No. 2592 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 15 O P DE N E G ON O M I S C H E N DOOR 1HR. MÏl. H. SMISSAERT U I T K IJ K KLADSCHRIFT VAN JANTJE Omschakelen TWEE Engelsche ingenieurs, Bertram Austin en W. Francis Lloyd, hebben Amerika bezocht om ma te vorschen hoe men daar bij zoo hoogen loonstandaard zoo lage productiekosten kon hebben; zij bevonden, dat dit vooral te danken was aan daar geldende maatregelen van bestuurspolitiek voor ?ondernemingen en zij bevelen die maatregelen nu -ook met warmte voor Engeland aan. Hun boek is in het Nederlandsch vertaald onder den titel: Het geheim van een hoogen loonstandaard"; deze Hollandsche uitgave (verschenen bij Scheltema en Holkema's Boekhandel) in fel rooden omslag, draagt <e,en witten strook, waarop men leest: Dit boek zegt: ,,millioenen menschen leven rijk in Amerika en arm hier ! Hoe het anders kan! Wij moeten omschakelen ?of wij zijn verloren !" Mr. P. C. J. Tetrode, directeur der Nederl. Bank, <lie in een woord vooraf" deze vertaling inleidt, ?oordeelt, dat de aanvaarding of verwerping van wat ?deze Engelsche ingenieurs ons leeren, voor Nederland voorspoed en vooruitgang dan wel gebrek en achter uitgang kan beteekenen; hij vermaant ons, deze lessen niet op zijde te schuiven met een in Amerika ?en ook in Engeland is alles geheel anders en voor ons .land gaat het niet op !" En hij wijst er op, dat hetgeen beide jonge ingenieurs als hun bevinding uit Amerika meebrachten, geen ongehoorde genialiteiten zijn, maar welbekende, soms ook wel in de praktijk aan vaarde wetenschappelijke overtuigingen, die in het merg en been van den Amerikaanschen zakenman zijn overgegaan. Daarom schijnt aldus Mr. Tetrode hun overgang in merg en been van den Nederlandschen zakenman geen onoverkomelijke moeilijkheden te behoeven op te leveren, en redelijk. Laat mij dan nu de belangrijkste maatregelen van Arnerikaansehe bedrijfspolitiek hier kort weergeven: Ie. bevordering van personeel naar verdienste en be kwaamheid; 2e. vermeerder liever de totale winst ?door verlaging van prijzen voor den verbruiker en ?handhaving of verbetering van de qualiteit (waar door grootere afzet ontstaat) dan dat gij tracht de prijzen te handhaven of te verhoogen; 3e. snelle ?omzet eischt weinig vast en vlottend kapitaal voor gebouwen en financiering van de voortbrenging; 4e. de productie-capaciteit per arbeiders-énheid kan door tijd en moeite besparende hulpmiddelen on begrensd worden vergroot; 5e. stukloon is beter dan tijdloon; des arbeiders verdienste wordt aldus onbe grensd; hoog loon beteekent niet noodzakelijk hooge goederenprijzen; de bedrijfsleiding streve naar hooge loonen en lage prijzen; 6e. er zij vrije gedachtenuitwisseling tusschen concurreerende lichamen; 7e. hoofdzaak voor nationale welvaart is: verspilling van tijd en kracht te vermijden; 8e. zorg zooveel mogelijk voor de welvaart uwer employé's; 9e. navorschingen proefondervindelijk werk zijn voor den vooruitgang -van het allergrootste belang. Ziedaar de gewichtigste lessen (beknopt geformu leerd), die dit boekje ons leert; voor de toelichting <n de beschrijving van de practische toepassing in Amerika verwijs ik den belangstellenden lezer naar de verschillende hoofdstukken, die zeer interessant «en overtuigend zijn. De vraag, die ik hier wil stellen, Is deze: in hoever moeten en kunnen wij, om dit voor beeld te volgen, omschakelen"? Allereerst zou ik wel willen opmerken, dat m. i. «de Engelsche zakenman deze lessen meer dan de Hollandsche noodig heeft: daar is, meen ik, meer dan hier sleur en conservatisme, voorbijzien van de tee kenen der tijden, vasthouden aan traditie. Ook is, N. V. KUN S.T ZALEN DE SIRKEL" Laan van Meerdcrvoort 53 D DEN HAAG TEL. 36518 WERKEN VAN MODERNE MEESTERS Kunstboeken, Sieraden, Glaswerk Leerdam Unica Aardewerk 29Reproducties naar oude meester» geloof ik, de Engelsche nijverheid meer dan de onze geraakt onder den druk van arbeiders-organisaties, b.v. wat betreft verzet tegen invoering van arbeidbesparende machines en van mechanisatie. Maar hoe dit zij en van veel belang is het eigenlijk niet dit mag zeker worden gezegd: dat ook wij, ook zeer velen ten onzent er stellig wel bij zullen varen, als zij althans eenige dier lessen uit Amerika ter harte nemen eri toepassen. Want metterdaad levert Amerika de proef op de som en toont door de praktijk aan, tot welke verrassende uitkomsten men geraken kan door de maatregelen te treffen, de regelen te volgen, die in dit boekje worden aanbevolen. Ik zou dus ieder, wien het aangaat, wel den raad willen geven, ernstig te overwegen wat hij in de hier aangeduide richting kan doen en, als hij tot eene slotsom daaromtrent is gekomen, de proef met allen ernst te nemen, haar krachtig door te zetten en haar niet bij