Enrique _ de Bolagnos (zoo heette
de boekhoudende Spanjaard) geroddeld
werd, zei de eene vriend niets om Don
Enrique te verdedigen en de ander zat
gemeen te lachen.
Que penses-tu de ces-amislè? vraagt
de voor hef laatst teleurgestelde Span
jaard aan zijn knecht, den garcon de
bonne humeur. Je pense, Monsieur,
zegt het goedgehumeurde jonge mensch,
que f Auditeur est un homme royer,
et Ie Chevalier (de vriend die valsch
gelachen had) un homme a noyer... !
Zoo zijn er in de wereld van vandaag
ook nog menschen die er kladboekjes
van onvervulde verwachtingen op na
houden. Hef zijn de armen die aan
ongeneeslijke kwalen lijden, waartegen
de wetenschap nog geen ander middel
gevonden heeft dan dat der hoop ...
de hoop da f nog bijtijds een ontdekking
gedaan zal worden die hef kwaad zal
kunnen stuiten. Naarmate zij ouder
worden, wordt ook hef aantal hunner
verwachtingen geringer en hun register
vertoont meer ieleursfe/lingskrassen dan
leesbare namen. '. . Aan hen dacht ik,
toen ik las van den geleerde in onze
koloniën, die op een wetenschappelijk
congres bekend maakte nu eindelijk hef
middel tegen kanker gevonden te hebben.
De sfakkerds., die het met vreugde ge
lezen hebben... en nu moeten verne
men dat gezaghebbende medici sceptisch
staan tegenover deze theorieën, precies
zoo sceptisch als medische kroniek
schrijvers, die uit den freure waar
schuwen tegen het lichtvaardig opwekken
van verwachtingen door zulke
mede
deelingen.
Alweer een kras in het register! II
y a des hommes a rayer et des hommes
a noyer... Dat zal de best gehu
meurde jongen moeten toegeven!
JOH. L.
De Problemen staan op het omslag
DOOR
RICHARD HEUCKE*ROTH
Hel Radiomicrofoon en het
acuslisch bedrog
VXTANNEER men onmiddellijk na
* * een concertuitvoering een
Jazz-uitvoering hoort, valt een merkwaardige
leegte in klankvolume terstond op.
Dat Jazz-ensemble in de zaal te Lon
den, bijv. Savoy, vult daar de ruimte
volledig, terwijl de radio ons die in
druk, bij vergelijkend hooren, niet aldus
geeft. Nog in sterker mate is dit ver
schijnsel bij de Jazz-ensembles van den
tweeden rang. Men verlieze niet uit het
oog, dat hier natuurlijk steeds bedoeld
wordt een orkestje dat de muziek speelt
zooals 't gedrukte werkje dit eischt.
Wat toch is het geval? De capaciteit
van het instrumenteeren d.w.z. een com
positie terstond, of desnoods van een
piano-partij in orkeststemmen te schrij
ven, is en wordt door het radio-micro
foon ons zonder theoretische commen
taren bewezen.
In de Groene" 2566, 7-8 '26 haalde
ik uitvoerig 't geval Berlijn, lm Walde
Sinfonie-Raff aan en daar ter plaatse
eveneens 't experiment Daventry 20,7, '26
Welke muziek geeft gij de voorkeur?"
een vergelijkend uitvoeringsexperiment,
hetwelk de bestaansquaestie óf van de
Safonische muziek of van de Jazz be
oogde te beslechten.
Daargelaten de enkeling die voor
Jazz voortreffelijk schrijft, (deze kan
men dan gevoeglijk aanstonds tot de
kamermuziek-componisten rekenen), is
over 't meerendeel de auteur dier muze
een man die zweert bij 't recept: melo
die en bas met begeleiding, 'n Goedkoop
recept dat, om aan te zetten'' het middel
van verdubbeling wordt toegediend: of
de bas, of de melodie wordt een of
meer malen verdubbeld. Dus aan instru
menten wordt voorgeschreven, welke de
partij tegelijkertijd zonder meer, n
of desnoods nog een tweede octaaf
hooger, of lager meespeelt. Een stevig
gecyncopeer bezorgt het geheel een ge
vulde klank".
Met deze charlatanerie, waarvoor 't on
gewapend oor veelal bij leeken niet
afkeerig is, maakt het radio-microfoon
kort proces, evenals het dit doet bij
orgelbespelingen. Zeer interessant is,
hierbij het experiment der Engelsche
orgeluitvoeringen van tweeërlei soort
waar te riemen.
