Wo. 2592 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND DE B E Z U I N I G I N C 5 P O C I N C E N IN AMSTERDAM. Teekening voor c/e Groene Amsterdammer'* door Joh Braakensick De Commissie heeft na drie vergaderingen een bedrag van ?8 a ?10.000 gevonden Zooals de Commissie er uit ziet, wanneer zij een half millioen zal hebben gevonden Nederlandsche Munt Holland'» beste 10 cents sigaar DE GEEST VAN HET BOLSJEWISME DOOR DR. B. RAPTSCHINSKY <le Visser al lang, de natie ontdekte hem nu en eert an hem een harer beste zonen, een harer grootste redenaars. En met dankbaarheid mag worden -vastgesteld, dat van den vurigen propagandist het vurige in den Minister behouden bleef, doch dat de propagandist, die hij zoo vaak voor eigen overtuiging .moest zijn, in den Minister plaats maakt voor den Bewindsman, die het als zijn hoogste eere beschouwde, ?voor zijn gansche volk een rechtvaardig, onpartijdig bestuurder te zijn geweest. Hijzelf heeft eens, op een hcrdenkingsfeest van den Bond van Nederlandsche onderwijzers, gezegd, dat men op een feestdag gedenkt wat vereent en samenbindt.. Zoo spreekt men op dezen dag niet van verschillen, komt niet met analyseerende critiek. Dat valt niet zwaar, ook niet aan hen, die, van andere richting komend, toch dr. de Visser zoo vaak de Jiand boden over theoretische scheidingslijnen heen. En dat wordt tot genot, als de staatsman, dien men ?eert om zijn eerlijkheid, zijn bekwaamheid, zijn nauwgezette kennis van het detail en zijn blik op de groote lijnen, dien men bewondert om zijn groenen, krachtigen ouderdom en zijn architectonische welspre kendheid, als persoon door den beminnelijken een-voud van zijn wezen en de teerheid van zijn gemoed een warmte uitstraalt, die warmte wekt. Wij mogen de hoop koesteren, dat wij hem Kamer lid, hoofdredacteur van de Nederlander, schrijver van een historische studie over de verhouding van Kerk en Staat (het boek van zijn hart en langen droom) siog lang in ons midden houden. Misschien is dr. de Visser eigenlijk toch nog te jong om gehuldigd te worden. Moge dan alles wat hem in deze dagen toe vloeit aan gelukwensch, niet anders voor hem zijn ?dan de uitnoodiging om de werkzame goede Nederlander te blijven, die hij was en is. UW EIGEN SFEER IN UW EIGEN WONING BESPREEK UW INRICHTING MET ONZE BINNENHUIS ARCHITECTEN DIE UW SMAAK KUNNEN LEIDEN. TC" EN van de groote gebreken van bijna alle boeken ?^ over tegenwoordig Rusland is, dat het bolsje wisme er alleen als een partij beschouwd wordt. Velen stellen daarbij de zaak zóó voor, als zou het bolsje wisme een den Russen volkomen vreemde levensbe schouwing zijn, die van buiten werd gebracht, als zou de sovjet-regeering een soort Noormannen-bestuur zijn, een bende vreemdelingen, aan wie het gelukt was Rusland te veroveren en tegen den wil van het volk in haar macht te houden. Met deze verkeerde op vattingen moet gebroken worden, hoe eerder hoe beter. Het bolsjewisme is niet alleen een partij. Vóór alles is het een geestelijke strooming en deze strooming is door en door Russisch; het is een oud nationaalRussisch verschijnsel, dat zich in den loop van de Russische geschiedenis vele kceren heeft gemanifes teerd en herhaaldelijk den Russischen staat en de Russische maatschappij tot den rand van een gapenden afgrond heeft gebracht. Deze geest ve.'toonde zich in den loop van de Russische geschiedenis onder verschillende vormen en droeg daarbij verschillende benamingen, maar wie de historische verschijnselen kan analyseeren, wie de kern van die verschijnselen kan vinden, die ziet al dadelijk, dat het steeds de manifestatie van n en hetzelfde verschijnsel was. Het bolsjewisme, ontdaan van de Marxistische leerstellingen en van het Leninisme, is een oud Russisch verschijnsel. Het is een geestesstrooming, die den Russen eigen is, die het gevolg is van de eigenaardige ontwikkeling van het Russische volk en van de psychische primitiviteit van de Russen, de neiging alles te vereenvoudigen, simplicistisch voor te stellen. Het Leninisme is een voorbeeld van dit simplicisme, want Lenin heeft niets anders gedaan dan de gedachten van Marx, die Europeesch zijn en daardoor te gecompliceerd, te philosophisch voor den Russischen geest, te vereenvoudigen, ze bij het be gripsvermogen van de massa aan te passen. Lenin was dan ook een der meest sprekende vertegenwoor digers van zijn volk; zijn gedachtengang was zuiver Russisch en deed denken aan den gedachtengang van de Russische sectanten met hun primitieve Bijbel uitleggingen, hun hevig fanatisme, onverdraagzaam heid, rotsvaste