DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND * DE PLAATS WAAR HET PALEIS VAN DEN VOLKENBOND ZAL KOMEN DE WEDSTRIJD VOOR EEN PALEIS VOOR DEN VOLKENBOND DOOR H. J, M, WALENKAMP Cz. Es war zu schön gewesen TV/T ET hoeveel spanning en hooge verwachting *"? zagen over heel de wereld de architecten, wier geest vol vertrouwen is in de eindelijke herleving der monumentale Bouwkunst, uit naar het verschijnen van het programma voor dezen allerbelangrijksten in ternationalen wedkamp! Doch hoe hooger hun ver wachtingen gestemd waren, des te bitterder zagen zij zich teleurgesteld. Genoemd programma is namelijk zoodanig opgesteld dat alleen zij, die over ruime middelen en de medewer king van onderscheiden hulpkrachten beschikken, aan dezen wedstrijd -mededingen kunnen. Den knapsten en kwieksten architect zelfs zou het niet mooglijk zijn, al het bij dit. programma vereischte werk en in den daarvoor beschikbaar gestelden tijd (een half jaar) persoonlijk uit te voeren; daarvoor zouden minstens enkele jaren benoodigd zijn. Wil men dus met eenigen kans op succes aan dezen wedstrijd mededingen, dan zijn daar enkele duizenden mee gemoeid. En het is dan nog maar uitsluitend het louter technische werk, dat we hier op 't oog hebben, met de daartoe behoorende vele berekeningen enz. Dit is dus geheel afgescheiden van de hoofdzaak, d.w.z. den tijd, benoodigd tot het doen ontluiken en rijpen van het grootsch idee, de eigenlijke conceptie, de schepping van het kunstwerk, waarvan verlangd wordt, dat het nig op de wereld zij. Want ziehier hoe de oproep tot deze universeele wedkamp in den aanhef van het programma luidt: Een zoo ruim mooglijke oproep wordt tot de architecten gericht, opdat dit bouwwerk niet slechts worde ontworpen met het doel, om op praktische en moderne wijze alle benoodigde organismen te groepeeren welke voor de goede werking van den Volken bond onmisbaar zijn; doch tevens, opdat de conceptie de hó*oge bestemming vertolkt van een monument, dat door de zuiverheid van zijn stijl, de harmonie zijner lijnen, geroepen is, den roem van den vrede der 20ste eeuw te symboliseeren. Het terrein, waarop het gebouw moet worden ge sticht, is schitterend gelegen. Het omvat naar de zijde van den weg naar Lausanne een stijgend ge deelte, vanwaar het zich uitstrekt en in zachte glooiing met grasvelden en belommerde lanen af daalt tot den oever van het meer. Op deze plaats breidt het terrein zich uit tot een oeverlengte van meer dan 400 M. langs een weg die deel uitmaakt van het lafldgoed en een bewonderenswaardig schoone wandelgelegenheid langs den zoom biedt, vanwaar het uitzicht zich uitstrekt tot den Mont-Blanc over een wonderlijk schoon panorama. In deze omgeving van grootschheid en schoonheid dient het te ontwerpen Paleis, zetel van den Volken bond, te worden gevestigd." Aldus de inleiding van het programma. Wekken deze zinnen niet geringe verwachtingen ten opzichte van den overigen inhoud, reeds daadlijk bij het verder lezen ontwaart men tot zijn ontzet ting en verontwaardiging, dat aan alle hooge ver wachtingen hier de bodem ingeslagen wordt. Want er blijkt dan maar el te duidlijk uit, dat het hier geen wedstrijd geldt, waaraan al wat jong is en leeft en streeft, vol vertrouwen in een grootsche toekomst, deelnemen kan; doch dat de berg van eisenen, bij dit programma gesteld, hen allen, praktisch genomen, van dezen prijskamp uitsluit, omdat het voor hen financieel onmogglijk is er aan deel te nemen. Ondanks den pathetischen aanhef van het program, is deze wedstrijd er slechts een voor les hommes arrivés". Want, uit het onmooglijk en voorloopig totaal overbodig, overstelpend aantal technische en prak tische eischen blijkt maar al te duidlijk, dat hier een ook technisch volledig uitgewerkt project geëischt wordt, een project dat als 't ware reeds onmiddellijk voor uitvoering geschikt zou zijn. Ziehier in 't kort, welk een macht van werk van de mededingers geëischt wordt: Teekeningen en overige documenten in te leveren door de deelnemers: Algemeene situatie der gebouwen en tuinen. Hoofdplattegrond en plattegronden van alle verdiepingen, ook die van sousterrein en garage. Drie