1. '-< ,?4l"-.t, *..»- ?j- * !->?>, J jek DE ,. ,... -, -'W ft %.i£ï-.>35M.! 4?r & DEKBLAD VOOR NEDERLAND Tl 0.» CELEBES. BRUGBOUW IN HET BINNENLAND CELEBES. DANSERS IN VOL TENUE C E L E B E DÓÓR MR. H. G. KOSTER r* ELEBES, Onbekende gebieden en volken, luidt ..*-' de titel van een dezer dagen verschenen populair boekje 1). Ik moet altijd even lachen om die titels en ondertitels van reisbeschrijvingen. Daarin moet nu waarlijk altijd iets voorkomen van de onbekendheid, geheimzinnigheid of ver borgenheid der volken, waaronder de auteur heeft verkeerd. Hoe jammer toch dat er vol strekt geen onbekende of geheimzinnige volken meer zijn, als in de dagen van vader Herodotus! Eenigen tijd geleden besprak ik hier een reisver haal, waarin Indiaansche stammen, levend in de onmiddellijke nabijheid v'an het Panama kanaal als een summum van griezelige onbe kendheid werden voorgesteld. Zóó erg is het nu met het pas verschenen Celebesboekje Jiiet. Maar het. gaat toch niet aan, de Toradja's, waarover men u ter bibliotheek van het Kolo niaal Instituut een berg litteratuur zal aandragen, te rangschikken onder de onbekende vol ken". Schrijvers en uitgevers zouden goed doen, zulke kermisachtige en onjuiste opschrif ten achterwege te laten. Wie zich voor deze onderwerpen interesseert, koopt die boeken toch wel, ook al zijn zij niet voorzien van ondertitels met mysteriekitteling. Dit nu echter ter zijde gelaten is van het werkje heel veel goeds te zeggen. Het boekje is zooals vele moderne reisverhalen gevormd door oordeelkundige aaneenrijging van de brieven, welke een reizend journalist aan zijn blad heeft geschreven. De heer W. Holtus heeft de hoofdstukken inder tijd als reisfeuilletons gepubliceerd in het Soerabajasch Handelsblad. Zij zijn alle vlot neergepend, al te vlot soms: de vlotheid wordt wel eens slordigheid. Bovendien staan zij vol van allerlei uitdrukkingen uit de zeer gemeenzame spreek taal, hetgeen niet bevorderlijk is om het proza een stempel van distinctie te verleenen. Doch men ~ beweert wel eens, dat men in Indiëzoo moet schrijven om gelezen te worden. Het zij zoo; maar dan had de schrijver toch dienen te bedenken, dat voor het Nederlandsch publiek in Nederland de Indische krantenstijl nog andere bezwaren heeft. Tal van typi sche woorden uit de koloniale omgangstaal worden in Holland niet begrepen. Wie nimmer in Indi geweest is. kan de beeldspraak niet vatten als hij op bladzijde 19 leest, dat een militair arts, tevens ver loskundige, een lastige benteng haalt". Evenmin wordt hem duidelijk wat de auteur bedoelt met vooral voor het moederland bestemd,"moeten zulke termen verklaard worden, hetzij in voetnoten, hetzij. in een handig woordenlijstje. Het is verwonderlijk zooveel wetenswaardigs als de schrijveran zijn schet sen heeft weten saam te persen :^over ]de adat, dedoodenvereering, de volksfeesten, over wegenaanleg,. heerendiensten en wat niet al! Met bizondere .be langstelling heeft de heer Holtus den v'zendingsarbeid bekeken. Hier bij de Toradja's werkte de kundige Dr. Kruyt, wiens publica ties op het gebied der volkenkunde ver buiten de grenzen van Indiëen van het moederland de aandacht hebben getrokken. Een apart hoofdstuk is gewijd aan dezen geleerde en aan zijn energieke echtgenoote, die met hem, niet slechts dertig jaar het Christendom pre dikte, maar tevens hygiëne en humaniteit bracht, waar voorheen ziekte, onzedelijkheid en wreedheid heerschten. Een ander waardee rend kapittel behandelt de positie van den amb tenaar bij het binnenlandsch bestuur (den B.B.-man"). Een statistisch hoofdstuk bevat de noodige uitvoercijfers. Benige bladzijden met jachtavonturen en ge schiedenissen uit de wildernis (,,rimboeverhalen") vormen als het ware het societeitshoekje van het boek. Ook de groote landbouwvraag stukken krijgen een beurt: de bewatering en vooral de wederbebossching van de door roof bouw vernielde gebieden. Het titelblad vermeldt de aanwezigheid van vier en twintig afbeeldingen en een kaart. Nu, de vier en twintig afbeeldingen zijn er: werkelijk heel mooie foto's. Maar de kaart (is een zeer mager schetskaartje, dat het treurig aflegt tegen de duidelijke Celebeskaarten in onze schoolatlassen. Niettemin dient erkend: het reisverhaal van den heer Holtus is een aanwinst voor de populaire litteratuur over Indië. DANSMEISJES IN EEN TORADJA DORPJE, WAAR EEN DOODENFEEST GEGEVEN WORDT een B.B.-man, een pait, een pracM-biek, een rimboeverhaal. Ik keur dit koloniaal dialect nietfonvoorwaardelijk af; het geeft kleur en bevat vele teekenende uitdrukkingen; maar in een populair geschrift, 1) Celebes, Onbekende gebieden en volken,^ door W. Holtus. Scheltema en Holkema's Boekhandel.. Amsterdam. \» NAPOESCHE ADEL IN BOOMSCHORSKLEEDING CELEBES. DE ALLAGROTTEN