Die uit St. Lawrence Jewry en die
komende uit de Londensche New Gallery
Kinema, beide door voortreffelijke be
spelers gespeeld, waarbij naast de ver
schillende strenge Lawrence-Organisten,
Reginald Foort in het nieuwe ontloken
genre der amusementskunst zonder twij
fel mag tellen. Niettemin valt bij den
laatste vaak de plotselinge
samenklapping van klank" waar te nemen, welke
als gevolg der bewuste verdubbeling
zich voordoet. De cinema-orgels zijn van
een automatische crescendozweller"
voorzien. Deze wordt met n voet be
diend en aldus schakelen behalve regis
ters, op de grootere instrumenten, de
octaafverdubbelingen mede in, aldus het
illumineeringsverschijnsel te weeg bren
gend, zooals het radio-microfoon dit aan
't gehoor brengt. Dit is een verschijnsel,
dat zich niet laat wegdoezelen, zelfs al
tracht de organist dit door zijn vinger
techniek in een wirwar van noten te
verdoezelen.
Wij kunnen het ten overvloede bij
slecht onoordeelkundig preludieeren op
kerkorgels waarnemen. En bij het
Jazzensemble waar vaak uitmuntende
techCENTRALE VERWARMINGEN
VULKA!
HERIMGA^WUTHRICH
HAARLEM. TEL 11966
DEN HAAG. TEL.R.^IG. AMSTERDAM. TEL
31313
RADIO
COMPLETE
ONTVANGTOESTELLEN
M. ACCU, ANODE- EN ROOSTER
BATTERIJEN, 4 LAMPEN, TIEN
SPOELEN.TELE- ~
FOON EN
AANSLUITSNOEREN
165.
IDEM M. INGEBOUWDE LAMPEN
EN SPOELEN, AUTOM. SCHAKE
LING VOOR 2, 3 EN 4 LAMPEN
ONTVANGST. - INGEBOUWDE
VOLTMETERMET 2
MEETBEREIKEN . . .
225.
BUKOVOX
ONTVANGTOESTEL
ZONDER TOEBEHOOREN
ft
125.
RUIME KEUZE ONDERDEELEN
EERSTE KLASSE FABRIKATEN
BROWN-TELEFOONS, FÖRG CON
DENSATOREN, - TRANSFORMA
TRANSFORMATOREN, - H. & H.
GLOEIWEERSTANDEN, STATOR &
NEUTRON SPOELEN, STERLING
& SI FAM VOLTMETERS, PHILIPS,
SFR., TELEFUNKEN & SCHRACK
LAMPEN
GROOTE SORTEERING LUIDSPREKERS
DE
BIJENKORF
AMSTERDAM
nici met hun improvisatievermogen den
theoretisch zwakstaanden componist te
hulp trachten te komen, is dat alles
vergeefsche moeite. Op merkwaardige wijze
demonstreert het micro zijn
meedoogenloosheid.
Het verschijnsel is aan te toonen.
Wij weten dat reeds Chladni, de
duitsche physikus, glazen platen met zand
bestrooide en dat deze met een strijk
stok aangestreken een figuur te zien
gaven, langs de lijnen waarvan zich
het zand concentreerde volgens de ge
luidcurve der eigen-toon van de glas
plaat. De bijtonen worden genegeerd
en het zand vereenigt zich in n enkele
curve, de physiologischoverheerschende.
Mogelijkerwijze zouden langs dezen
weg met een speciaal daartoe
opengebouwd radiomicro proeven te nemen zijn
welke bij inschakeling op n
continutoon, verrassende resultaten zou geven,
dat mogelijker wijze op den aard en vorm
der trilplaten zelf van invloed in de toe
komst kan worden. En aldus zal de
tech?niek der Radio er toe medewerken de
muzikale cultuur voor verdere decaden
tie te vrijwaren. Tenminste, het woord is
aan de luisteraars om, door geen landgren
zen gebonden en belemmerd, aanstonds
hun gezag te doen gelden en aldus het
recht der selectie zelf te doen gelden, of
door uitschakeling of door openlijke des
appreciatie van het onrijpe kunstproduct.
v.VOLLENHOVEN 'S STOUT
TYP.: AMST. BOEK- EK STEENDRUKKERIJ V/H ELLERMAN, HARMS & CO.