DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 13 GEBOUWENCOMPLEX VAN DE CITÉUNIVERSITAIRE FRANSCH IDEALISME DOOR J. RIEMENS?REURSLAG OP de brieven, die ons uit Frankrijk bereiken, staat tegenwoordig soms het volgende stempel: 5La France doit sauver ses elites, aidez la CitéUniver sitaire. Af en toe geven de bladen kieken van verschillende igebouwen, die geopend worden, op alle manieren wordt de aandacht gevestigd op deze nieuwe instelling. U Wat is nu eigenlijk deze CitéUniversitaire? P*Naar het uiterlijk een complex moderne gebouwen, etwat vreemd aandoende in een omgeving van kazernes, fabrieken en zoo iets als onze Hulp voor Onbehuisden. In het uiterste zuiden van Parijs, bij de Porte d'Orléans, is de vermaarde, liever gezegd beruchte buurt Montrouge (waar de detective geschiedenis van den heer Middendorp, in dit blad verschenen, speelde). Allerlei treintjes en trammetjes komen er aan uit de banlieue, vertrekken er de stad in. Links, achter de kazernes, is een treurig gebied. Daar, op de geslechte fortifications wonen in grooten getale de chiffonniers en brocanteurs van Parijs, de armsten van de armen. Het stadsbestuur stelt er ?een premie op, als ze weggaan, en langzaam dunt de bevolking. Le temps est un galant homme... er zal nog wel een tijdje over heen gaan, voor dit gebied, 18 H.A. groot, omgeschapen is in het park van het sportterrein, dat de geheele Citézal omvatten. De hoofdsom, 10.000.000 francs, werd in 1921 ge geven door het echtpaar Deutsch de la Meurthe, naar ?wie de stichting heet. De stad Parijs gaf de terreinen «n zoo is deze geheele studentenstad in luttele jaren uit den grond gerezen. Tegenover het park MontSouris, waar de Boulevard Jourdan breeder en mooier ?wordt, blijft ge ongetwijfeld verbaasd staan. Gij ziet ?eenFgroot binnenplein, een vijftal grootègebouwen er om heen. Maar als ik nu spreek van gebouwen, denken we onwillekeurig weer aan de kazernes van zoo straks, en wat gij hier ziet is het tegenovergestelde ?van een kazerne. Vriendelijke oud-hollandsche huisjes zijn het, tot complexen aaneengebouwd, wat een buitengewoon intiem en gezellig geheel heeft gegeven. Sommigen ? bewonderen den bouwstijl niet, hij is niet klassiek en niet modern, van beide wat. Doch ieder zal moeten toegeven, dat hier een geheel is verkregen, dat een gedachte wil uitdrukken. Het is duidelijk te zien, dat de architecten zich door Hollandsche en Belgische bouwwijzen hebben laten inspireeren, en k geloof, dat ze speciaal onze oude, knusse hofjes tot voorbeeld hebben genomen. Door bijzondere omstandigheden was ik genood zaakt, dezen zomer eenigen?tijd in de Citédoor te brengen. Soms, als dan het dorpsklokje zijn sereene slagen zoo nadrukkelijk verkondigde, zooals men het alleen maar hoort in een van zomer doortrokken achtermiddag, of op een vromen Zondagmorgen, dan vroeg ik mijzelf af: waar ben ik eigenlijk? Ben ik n Brugge, of in Amsterdam in het Bagijnenhofje, of ben ik in Parijs ? Maar ginds, heel ver, zwoegt en steunt de stad, als een os voor een te zwaren kar. Neen, neen, we zijn n Parijs. 