, f.S' Ji.' ?W' ,*""l', i . roene rcchblad voor- Nederland , A: URBAN AUTO STALLING Frankenslag 12 Hand si in auto's en toebehooren T EiiE POON, 50049 CHEVENINGEN ONDER HOOFDREDACTIE VAN G. W. KERNRAMP Redacteuren* H. B.RUGMANS EN TOP VAN RHIJN-NAEFF Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 333 Uitg.! N.V. DE GROENE AMSTERDAMMER AMSTERDAM TOt ANO HBKL OPGER ?i ',V ZATERDAG l JANUARI 1927 t** VOL( V CM4' keerd tu wat een kennen geroerd; kunnen : . Op de Die is i icon zijn watersno van act mingen, heeft ld: scheiden heeft geo ''" Maar r beid zich eigen hoc 4it opzicl etrekkei Deining \ ?Wij in hot 1 926 ENS de Kerstrede van den heer Albarda de S.B.A.P. het afgeloopen jaar verschen twee tijdvakken van activiteit" iet onverdienstelijk euphemisme is om te s geven, dat zij zich maar weinig heeft an iemand, die ingedut is, zou je hetzelfde «gen. latuur zijn die woorden niet toepasselijk. 1926 wel zóó actief geweest, als ze maar !ri bet begin Van het jaar hadden we den 1, en daarop is in andere landen een reeks iteiten" gevolgd: aardbevingen, overstroorkaneh, geweldige onweders; óp dit gebied hét record geslagen en kunnen wij het jaar nageven, dat het de doos van Pandora end. ipen van deze soort berokkent de mensch«lf niet. Met de onheilen, die zij over haar d kan halen, ging zij wat zuiniger om. In is 1926 een betrekkelijk rustig jaar geweest : k, want wij schommelen nog altijd in de n den wereldoorlog, en betrekkelijk, omdat dzaak letten op de gebeurtenissen in Europa. ? * Buitep dat ^werelddeel is er nog beroering genoeg. ' In China» woedt nog steeds de burgeroorlog; van het toeloop Daarvan kan. men zich moeilijk een juiste ( voorstelling vormen; n ding is echter zeker: dat ^ <te Chineezen een eind willen maken aan het overwicht , van de -eemdelingen in hun land, van Japan, van '? Europa t n vooral van Engeland. '"*, Dat zij daarin voor een goed deel zullen slagen, leert «Je merkwaardige frontsverandering, die Engeland '"^onlangs in zijne politiek tegenover China heeft voli trokken,' Wanneer het Britsche rijk sympathie gaat toonen wor het streven van China, om als volwaardige ?* Staat te worden erkend en zich niet langer door andere ' mogendheden de;wet te laten voorschrijven, mag men ,i»eLaannemen", dat onk hier de bakens worden verzet, omdat ftet getij is yerloopen. Al bevechten de Chinee zen elkaar nog steedrhardnekkig, zij zijn eendrachtig in den wensch om ziéji van dévoogdij van het buiten land te bevrijden. v Bij het aanstoken van den haat tegen den vreem<!eling hebben de communisten een handje meege"" holpen. Sovjet-Rusland verzuimt geen gelegenheid om Engeland den voet dwars te zetten en verwacht heil van het aanblazen van eiken vonk, die het . ,;;*;oloniale gebouw van een Europeesche mogendheid in l,,; "(wand "kan zetten. Of het communisme daardoor :, wordt bevorderd, mag men betwijfelen; maar in i* Moskou zal men er al tevreden mee zijn, als de roode *' ''Haan op het dak wordt gezet. ? (i-"Het communistisch oproer op Java van November ";?die maand, van ouds Slagtmaand geheeten, schijnt ' 'én gunttlg seizoen voor revoluties te zijn: 1917 de Solsjewieksche revolutie in Rusland, 1918 de revolutie fa Duitgchtènd en Oostenrijk-Hongarije en een aan loopje ertoe in Zwitserland en Nederland dat oproer op Java dan is ook van buitenaf aangestookt. ,!Het complot was lang tevoren beraamd en volgens de regelen der samenzweringskunst opgezet; het i' mislukte omdat de groote meerderheid der inlandsche bevolking geen gemeene zaak wilde maken met de ; communisten. Ook buiten China en Java was het niet overal ?vrede; in de eerste helft van het jaar hield Abd-elKrim den strijd in Marokko nog vol; in Mexico en andere republieken van Midden-Amerika werd af en toe, naar gewoonte, eens lustig gevochten; maar hier in Europa bleef het rustig afgezien dan van den traditioneelen burgeroorlog in Albaniëen van een reeds bijna even traditiorieele militaire revolutie in Griekenland en van den jóngsten coup d'état in Litauen. We waren op iets anders voorbereid. In Januari had Mussolini verkondigd, dat 1926 een Napoleon tisch jaar zou worden voor Italiëen niet zoolangdaarna had hij op geheimzinnige wijze aangekondigd, dat er groote dingen stonden te gebeuren. Gelukkig heeft hij ons teleurgesteld; tenzij hij zich in de laatste dagen van het jaar nog haast, zal dit verloopen zijn zonder dat hij zijne belofte heeft ingelost; misschien nemen zijn aanhangers voorloopig genoegen met de reeks van verdragen, die hij heeft gesloten; alleen het laatste in de rij, dat met Albanië, belooft echter spoedige winst. Intusschen blijft Mussolini een element van onrust in de Europeesche politiek. En dat zal er