TX r^ l jeJJroene fcClAVeckbl voor Nederland .. sinds vyftigjaar aan de spits der ?weekbladen ONDER HOOFDREDACTIE VAN G. W. KERNRAMP Redacteuren) H. BRUGMANS EN TOP VAN RHIJN-NAEFF Secretaris der Redactie: C. F, VAN DAM Uitg.: N.V. DE GROENE AMSTERDAMMER KEIZERSGRACHT 333 AMSTERDAM TOE AND HEEL OPGERICHT IN 1877 No. 2588 ZATERDAG 8 JANUARI 1927 EEN DUITSCH OORDEEL OVER LOCARNO TOEN wij hier, eenige weken geleden, over de regeeringscrisis in Duitschland scfireven, besloten wij dat artikel met de opmerking, dat, onverschillig hoe deze crisis wordt opgelost, de buitenlandsche politiek van het Duitsche Rijk de in de laatste jaren gebaande wegen zal moeten blijven bewandelen. Daarmede bedoelden wij echter niet, dat het voor het buitenland zonder eenig belang is, of het nieuwe ministerie meer naar links, dan naar rechts georiën teerd zal zijn. Ook in het laatste geval zal Duitschland niet af wijken van de politiek, die wij kortheidshalve de Locarno-politiek zullen noemen; ook in een ministerie, waaraan de conservatieven deel zullen -hebben, zal vermoedelijk aan Stresemann de portefeuille van buitenlandsche zaken toevertrouwd blijven; maar ?wie, meer dan in alle maatregelen, die Duitschland's bewapening hebben beperkt, hun vertrouwen stellen in het toenemen van den geest van moreele ont wapening daar te lande, zullen moeten erkennen, dat de vervulling van die verwachting onzekerder wordt, naarmate de conservatieven grooter invloed kunnen uitoefenen op de gezindheid van het Duitsche volk. Wij -zullen daarvoor terstond het bewijs leveren door een staaltje te geven van de meening, die men in deze kringen over de verdragen van Locarno niet alleen koestert, maar ook openlijk uitspreekt. ' Vooraf echter nog een enkel woord over de mogelijk heid, dat de conservatieven deel zouden uitmaken van het nieuw te vormen kabinet. Zooals men zich zal herinneren, is de oplossing van de crisis uitgesteld tot de bijeenkomst van den Rijks dag, enkele dagen na het midden dezer maand. Maar ondertusschen wordt er reeds druk onder handeld' tusschen de partijen, die in aanmerking komen voor het leveren" van een regeeringsmeerderheid, of, zoo men daarvan moet afzien, van een op een minderheid steunende regeering. Stresemann, die in zijne Kerstvacantie een reis naar Egypte zou onder nemen en van die gelegenheid gebruik zou maken om ook eens een onderhoud te hebben met Mussolini, heeft er dan pok de voorkeur aan gegeven om bij honk te blijven en een oog in het zeil te kunnen houden. Graaf Westarp, de leider van de conservatieve partij, . heeft een bezoek gebracht aan München om daar, zooals men vermoedt, aan te binden met de Beiersche volkspartij (de speciaal Beiersch getinte Katholieke partij) en deze te winnen voor het plan, om de conser vatieven in de regeering op te nemen. Zelfs weet men al te berichten, dat Hindenburg de kabinetsformatie zal opdragen aan Curtius, tot dusverre rijksminister voor de economische aangelegenheden, een nationaalliberaal, en dat deze zal beginnen met een poging om «en kabinet samen te stellen, bestaande uit conser vatieven, nationaal-liberalen, Centrum en Beiersche volkspartij, uit vertegenwoordigers dus van alle burgerlijke" partijen, met uitzondering van de' ?democraten". Of het meerendeels democratisch-gezinde Centrum voor zulk een combinatie zal zijn te vinden, mag men voorloopig betwijfelen; maar uit hetgeen tot dusverre over de onderhandsche besprekingen verluidt, moet men afleiden, dat de conservatieven zich veel moeite geven om deze poging te doen slagen en dat zij in elk geval het er op toeleggen, eenige zetels in het nieuwe kabinet te verwerven. Indien dit mocht gebeuren, zullen zij er zeker niet toe bijdragen om den geest van Locarno bij het Duitsche volk aan te kweeken. Getuige en hiermede kom ik op mijn onderwerp terug wat over de verdragen van Locarno wordt gezegd in Egelhaafs Historisch-politische Jahresbersichtfür 1925". Dit jaarlijks verschijnende boekje, dat tegenwoordig 3 a 400 blz. beslaat, geeft een overzicht van de voor naamste gebeurtenissen, zoowel in de buitenlandsche als in de binnenlandsche politiek van alle staten der wereld, voor het op den titel vermelde jaar. Het werd vroeger samengesteld door Egelhaaf, in den laatsten tijd door Hermann Haug; zoowel onder den vroegeren als onder den tegenwoordigen redacteur komt de politieke gezindheid van den bewerker van het over zicht niet alleen duidelijk, maar opdringerig, d.w.z. ook daar, waar er geen aanleiding toe bestaat, tot uiting; die gezindheid is conservatief en Duitschnationaal; of de redacteur tot de Duitsch-nationale (conservatieve) partij, dan wel tot de Duitsche volks partij behoort (d.w.z. tot de nationaal-liberalen), kunnen wij in het midden laten; zoo hij zich tot deze laatste partij rekent, behoort