's Avonds loopt de Citévol, ook in de vacantie. Er zijn zooveel studenten, die overblijven voor een examen, om in hospitalen te werken, of om iets te verdienen. Dan is alle gedachte aan een hofje verre; dan is het, of de vertrouwde gebouwen uit hun dommelslaapje ontwaken, en ze lijken jong en frisch en modern. Dan loopt er de jeugd over gangen en tuin paden, dan is het een gekletter en geraas in het restaurant, dan wordt er op de gazons geboomd, o, maar geboomd ! Ik geloof, dat een Fransche student nog zwaarder boomen.kanjdan een Hollandsche, en dat zegt wat. Politiek, wereldvrede, coëducatie, volksopvoeding, een nieuwe letterkunde voor de heele wereld, gods dienst, monisme, wat wordt er al niet afgehandeld. Ze eten in het restaurant, vlug en goedkoop: de Fransche studenten voor pi.m. 5 francs. Het restau rant alleen al is een bezienswaardigheid. Het is hier natuurlijk niet voor het grootèpubliek te zien, zooals trouwens de heele Citéniet, maar ik kan onze vrouwe lijke lezeressen aanraden een kijkje te nemen 's mid dags om twaalf uur in het grootèvrouwenrestaurant in de Rue Ponthieu, het moederhuis van de Foyer féminin", welke vereeniging ook het restaurant van de Citébeheert. Geregeld verder schuifelend gaat men langs de toonbank en men bedient zich zelf: vlug, vlug, niet langdradig en op zijn Hollandsch moet gij uitzoeken, neem uw aluminium blad, en hier uw karafje wijn, uw hors d'oeuvre, enfin uw heele Fran sche menu. Dan langs de kas, die in een oogopslag uw rekening opmaakt, en als ge goed en wel zit om te eten, wees dan verzekerd, dat gij vergeten hebt vleesch te nemen, of twee nagerechten rijk zijt. 't Is werkelijk een exercitie voor onze Hollandsche hersens, daar in Fransch tempo mee klaar te komen. Maar onwillekeurig zuchten we: zou zooiets niet mogelijk zijn in Amsterdam? Wie spant er zich voor? Als gij zoo het heele leven van de Citéeenigen tijd hebt meegemaakt, dan begrijpt ge eigenlijk pas goed de idee, die er van de gebouwen uitstraalt. De Citéwil meer zijn dan een goedkoop verblijf voor Fransche en buitenlandsche studenten, het wil meer zijn dan een Engelsch college, als b.v. in Oxford, het wil voor de jonge mannen en vrouwen geven de moderne opvoedingsgedachte: gebonden vrijheid! Alleen al het feit van coëducatie is voor Frankrijk iets bijzonders. Bindende voorschriften zijn er twee: 's avonds na de laatste metro thuis en op tijd examen doen. De directeur, M. Giraud, is the right man in the right place, de vriend en raadsman der jonge be woners. En alles gaat goedkoop. Geen steno-dactylo, geen groot personeel, geen enkele onnoodige uitgave. Buiten het eigenlijke Fransche complex om ver rijzen de gebouwen uit vreemde landen. De kranten vermeldden, dat het Canadeesche gebouw voor enkele weken door den Prins van Wales geopend is. Het Stryentijnsche is klaar, het Belgische weldra, het Zweedsche in voorbereiding. In hoofdzaak zullen hier komen studeerenden in schoone kunsten, medicijnen of handel. Minder eigenlijk Fransch studeerenden. Toch ligt het wel in de bedoeling, in ieder gebouw ook een zeker procent Fransche studenten in te kwar tieren, opdat het internationalisme bevorderd wordt, terwijl toch elk woont in een omgeving van eigen karakter. In de grootèvacantie'staat de Cité(tegen den werkelijken kostprijs natuurlijk) open voor jonge vreemde lingen, die voor studiedoeleinden in Parijs zijn. Dit jaar was er eerst een invasie van Duitschers, met formidabele Rücksacke en zware spijkerschoenen. 't Ging alles maar stijfjes met de Fransche vrienden, en 't boterde nog niet zoo erg. Maar het begin was er dan toch. Daarna kwamen er troepen Amerikanen, die met hun leeraren bezig waren to do Europe". Er was een opmerkelijke overeenkomst tusschen de beide sexen; de jongens ietwat verwijfd, de meisjes gedurfd gekleed. Ik moest denken aan de .waar schuwing van Stanley Hall voor een te ver door voeren der coëducatie. Ook was hun gedrag minder beschaafd dan dat der Franschen: lawaaierig, en ietwat oppervlakkig. 