niet beter op worden, wanneer straks de financieele en eco nomische moeilijkheden voor Italiëgrooter worden. Het is een oud recept om voor binnenlandsche strub belingen een afleiding" te zoeken door een ver overingsoorlog, en de dictator zal er niet tegen opzien, het toe te dienen. Want voor Italiëmoet de economische crisis haar hoogtepunt nog bereiken, zoo goed als voor Belgi en Frankrijk. Al heeft Belgiëden frank gestabiliseerd, en al heeft Poincaré's kabinet van nationale eenheid het ergste financieele gevaar bezworen, zoowel Belgi als Frankrijk is de klip nog niet te boven. Duitschland wél, dank zij zijn eigen kracht en hulp uit de Vereenigde Staten. Maar deze laatsten schijnen overigens nog weinig bereid den in nood verkeerenden Europeeschen mo gendheden bij te springen. Na den oorlog vormen zij de sterkste economische macht van de wereld; een zelfgenoegzame macht, die het meent te kunnen stellen buiten Europa. Ideëele motieven, als onlangs tot uiting kwamen in het adres van een- aantal Amerikaansche professoren, die aan hun volk den plicht voorhielden, zich om het lot van Europa te bekommeren, zullen waarschijnlijk Jonathan niet spoedig in beweging brengen; men moet zijne hoop eerder stellen op het veldwinnen bij hem van het inzicht, dat een schuldeischer belang heeft bij de welvaart van zijne debiteuren en een leverancier bij dat van zijne afnemers. Zoo dit niet geschiedt, zal Europa zich zelf moeten helpen, door samenwerking van hen, die tot dusverre alleen op eigen voordeel bedacht waren. Eurepa dat wil zeggen: het eigenlijk Europa; buiten Rusland, waarop nog geen peil valt te trekken; maar ook buiten Engeland. Een van de groote gebeurtenissen in 1926 was de Britsche Rijkseonferentie, die het zegel heeft gehecht aan de volkomen zelfstandigheid der dominions, alleen doer trouw aan het Britsche Rijk verbonden. In dit weekblad is er reeds de aandacht op gevestigd, dat de regeling van de economische betrekkingen tusschen de deelen van dit Rijk een veel moeilijker vraagstuk oplevert. Maar men kan er zeker van zijn, dat de Engelsche regeering niet zal ophouden met het streven om deze moeilijkheid te boven te komen, zoodat het Britsche Rijk ook een vast aaneengesloten economische macht in de wereld zal vormen. Ook daardoor zal Europa, het eigenlijke Europa DE GROENE AMSTERDAMMER P r ij s per jaargang ? 10.?bij vooruitbetaling Per No. 25 Cent. Advertentiën ? 0.75 per regd INHOUD: i. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 9. 10. il. 12. 13. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Prof. Dr. O. W. Kernkamp, 1926. Mr. G. A. Boon, Bij den dood van Mr. Dresselhuys Paul Sabel, Boekbespreking. Q| Prof. Dr. H. Brugmans. Kerk en Staat?Joh. Braakenslek. Albarda's Kerstrede. Ds W Mackenzie, Prof. Dr. H. Oort, 90 jaar. M r. E. v. Bolhuis, Voorwaardelijke Veroordeeling, Mr. H. Oiltay, 25 jaar pfacttsch socialisme L. J. Jordaan. Onze Qelukwensch. Annle Salomons, Bijkomstigheden. Dr. Jac. P Thijsse, Vit de Natuur. Spreek taal. El is. M. Rogge, Voor Vrouwen. H. Scholte, Comoedta. Prof. Dr. W. Martin, De Haarlemsche tentoon,-, stelling Otto van Tussenbroek, Toegepaste Kunst. '? W. van Doorn, N. Engelsche toeken *-*?'? H. Middendorp, Boekbespreking. ,-. ; Constant van Wessem, Muziek. Paul Sabel, Financiën. B. van Vlijmen, De Charleston. Alida Zevenboom's Croquante Croquetjes Uit het Kladschrift van Jantje Charivaria. Charivarius, Ruize-Rtjm Mr. H. G. Koster, De Beul. T. M., Bil de Mapuchen-Indianen Herman Middendorp, Boekbespreking. Joh. L., Mijn Film Cel 2, Telefoontje. Omslag: Spelproblemen. Bijvoegsel: Joh Braakensiek, Bij het vertrek Van I926- r; meer op zich zelf worden aangewezen en een einde moeten maken aan een economische politiek, die tolbarrières tusschen de landen handhaaft en daardoor den goederenruil belemmert. Zooals het ook in de internationale politiek zijne kracht zal moeten zoeken in nauwere aaneensluiting. Nog altijd zijn de Vereenigde Staten niet toegetreden tot den Volkenbond; Engeland heeft in de laatste jaren de Volkenbondsidee meer tegengewerkt dan bevorderd; het zou geen wonder zijn, wanneer die Volkenbond op den duur een Bond werd van de mogendheden van het vasteland van Europa. Zoo gaan de gedachten op Oudjaar: zij zoeken het verleden af, en reiken naar de toekomst. Die is altijd onzeker; maar zij is thans onzekerder dan ooit omdat de wereld nog altijd uit haar voegen is, omdat er in de economische en staatkundige betrekkingen tusschen de volken, maar ook in het leven van menig volk afzonderlijk, nieuwe toestanden in wording zijn. Maar zij verkeeren alleen nog maar in staat van wor ding; het zaad kan ontkiemen, maar ook verdorren. KERNKAMP i. v l