10 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2592 Kunst zaal VAN LIER naast het Postkantoor te Laren (N.-H.) ANTIQUITEITEN OOSTERSCHE KUNST SCHILDERIJEN NEGERPLASTIEK MUZIEK IN DE HOOFDSTAD DOOR CONSTANT VAN WESSEM Tritlico Francescano T_F ET blijft maar de vraag of men bij werken van ?^- kerkelij ken aard eenandere maatstaf behoort aan te leggen dan bij de gewone beoordeeling van kunst. Is zulk een muziek-werk door de gestemdheid" al dadelijk boven den laagsten norm kritiek-vrij te verklaren? Mij dunkt van niet. In de vroegere tijden hebben componisten zuiver kerkelijke werken ge schreven, die nog heden ten dage de bewondering blijven opwekken, zonder dat hierbij maar eenigszins het onderscheid in geloof" gemoeid is en zelfs in de laatste tijden vallen nog genoeg kerkelijke muziek werken aan te wijzen, die men de hoogste maatstaf kan aanleggen en die de hoogste ontroeringen weten te wekken. Wij noemen maar Diepenbrock's Missa, hoewel ingewijden haar, gezien de stijl der voor gangers in kerkelijk opzicht revolutionair" zullen vinden. Doch boven deze beschouwingen staat haar vermogen ons te ontroeren zelfs al zijn wij van een ander geloof. Mij dunkt, dit is het criterium. Ik kan dan ook niet inzien, dat er een excuus zou bestaan, waarom het oratorium Franciskaansche triptiek" (Trittico Francescano) vrij uit zou gaan, wanneer het als muzikaal werk op de keeper beschouwd zwak en leeg werd bevonden. Ik zie niet in, waarom men van een werk, dat openbaar wordt uitgevoerd, al is het ook ter gelegenheid van de viering van den Heiligen Franciscus, niet zou mogen verwachten dat het de toets der openbare critiek kan doorstaan. En de Italiaansche componist van dit oratorium, don Licinio Refice, zal dan ook een critisch woordje moeten hooren over een muziekwerk, dat de pretentie heeft de figuur van Sint Franciscus in muziek te doen leven, zij het dan ook in klank-tafereelen met tekst, die het best zijn te kwalificeeren als beschrijvende stemmingen", doch dat in zijn muzikale middelen al zeer beperkt en weinig oorspronkelijk blijkt, zoodat men om zich eenige illusie te maken, maar zich het liefst aan de fantasie, die de tekst opwekt, houdt, al valt dit uitermate lastig bij de louter instrumentale tusschenspelen die hier en daar waarlijk seraphijnsche aandoeningen behoorden te suggereeren.. Wij zien de figuur van Franciscus van Assisi temidden van wereldsche verlokkingen, zijn belijding tot Vrouwe Armoede, en zijn verheerlijking. Voor het muzikale beeld van dezen Heilige heeft de componist een beroep gedaan op een groot koor, een viertal solisten en een groot orkest-apparaat. Het koor is nogal eenvoudig Kistaiel D. 6. SJKTB LANDIÏER Heerengracht 396 Amsterdam tot l Maart Tentoonstelling graphisch werk door Kat hèKollwitz behandeld en de melodiën zweven naar haar geaard heid tusschen de oude kerkelijke gezangen en de opera-phrasen van Puccini, hebben weinig plastiek en zoeken voortdurend hun voortgang in moduleeren, het beproefde middel voor hem, die melodisch weinig accenten weet te vinden, die op zichzelf boeien. De orkest-behandeling is zeer weinig vindingrijk, al blijkt er van Wagner hier en daar iets geleerd (Tristan !). Toch heeft het werk op sommige plaatsen een lichte bekoring, zooals die kleine landschappen op de achter grond van oude schilderijen wel opwekken, en het eerste deel, hoewel het muzikaal weinig inhoud heeft, geeft hen, die in Italiëreisden een verre herinnering terug aan die zachte klare avondstemmingen, in Toscane met hun teedere, droomerige, van overal door het landschap zich vermenigvuldigende angelusklokken. Daarom, een Italiaansche toets" heeft dat oratorium wel, doch een veel belangrijker componist had ons van dit gegeven een soort open baring kunnen maken, die ons deed begrijpen hoe Franciscus door de schoonheid van het eenvoudige leven in de natuur, van vogels en planten de bezieling en de belijding ontving tot Vrouwe Armoede, die schoon is, al gaat zij armelijk gekleed". De solisten hadden in dit muziekwerk geen makkelijk taak. Louis van Tulder, die de Franciscus-partij voor zijn rekening kreeg, deed inderdaad zijn best door ver tolking van Franciscus' aandoeningen te vergoeden wat de partij in de muziek niet kon