hij in elk geval tot die fractie ervan, die n-pot-nat is met de conservatieven. Ik citeer dit boekje, omdat het onder historici een zekere bekendheid heeft en ook hier te lande dikwijls geraadpleegd wordt en eenig gezag schijnt te hebben. Ook in Duitschland heeft het dit. Het voornaamste historische tijdschrift is daar de Historische Zeit.schrift". Welnu, in Band 134, Heft 3 daarvan vindt men een korte aankondiging van Egelhaaf 's Jahresbersicht für 1925; de recensent geeft toe, dat de politieke meeningen van den bewerker duidelijk te voorschijn komen, maar hem schijnt dit onvermijde lijk; ook meent hij, dat die hier geleistete wertvolle Arbeit für das Urteil entscheidend musz sein". Hoe luidt nu dit oordcel over de verdragen van Locarno, voor zooverre deze betrekking hebben op de westgrens van Duitschland? Hermann Haug vat den inhoud daarvan aldus samen: zij beteekenen niet alleen dat Duitschland den afstand van Elzas-Lotharingen aan Frankrijk en dien van Eupen-Malmédy aan Belgi nogmaals, en thans vrijwillig en definitief, erkent, maar ook dat het zich er borg voor stelt, dat deze aan Duitschland ontroofde gebieden in de macht van hun nieuwe heeren zullen blijven". Hij maakt dan verder enkele opmerkingen over deze borgstelling, die ik hier kan laten rusten, ook omdat n ervan betrekking heeft op het geval, waarvan geen sterveling kan meenen dat het zich ooit zal voordoen, n.l. dat Duitschland verplicht zou zijn oorlog te voeren tegen Italiëof Engeland, wanneer een van deze beide mogendheden Elzas-Lotharingen aan Frankrijk zou willen ontnemen ! Maar afgezien van deze en andere ..pijnlijke conse quenties" vindt hij het ungeheuerlich" (monsterach tig), dat Duitschland vrijwillig en definitief afstand heeft gedaan van Elzas-Lotharingen, d.w.z. van ein unmittelbar an unser Gebiet anstoszendes deutsches Volkstum". En hij werkt dit dan verder aldus uit: de Duitsche sociaaldemocratie heeft op het internationaal socia listisch congres te Genève in 1920 reeds verklaard, dat er voor haar geen Elzas-Lotharingsche kwestie meer bestaat. Bij een partij, wier nationaal gevoel tot zulk een laag peil is gezonken, behoeft men zich over DE GROENE AMSTERDAMMER Prijs per jaargang ? 10.?bij vooruitbetaling Per No. 25 Cent. Advertentiën ? 0.75 per regel INHOUD: 6. 7. 9. 10. 11. 12. 13. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Prof. Dr. G. W. Kernkamp, Een Duitsch oor deel over Locarno. Dr. B. Raptschinsky, Duitsche pogingen voor een afzonderlijken vrede met Rusland. Joh. Braakensiek, De rare-kiekwedstrijden der Amsterdamsche dagbladen Dr. U. Huber Noodt, Een maarschalk als historicus. Mr. A. van Dullemen, Qevangenisreorganisatie Prof. Dr. H. Brugmans, Amsterd. bijzonderheden. H. J. M. Walenkamp Czn., Pot en Ketel L. J. Jordaan, De chineesche draak en de Bolsje wistische propaganda. Annie Salomons, Bijkomsiigheden. Spreekzaal. Dr. Jan Romein, Een onwaardeerlijke vrouw. A. Defresne, Nieuwe Verzen A. Plasschaert, Schilderkunst. H K. Teune, Amsterdamsche Schouwburgen. H. Scholte, Comoedia Constant van Wessem, Muziek H. Middendorp, Boekbespreking. Prof. Dr. W. Martin, Oud-Italiaansche schilder kunst J. O Sinia, Batavia Otto van Tussenbroek, Toegepaste Kunst Jhr. Mr. H. Smissaert, De Ziektewet Oeorge van Raemdonck, Prosit. Dr. Joh. Tielrooy, Nieuwe Fransche Boeken. Alida Zevenboom's Croquante Croquetjes. Cel 2, Telefoontje. Vit het Kladschrift van Jantje Joh. L., China en Europa. Emmy van Lokhorst, Het Siameesche Poesje. Charivarius, Charivaria Joh. L., Mijn Film. Omslag: Spelproblemen. Bijvoegsel: Joh. Braakensiek, Amerika en Europa. t^ffx^^ ^^^ Cj. ^ Kersen Pralines BijzonderfrissclAangename c tswty&Kfaart vaw ck &m&m zulk een uitspraak niet te verwonderen. Maar in 1925, nu wij vijf jaren verder verwijderd zijn van het einde van den oorlog en de revolutie, verklaart een Duitsche regeering, waaraan de sociaaldemocratie geen deel heeft, in naam van het Duitsche volk precies hetzelfde ! En kan dus niet meer de hoop blijven koesteren en den wensch bij het volk levendig houden, dat de Duitsche landen Elzas-Lotharingen eens weer terug zullen komen hij het Duitsche Rijk. Zoo oordeelt een conservatief en nationaalgezind Duitsch historicus over Locarno een oordeel, waaraan in het voornaamste Duitsche, wetenschappelijk-historische tijdschrift het zegel wordt gehecht. Deze menschen vertegenwoordigen niet het geheele Duitsche volk. Maar de invloed der conservatieven reikt veel verder dan men uit hun aantal alleen zou mogen verwachten. Wanneer zij weer deel aan de regeering krijgen, zullen zij Locarno niet ongedaan kunnen maken. Maar de gezindheid tot moreele ont wapening, die aan Locarno alleen beteekenis kan verleenen, zullen zij niet aankweeken, maar als ungeheuerlich" doen verfoeien. KERNKAMP V, t" t