gevels, waarvan die gekeerd naar het meer van Genève op grooter schaal. Vier doorsneden. Een aparte uitwerking van de Groote vergader zaal. Twee perspectieven, waarvan n in vogel vlucht. Dit voor zoover het 't eigenlijk ontwerp van het Paleis betreft. Doch daarna eerst volgen de over stelpende, louter praktische en technische, en, zooals gezegd, voorloopig totaal nuttelooze eischen. Deze omvatten niet minder dan de volledige kostenbegrooting van het bouwwerk, de algemeene omschrij ving van het project in het Fransch of Engelsch, waarbij tevens de verschillende wijzen van constructie en de methoden van verwarming en luchtverversching (ventilatie) moeten aangegeven worden. Al deze eischen te zamen verplichten de mede dingers (wil hun ontwerp het recht van beoordeeling bezitten) tot inzending van niet minder dan 18 teekeningen van groote afmeting en bovendien van een gedetailleerde beschrijving en begrooting enz. Voor deze begrooting alleen reeds wordt een hoeveel heid gegevens vereischt, als maar hoogst zelden, ja, misschien nimmer bij internationale wedstrijden verplichtend gesteld werd. Zoo wordt den deelnemers een in te vullen lijst verschaft van niet minder dan 18 E ENG O E D E WOLLEN DEKEN WARMT VOOR TWEE KOST MINDER SLIJT MINDER WEEGT MINDER vel druks; waarbij komt een verplichte prijsopgave voor ventilatie, centrale verwarming, electrische installatie, liften, enz. alle technische of ingenieurswerken, welke geheel buiten het eigenlijk architectonisch ontwerp omgaan. Maar genoeg hiervan ! Uit het hier in 't kort opge somde zal het ook den niet-bouwkundige volkomen duidelijk geworden zijn, dat van de mededingersaan dezen wedkamp te vél verlangd wordt, en dus. van hun intens verlangen naar mededirigen misbruik wordt gemaakt. Doch, men zal misschien hierbij willen opmerken: Dat moeten de mededingers zelf weten; niemand dwingt hen immers tot mededinging; daarin zijn zij, volkomen vrij!" Maar slechts schijnbaar geldt dit argument. Want juist de grootste en machtigste talenten weten en gevoelen maar al te goed, hoe de kans, om iets grootsch en geweldigs te scheppen, die hier geboden wordt, nig is; een kans, waarvan de verwezenlijking zich misschien slechts nmaal in hun leven voordoet. En daarvoor hebben zi| natuurlijk alles over.... Hun geest, hun natuur, dwingt hen tot mededinging, indien deze, materieel genomen althans, mogelijk is. Dit laatste onweerlegbaar argument bewijst, hoe on verantwoordelijk door dit onbehoorlijk en doelloos pro gramma van eischen met het talent en de werkkracht van een niet te noemen aantal architecten omge sprongen wordt. En bovendien zal de Jury van al dit ontzaglijk vele, gedwongen technisch werk met den besten wil der wereld niet eens voldoende notitie kunnen nemen. De grondige bestudeering daarvan zou schatten tijds vorderen. En wie der Juryleden zou daaraan zijn krachten willen en kunnen besteden? Wat er dus bij de beoordeeling gebeuren zal, ligt voor de hand: De Jury zal de paar architectonischbeste ontwerpen uit de inzendingen uitkiezen en deze vervolgens aan de vele technische eischen van het programma toetsen of laten toetsen. Al het overige is 'tevergeefsch werk geweest. Hoe Het dan wél had behooren te zijn? In ons land, evenals elders, wordt de laatste jaren ernstig propaganda gevoerd voor het uitschrijven van zoogenaamde Ideeën-wedstrijden". Dit stelsel geeft den nigen juisten weg aan voor de rationeele oplossing van belangrijke bouwkunstige vraagstukken. Want zonder grootsch idee, zonder een het volmaakte benaderende conceptie, is al het overige werk volkomen nutteloos. En aldus had ook bij dezen wedstrijd voor het ge bouw van den Volkenbond behooren gehandeld te worden. Eerst na het inkomen van waarlijk monumentale schetsontwerpen en na uit deze de beste gekozen te hebben, breekt de tijd aan, deze in een eindkampom de palm te laten strijden. Dit alleen vooikomt het verrichten van onnoemlijk veel volmaakt nutteloozen arbeid, en vormt dus. de eenige juiste en ware oplossing. Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER 6 Co. sss <x> <r^> DEN HAAG <? <? ? AMSTERDAM ~ ARNHEM Bewaarplaatsen voor Inboedels