overtuiging, dat hun waarheid de eenige echte waarheid in de wereld is en dat alle overige menschen zondaars zijn, verstokte zondaars, die gestraft moeten worden, omdat zij de groote waarheid, die de sectant hun predikt, niet willen aanvaarden. Ik heb tijdens mijn rondzwervingen door Rusland vaak dergelijke typen ontmoet en later viel het mij, telkens als ik onder het gehoor van Lenin was, op, hoe sterk deze leider van het politieke bolsjewisme aan de sectanten-lceraren herinnerde: dezelfde simpliciteit, hetzelfde fanatisme, de onbeschrijfelijke exclusi viteit, dezelfde rotsvaste overtuiging van de absolute waarheid van zijn leerstellingen, dezelfde haat tegen alle andersdenkenden. AHe overige socialistische en revolutionaire partijen kwamen met West-Europeesche leerstellingen, die aan de Russische massa volkomen vreemd waren, die te ingewikkeld, te ge compliceerd voor den primitieven Rus waren en daarom konden zij de volksmassa niet tot zich trekken, moesten zij op het moment, dat de breede volks massa's op het tooneel verschenen, d.w.z. tijdens de revolutie, steeds meer en meer verdrongen worden door de bolsjewiki, wier kracht hun primitiviteit was,. die even zoo maximalistisch waren gezind als de volksmassa en wier leider, Lenin, geloofde in de mogelijkheid de maximalistische idealen van het Russische volk te verwezenlijken, een sociale orde gebaseerd op absolute gelijkneid en economische rechtvaardigheid in te stellen. Zijn politieke partij, de bolsjewiki, waren de dragers van het bolsjewisme, een geestesgesteldheid, die tijdens de revolutie haar hoogtepunt had bereikt. Er zijn weinig schrijvers, die dat hebben bemerkt. Des te grooter is de verdienste van Fülöp-Miller, wiens boek 1) zulk een goed beeld van den geest van het bolsjewisme geeft. Fülöp-Miller ziet, dat de bolsjewistische partij slechts een van de openbaringen van den geest van het bolsjewisme is, dat in het Russische volk leeft, dat het die geest is, welke tot de vele sociale en ciilturcelc proefnemingen heeft geleid. Een van de eigenaardigheden van het Russische volk is naast zijn psychische primitiviteit het ,,kuddegevoel", zooals de Russen zich uitdrukken. De Rus voelt een vereering voor de maatschappij, voor de menigte. Over de macht der menigte op den enkeling (ik bedoel daarmede de psychische macht) zouden boekdeelen kunnen geschreven worden. Trouwens de geheele Russische geschiedenis is de geschiedenis van de massa, niet van enkelingen. De Rus is een vijand van alles, wat zich van het gemiddelde onder scheidt, wat niet volgens de voorschriften van de menigte wil leven. Iedereen moet zich onvoorwaarde lijk aan de gemeenschap onderwerpen, moet datgene doen wat de gemeenschap hem beveelt, al zou de gemeenschap van hem het hoogste offer eisenen. Hoe is deze eigenaardige geestesgesteldheid ontstaan, die het Russische volk in een grijze massa verandert? Fülöp-Miller verklaart het door de eeuwenlange lijf eigenschap. Dit. is echter slechts ten deele juist. Deze eigenaardigheid van de Russische psyche bestond reeds in de oudste tijden, dus lang vóór het ontstaan van de lijfeigenschap (in Rusland een betrekkelijk jong verschijnsel). Het kudde-gevoel is het gevolg van het eigenaardige Russische historische proces, van de noodzakelijkheid tegen vele vijanden tegelijk te moeten vechten, een woest land te koloniseeren, bovenmenschelijken arbeid te verrichten. De bolsjewiki hebben aan deze verafgoding van de massa een theoretische verklaring gegeven; zij zijn nog verder gegaan en hebben gedecreteerd, dat er een nieuwe mensch, de massa-mensch, een nieuwe cultuur, de cultuur der massa, in wording zijn. Ook hierin hebben zij de theorieën, die het Westen wel kent, tot het uiterste vereenvoudigd, ook hier hebben zij de primitiviteit, een van de typische cigenaardigTypisch is de wijze, waarop de bolsjewiki deze minachting voor de individualiteit, de verafschuwing van alles wat naar de vereering van den enkeling zweemt, combineeren met de verafgoding van Lenin. Maar ook dit is niet nieuw in Rusland, ook hiervoor zijn er in de Russische geschiedenis genoeg voor beelden te vinden. Fülöp-Miller geeft in zijn goed gedocumenteerd en uitstekend geïllustreerd boek een overzicht van de openbaringen van het bolsjewisme. Het werk van Fülöp-Miller is een van de aller beste boeken, die tot nu toe over Sowjet-Rusland zijn geschreven. 1) Kenc Fiilöp-Millcr. Geist iind Gesicht des BolsclieM'ismus. Darstfllung umi Kritik des Knltiirellen Lebens in So\v',et-Riisslanil. AirialtlieaVerla». ZiiricliLeipzig-Wicn.