aanvankelijke mislukking reeds weer los te laten ! Wij kunnen zeker veel uit dit boekje leeren. : Maar ik wil er toch ook wel met nadruk op wijzen, dat willen in deze niet genoeg is en dat ook hij, die iv(7, althans aanvankelijk niet heel veel zal kunnen. Mr. Tetrode zegt in zijn voorwoord, dat de auteurs eene Amerikaansche mentaliteit" schilderen. En dit is juist. Maar onze (Europeesche) mentaliteit is nu eenmaal daarvan verschillend en wij zullen die niet zoo maar kunnen veranderen, ook al gaan wij ons dadelijk daarop toeleggen. Hij vermaant ons, niet te zeggen, dat in Amerika alles geheel anders" is. Maar wij zullen toch wel mogen zeggen, dat daar ginds allen zoo heel anders zijn dan wij. Indien wij daartoe ons best gaan doen, hoe lang zal het dan nog duren (als het ooit lukt!), dat wij op hen gaan gelijken? Wij, d. w. z.: ook de arbeiders. Want ook hun men taliteit verschilt zeer sterkvan die hunner vakgenooten ginds. Heel het menschenmateriaal ginds wijkt af van het type hier. | Dat blijkt ook uit de verhouding tusschen werk gever en werknemer. In Amerika is er een andere op vatting van die verhouding. Zeker, de arbeider ginds stelt belang in de bedrijfsuitkomsten en voelt zich solidair met den patroon in het streven naar wel vaart. Maar het stelsel zelf van hooge loonen brengt mee, dat een niet-volwaardige arbeider reeds spoedig wordt uitgestooten. De (Engelsche) auteurs erkennen dat in deze woorden (bidz. 29): de Amerikaansche ondernemers voelen geen gewetensbezwaren, als zij hunne bedrijven bevrijden van onbekwame elemen ten." Europeesche patroons zijn in dat opzicht minder straf". Zullen zij er licht toe overgaan, de voetsporen hunner Amerikaansche collega's in deze te volgen? Het stelsel, dat ginds hooge loonen met lage goederenprijzen doet samengaan, is slechts mogelijk bij zeer grootcn omzet en daarmee (ook met de gocdkoope productie) hangt samen de beperking van modellen, de standardising". De variëteiten van klokken bijv. zijn van 600 tot 80 teruggebracht. Maar zou dit naar den smaak van den Europeeschen ver bruiker zijn? Hij hecht aan de weelde eener ruime keuze en wil daarvoor betalen. Moet men hem dat afleeren? Kan dat? Het zou kunnen door eene daarop gerichte samenwerking tusschen b.v. alle Europeesche klokkenmakers. Doch hoe zou in Europa dergelijke samenwerking tot stand gebracht kunnen worden? Ook hierin staat Europa ver van Amerika af. Ginds is er n groot gebied, n groot afzet- en ook een groot tolgebied. Wij hier..,.! Europa is bezet met tallooze tariefmuren, waarachter de producenten van elk land zich verschansen om den vreemden mede dinger te weren. Is het denkbaar, dat men over die tariefmuren heen tot elkaar komt om over standard ising" van klokken, papier, toiletartikelen enz. enz. daartoe te besluiten? Integendeel, het is, dunkt mij, volkomen duidelijk, dat de versnippering van Europa in heel een reeks van ommuurde Staten en Staatjes eene onoverwinnelijke belemmering is voor dien ruimen omzet, die een der noodzakelijke voor waarden is voor toepassing en richtige doorvoering van de maatregelen, die daar de massale voortbreng ing beheerschen en die alleen bij massale voort brenging toegepast en doorgevoerd kunnen worden. Daarom beschouw ik dit boekje wel als heel be langwekkend, suggestief en leerzaam, maar niet als een leiddraad hoe ook wij het zouden kunnen doen. Er is inderdaad een oude" en een nieuwe" wereld aan deze en aan gene zijde van den grooten Oceaan. De nieuwe is bevolkt met een merkwaardig ras, dat jong is en voortvarend, hard werkt, alle kracht aan wendt op geld verdienen, daardoor wel wat verwaar loost van wat wij als verfijning en vertcedering be schouwen en waardeeren; het streeft naar stoffelijke welvaart vooral, door ten top gevoerde efficiency" en slaagt daarin, omdat alles aan dat streven onder geschikt gemaakt wordt. Wij hier. . . . zijn anders en handelen anders, kennen niet de allerhoogste waarde toe aari geld. Natuurlijk zijn ook wij er op uit, welvaart te bevorderen, maar wij letten daarbij op verschillende factoren, die voor ons gewicht hebben en die wij niet prijsgeven willen. Reeds daarom maar er is meer kunnen wij wel wat lecren, maar zal het volstrekte gebod: omschakelen , door ons niet kunnen worden opgevolgd. ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©@©©©©©©©©<ox°x°x TRANSPORT Mij. HOLLAND" i fWeesperzijde 94 © AMSTERDAM! ©Telefoon 51271 Tel.-Adres ,,Transport" @ © Verhuizingen, door geheel Europa per meu- © ©belwagen en gesloten spoorwegwagons,^ © binnenlands ook per gesloten autoverhuis- © © wagens met aanhangwagen. Binnen een © © rayon v. 80 K.M. bespaart men Hotelkosten <| ©BEWAARPLAATSEN VOOR GEHEELEEN© ©?GEDEELTELIJKE INBOEDELS ©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©©