geven. Mevrouw Jo van Ijzer had eveneens een moeielijke taak zich in deze Vrouwe Armoede in te leven, wier zangpartij bovendien een beetje hoog voor haar lag, doch het gelukte haar hier en daar een gevoeligen toon te tref fen met het klare timbre van haar stem. Kleinere partijen hadden de tenor Jac. Ordeman en de bas D. Ingen Soet, die deze niet altijd gelukkig vervulden Het Haarlemsch orkest speelde verrassend goed, het koper (bij de Engelen !) daargelaten. Maar een bij zonder woord van lof komt den dirigent Theo van der Bijl toe die de koren en het geheel goed op dreef wist te houden, een frisch tempo handhaafde en het beste van het werk maakte. Een guilaar-virtuoos In de wereld der instrumenten heeft de gitaar de rol van den amoureux". In de zuidelijke landen is geen liefdesverklaring in te denken zonder een lied met gitaar-begeleiding. Mephisto zonder gitaar, Don Juan zonder gitaar zijn niet denkbaar en Alozart heeft in zijn opera Don Juan dan ook een geheele solo voor gitaar gegeven. Wij kenden de gitaar als begeleidingsinstrument bij zang en dans, maar als solo-instrument nog niet. Het is altijd een verrassing een instrument, waarvan wij de expansie gering achtten, zich voor virtuosi teiten te zien leenen.die voor het oor ongeloof elijk zijn. Dat was zeker het geval met den guitariste Andrès Segovia, die wij dezer dagen hebben gehoord en die de gitaar met n slag (zou men bijna zeggen) heeft gerehabiliteerd in onze waardeering, die het reeds onder de instrumenten der straatzangers had gerang schikt. Segovia ontlokte aan dit instrument een stem" van echte, muzikale innigheid, klein, maar zeer ge voelig, en hij haalde uit deze snaren een geheel gamma van aandoeningen, die duidelijk verneembaar waren, ook al namen zij soms in geluid tot bijna onhoorbaar heid af. Het getokkel verloor alle gonzende bijgeluiden, die de toon kort van draagwijdte maken, en tusschen de klankjes weefde de toonlijn zich ragfijn, soms aanNA VOLBRACHTE DAGTAAK zwellend als wind door boomtoppen dan weer in een vaag gemijmer verspringend tot enkele losse, aarzelen de tonen. Toch kon ook zeer goed een duidelijke helderheid worden volgehouden zoodat men alles; klaar hoorde, zooals bij de twee stukken van Bach,, bijna een clavesimbel-imitatie, en het Merruet van> Schubert. De virtuositeit en het technisch gemak vare Segovia stonden voor niets. Ik hoorde alleen het con cert, dat deze gitaar-virtuoos in de KL Zaal Concert gebouw gaf en het speet mij, dat hij toen zooveel7 arrangementen speelde en zoo weinig oorspronkelijkezettingen. Speciaal de Spanjaarden had men gaarne ruimer vertegenwoordigd gezien en deze haddeir van Segovia misschien ook een wat ruigeren toon' doen ontlokken, die wij nu een beetje te veel misten,. Wij hebben in onze herinnering die heftige dansmuziek: waarbij de Spaansche guitaristen hun instrumenten gejaagd doen klinken als halve slaginstrumenten^ zoo opwindend en ruw. Enkele der virtuozenstukjes, die Segovia nu als aan hem opgedragen, verplicht was te spelen hadden wij er dan gaarne voor cadeaugedaan. DIT MERK IS EEN WAARBORG VOOR ONOVERTROFFEN REPRODUCTIE EN» ONGEËVENAARDE AFWERKING.. N.V. DUTCH GRAMOPHONE COMPANY. AMSTERD. VEERKADE 22A DEN HAAS. HAAR VERJAARDAGS VERRASSING was een succes door de aankoop van een Autopiano. Klaag! Catalogus No. 83 Ook eenige instru menten voor verhuur beschikbaar met ge bruikmaking van ons uitgebreid rollenrepertoire. G NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP Uurwerk, Goud' en Zilvcrhandel v/h Gebr. B RE EN NIEUWENDIJK 172 ROZENGRACHT 53 HAARLEMMERSTRAAT 64 Groote sorteering in Trouw-, Verlovingsen Zegelringen. Zilveren Couverts en diverse Schepwerk tegen scherp concureerende prijzen c\s <?o <r\o c^o Uurwerken met Westminster en djverse gongslagea RUIME KEUZE HORLOGES 1ste Klas reparatie-inrichting vooi Goud, Zilver en Uurwerken o^a c\o oso DE GROENE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 3.- per kwartaal of f 10.per jaar bij vooruitbetaling DAMES TA1LORMADE COSTUUM bestaande uit etfen 2-rij Manteltje met bijpassende geruite rok in alle kleur combinaties en in verschillende modellei» of Mantel en rok van n kleur NAAR MAAT ?ZJETONZE SPECIALE ETALAGE KONINGSPLEIN jf AMSTERDAM AFD.: DAMES 7AILORMADE