, AJ 'i', ?*? VROUWEN OVER ^' ' ' '- ' MANNEN . ZExc Prof Mr. Dr. ANTON VAN GIJN DOOR W. WUNAENDTS FRANCKEN?DYSERINCK 'C' EN vervelend lange, deftige 'titel, omgekeerd *-* evenredig aan de persoonlijkheid van wien het betreft. Maar de doorsnee-Nederlander vindt het nu eenmaal fraai, dus waarom zouden we het niet aldus vastleggen? Toen van Gijn onlangs 60 jaar is geworden, ver scheen in de N. Rott. Ct. een waarlijk voortreffelijk artikeltje over hem, waartegen ik het in stijl en ?warmte bij voorbaat weet te-zullen afleggen. Toch nog eens over hem schrijven? Hij zelf zou zonder eenigen twijfel beweren dat het geïmproviseerde jubileum op 17 September hem voorloopig al genoeg in opspraak heeft gebracht en dat het maar moeilijk wordt den wijn in verhouding te houden tot den krans. .Zelfoverschatting is het laatste wat men van Gijn zou kunnen verwijten. Z'n voornaamste beteeketais n.l. als econoom kan ik als, terzake ondeskundig niet eens in een be hoorlijk licht stellen. Alleen maar vermelden, wat op ' zichzelf teekenerid is, dat -de enkele keeren dat de Nationale Vrouwenraad en andere vrouwengroepen ihem als spreker mochten hebben, er maar n roep ?was over de duidelijkheid van z'n uiteenzettingen. ?De onafgebroken belangstelling, waarmede leeken in zoo'n geval bleken geluisterd te hebben, niettegen staande het taaie" onderwerp en den allerminst ,,boeienden" betoogtrant hij gooit je z'n zinnen in je gezicht", hoorde ik het eens karakteriseeren «lie met dat al het groote voordeel heeft van gemoede lijkheid en huiselijkheid, is misschien het beste bewijs van het meesterschap van den hooggeleerde in zijn geliefkoosd vak. Feminist in den besten zin van het woord, zichzelf heelemaal niet superieur achtend omdat hij toevallig ?een man is, en volkomen bereid overal de vrouwen een fair chance te geven, waar ze toonen over capaci teiten te beschikken. Wat vél meer is: een goed mensen, ?die altijd woorden van waardeering weet te vinden, tenzij hij van de volstrekte minderwaardigheid of ?onbekwaamheid van iemand eerlijk overtuigd is. En die bezit wat zoo heel zeldzaam is en wat Betje Wolff eenmaal met godsdienst vereenzelvigde: dankfoaarheid. < Op het oogenblik, nu van Gijn een plaats verlaten ieeft, waar ons land hem niet kon missen, is hij voornamelijk politiek" figuur, maar dan wel in de zeer fatsoenlijke beteekenis van dat bedenkelijke ?woord. Toch in dat licht misschien nog het allerbest te beoordeelen. Zij die niet weten, zij die slechts in de laatste jaren ?op de stukken op het staatkundig schaakbord zijn :gaan letten, zooals uitteraard de meeste vrouwen, kennen van Gijn alleen als den hoeder van onze finantiën, de bezuinigingsfiguur, den bestrijder van de kapitaalvlucht naar het buitenland. Den reactioDe Afdeeling Haarlem van de Nederlandsche Vereeniging van Huisvrouwen vierde deze week haar tienjarig beslaan met een druk bezochte receptie in Hotel Funck/er en een feesfvoorsfelling in den Stadsschouwburg. Een keur van prachtige bloemstukken zette luister aan de feestviering bij. Er heerschte een allergenoegelijkste, prettige loon. Hef ijverige Haarlemsche bes/uur met haar kranige voorzitster Mevr. M. Brauns~Schagen, tevens presidente van het Hoofdbestuur, werd terdege in 'f zonnetje gezet, 'f geen het volkomen verdient Een schrijfmachine en tafelkleed, waarop de initialen der vereeniging geborduurd, waren hef huldeblijk der leden. Eerste rif van links naar rechts; de dames Cohen Tervaert, Aukes, Brauns, Beunders, v. d. Vangst en Robbers PROF. MR. DR. A. VAN GIJN nair" of althans den conservatief", die in deze nog altijd finantieel bedenkelijke tijden niet te vinden was voor voorspiegelingen over staatspensioen, waar voor geen geld beschikbaar is, dat slechts ver wezenlijkbaar zou zijn na afbouw" 1) van de sociale wetgeving met z'n malle zegeltjesplakkerij e.d. En dan zijn er onder haar die daarom in den oud thesau rier-generaal een harde figuur zien. Hoe volkomen ten onrechte. r Jaren geleden, toen er inderdaad zoo ontzettend veel ontbrak aan den toestand der minder bevoor rechten, toen geen algemeen kiesrecht een machtig wapen in de handen van het volk was témachtig gebleken dank zij het gemis van ruggegraat bij zoo velen in en om de regeering toen schaarde van Gijn zich, geheel volgens zijn karakter, dat was en is eerlijk democratisch in den goeden zin van het woord, achter mannen als Kerdijk, Drucker, Limburg. Des tijds was hij vrijzinnig-democraat en hij hoorde daar. In diezelfde jaren had Ons Huis in den Haag zijn volle toewijding. Hij was er oprichter en jarenlang bestuurslid van. Mede onder zijn leiding werd de drukkerij Trio op de basis van winstdeeling en copartnership opgericht. Deze vennootschap, die hem in de jaren, toen de arbeiders, (nu voor 70 pCt. eige naars van het aandeelenkapitaal), nog weinig begrip voor haar mooie grondslagen