'tKan, dunkt me, ook niet anders gedurende zoo'n geforceerde reis. Een enkele, die ik persoonlijk sprak, leed werkelijk door gebrek aan innerlijk leven tengevolge van een dergelijk en masse rondtrekken. Een avond gaven zij een bal in de grootèaula. Als gij er zoo maar binnen waart komen vallen, en gij hadt de ultra moderne Jazz-muziek gehoord, dan hadt gij u misschien afgewend, en gezegd: ik dacht dat het hier een ernstig verblijf was, hier ook al Charleston en Tango? Ja, hier ook, gelukkig ook. Ziet gij dat elegante Franc.aisetje? Luxepopje, niet waar? Zal ik u zeggen wat zij doet ? 't Is een der begaafdste leer lingen van de Ecole des Beaux-Arts, voorziet geheel in haar eigen onderhoud door vreemdelingen rond te leiden door Parijs ze weet precies gewicht en inhoud van het marmer van de Napoleontombe, daar vragen Amerikanen altijd naar en verder door het naaien van dat ragfijne zijden ondergoed, dat onze Holland sche verbazing opwekt, haast nog meer dan onze be wondering. Terwijl zij studeert, vliegt haar naald door de fijne stof, en ze heeft haar vader, een armen kunstschilder, gedurende een heel jaar reeds niets behoeven te kosten. Haar vriendin neemt gedurende de vacantie n secretariaat waar, om van dat geld verder te studeeren; gindsche jongen in zijn keurige smoking heeft zijn pak zelf verdiend; zijn ouders waren rijk, maar door het zakken van de franc kunnen zij nog net rondkomen. Hij studeert rechten en werkt tegelijkertijd op een advocatenkantoor. En zoo zou ik door kunnen gaan. Er wordt gewerkt, gewerkt in Frankrijk, op een manier, Waar wij geen idee van hebben. Meen toch niet, als gij langs de Boulevards loopt, of als gij een minderwaardig geel romannetje leest, dat gij iets afweet van het Fransche leven. De slenterende boulevardier dien gij ziet, is vaak een parasiteerende buitenlander; veel minder waardige lektuur wordt, naar men zegt, met steun van vreemd geld in het buitenland verspreid. De werkelijke Fransche aard is ernstig, werkzaam en te gelijk spottend en blagueerend met zich zelf, wat soms misleidt. Als gij zoo een jong meisje zoudt beklagen, zou zij zeggen: O neen, dat niet, ik doe het graag. Want nooit, maar ook nooit wordt er geklaagd. Het gaat alles vlug, en opgewekt, en eenvoudig, alsof het zoo maar vanzelf spreekt. Wie de CitéUniversitaire gezien heeft, spreekt niet meer van een ondergaande cultuur, die zichzelf over leefd heeft. O, er zijn nog heel wat plannen, niet alleen het grootèpark, meerdere gebouwen, ja sommigen hopen zelfs de heele oude eerwaardige Sorbonne over te planten. Maar zonder dat is er al genoeg om te bewonderen. Wat men hier ziet, het is een uiting van het aller sterkste, allerzuiverste Fransche idealisme. En daarom La France doit sauver ses elites, aidez la Cit Universitaire. Men weet misschien, er zijn plannen voor een Hol landsch huis. Alle geld is nog niet bijeen. De heer Preyer, kunsthandelaar te Versailles, gaf f 60.000. Doch meer dan het dubtele is noodig. De heer F. Vreede, directeur van het Centre d'Etudes franco-hollandaises, is de ziel van het comité, waarvan onze gezant, de heer Loudon, eere-voorzitter is. Wanneer zal de eerstesteen voor het Hollandsche huis gelegd worden? N. V. KUNSTZALEN DE SIRKEL" Laan van Meerdervoort 53 D DEN HAAG TEL. 36518 WERKEN VAN MODERNE MEESTERS Kunstboeken, Sieraden, Glaswerk Leerdam Unica Aardewerk ga* Reproducties naar oude meesters