toonden, en al kwam nagenoeg de geheele winst boven een matig percen tage aan hen ten goede , de commissarissen vaak min of rneer als uitbuiters schenen te beschouwen, moeilijke uren bezorgde, is zijn troetelkind. In het laatste jaarverslag wordt hem dank betuigd, voor de vele moeite die hij zich getroostte, voor een regeling finantieel mogelijk gemaakt door zijn voorzichtige balanspolitiek in de vette oorlogsjaren en na-oorlogsjaren, ingevolge welke de arbeiders na hun 65ste jaar vrij zeker kunnen rekenen op een inkomen dat 50 pCt. van hun loon bedraagt. Een dergelijke persoonlijke toewijding beteekent n sociaal n ethisch nog heel wat meer dan een ostentatief stelling nemen voor de arbeiderszaak". Maar juist dat naar buiten uitdragen maakt indruk op de massa; wat stillen in den lande" als een van Gijn deden, wordt en het bleek wel uit de overigens voortreffelijke artikelen onlangs aan hem ook in Alg. Hand.bl. en de Vrijheid gewijd , niet gekend of vergeten. Misschien zou het ook mij ont gaan zijn als niet een jarenlang met belangstelling volgen van deze dikwijls niet in zijn geheele diepte begrepen figuur, me met enkele feiten vertrouwd had gemaakt. Toen in 1921 de Vrijheidsbond gesticht werd, was van Gijn reeds vele jaren lid van de Liberale Unie, die hij ook van 1911?1916 in de Provinciale Staten had vertegenwoordigd en kwam hij als Unieman automatisch in den nieuwen bond. Dat toen zij, die hem in de crisisjaren als een der uitzonderlijke mannen van karakter hadden leeren kennen, alles in het werk stelden om hem te brengen waar hij behoorde: op het Binnenhof, spreekt wel van zelf. Teekenend voor wat de droevige zijde van het politieke leven is, moest dit geschieden tegen het werken van een groep oud-Uniemenschen in. Ach ja, wat doet ook karakter er toe. Hoeveel meer vereering valt vaak den man ten deel, die openlijk en geacharneerd met alle middelen een plaats achter de groene tafel najaagt, dan wie als van Gijn zich door geen ministerschap laat ver lokken ook maar een haarbreed af te wijken^van wat hij 's lands belang acht. Wie zijn rücksichtslose oprechtheid hebben leeren waardeeren, eerbied hebben voor zijn werkkracht, eenvoud en kennis, kunhen het alleen maar betreuren dat zijn positie ook in deze moeilijke tijden niet zoo is geweest dat hij waarlijk grooten invloed heeft kunnen oefenen. Ware niet een dwaas en nog onop gehelderd politiek spel gespeeld in '23, dan zou hij, op het oogenblik dat we er met 's Rijksmiddelen ellendig voorstonden, opnieuw bereid en in staat zijn gebleken het beheer van de schatkist op zich te nemen. Waarvan hij als nige in den lande de tallooze artikelen van Civis" in de Nieuwe Courant tijdens de crisisjaren verschenen zijn even zoovele getuigen de bedreiging bijtijds had ingezien en den volke ver kondigd, dat doof bleef, zooals Nederlanders met hun onverschilligheid voor de publieke zaak nu eenmaal doof zijn, ook als hun eigen verderliggende belangen op het spel staan. Dezer dagen heeft een bekwaam schrijver de fout van het liberalisme genoemd, het gemis van besef dat het bij hen, die aan de rechtsvorming deel nemen, niet in de eerste plaats aankomt op intellect maar op karakter." Alsof dat een fout ware van n geestes richting, alsof niet dat de cardinale ellende is, waar door overal in ons land, nu eens bij een groep idealitische jongeren, dan bij een groepje onpraktische geleerden of geërgerde industrieelen, ja tot ver op het platteland toe, de dwaze verzuchting geslaakt wordt naar een Mussoliniheerschappij, die nauw tot stand gekomen, de vrijheidlievende Nederlanders onmiddellijk in het harnas zou jagen. Maar wat de besten niet alleen in theorie maar ook in de praktijk wenschen, waar de ernstige, buiten de politiek" staande mannen en vrouwen naar zuchten, is inder daad: karakter. En het jammerlijke is alleen dat het zoo hél moeilijk is in den staatkundigen strijd de karakter volle menschen op den voorgrond te brengen of het groote publiek, dat zoo bitter veel te zeggen heeft en over zoo bitter weinig gegevens beschikt, bij te brengen, waar hun vertrouwen goed geplaatst zou wezen. Voorloopig moeten we dus tevreden zijn met van Gijn te behouden waar we hem hebben en hopen dat de constellatie nog eens zoo worde dat hij in een zakenkabinet, dat geen partijoverwegingen behoeft te ontzien, ons land de eminente diensten zal mogen bewijzen waartoe n zijn gaven n zijn persoonlijkheid hem zoo bij uitstek aangewezen doen zijn. 1) Charivarius houde me dit Germanisme ten goede, dat zoo uitstekend het gewenschte begrip weer geeft: geen afbraak, maar het ontdoen van het gebouw der sociale wetgeving van alle noodelooze versierseltjes, die tot het essentieele niets afdoen en het eenvoudig noodeloos kostbaar maken. De voeding van een zuigeling met KARNEMELK van OUD BUSSEM -:- kost 30 cent per dag ~\~ Kerkstraat 187 Telefoon 49344