2594 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND MONTEUX DIRIGEERT DE NIEUWE 5\MPHONIE IN HET CONCERTGEBOUW Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek Kunstzaal VAN LIER naast het Postkantoor te Laren (SJ.-H.) ANTIQUITEITEN OOSTERSCHE KUNST SCHILDERIJEN NEGERPLASTIEK ALTIJD IS KORTJAKJE ZIEK, MIDDEN IN DE WEEK, MAAR IN AMERIKA NIET!" BOEKBESPREKING Maurits Dekker. C. R. 133. Een toekomst roman. 's-Gravenhage 1926. H. P. Leopold's Uitgeversmij. Het is een verre toekomst, die de heer Maurits Dekker voor zich heeft gezien: zijn boek speelt in het jaar 3100. Dat er dan in de wereld veel ver anderd is, zal niemand verwonderen. Dat Europa een statenbond is geworden, beteekent nog niet zoo veel; die richting gaan we nu al uit, al zijn er nog enkele bezwaren, die de verwerkelijking voorshands in den weg staan. 3100 het is nog een lange tijd, wei-uitgerekend nog 1173 jaar; een afstand dus als van de dagen van Karel den Groote tot nu. En de veranderingen gaan hoe langer hoe harder; nen zegt dat er tusschen den tijd van Napoleon en den onze meer veranderd is dan in de heele christelijke tijdrekening daarvoor In 3100 zal volgens Maurits Dekker de heele wereld vertechniekt zijn; het zal een tijd zijn van nog veel minder geluk hoe is het mogelijk ! dan de onze; de menschen zullen genoeg krijgen van hun oude planeet. In n opzicht zal de tijd van 3100 gelijk zijn aan den onze: de eene helft van de menschheid is onte vreden met wat de andere helft beschikt. De aldcor zich herhalende geschiedenis van de minderheid die meerderheid zoekt te worden. Ik mag lijden, dat de aardelingen van 1300 nog een exemplaar van dezen roman op den kop tikken, om te zien in hoeverre de profetische blik van hun voorzaat helder is geweest. Voor ons, tijdgenooten, is het een interessant boek, uitmuntend in stijl ge houden; een fantasie, die op de beste bladzijden de verbeeldingen van Wells op zij komt. Als verhaal, als afgesloten geheel, had het beter kunnen zijn. HERMAN MIDDENDORP "WEEST OP UW HOEDE! DOOR J. LAGAAY Luit- 'er zee /e klasse De Indische Marine "VV ANNEER de toestand van de atmosfeer de * * komst van stormweer doet vermoeden, wordt '3>ij onze kustplaatsen bovenstaand waarschuwingssein geheschen. Voordat de Nederlandsche Volksver tegenwoordiging belangrijke veranderingen in de at..mosfeer van de Marine decreteert, ga hier ter plaatse -de stormbal omhoog! Dreigend verheft zich aan de kim het spookbeeld -van een Indische Marine. Voor ons, de menschen van Holland's Vloot, is het een monster dat bekampt moet worden. Al tijden lang, tot vervelens toe, zijn heele reeksen kunstige, maar foutieve, berekeningen ons voor de oogen getooverd. Zooveel andere factoren komen er kijken. Hier mogen enkel rekensommetjes niet den doorslag geven bij een zoo belangrijke beslissing. Laat ik U eerst eens «en kijk geven op het deprimeerende leven aan boord van een oorlogsschip in den Oost; niet te ver gelijken met dat op een passagiersschip of met het leven van Jan Fuselier. Een passagiersschip wordt dn de eerste plaats zoo ontworpen dat het leven aan boord den passagiers zoo aangenaam mogelijk wordt ?gemaakt. Wordt een oorlogsschip gebouwd, dan wordt een gedeelte van de waterverplaatsing beschikbaar .gesteld voor bewapening, een gedeelte voor bescher ming, voor machinekamer enz. Voor bewoonbaarheid blijft ten slotte zoo goed als niets over. Veel wordt er opgeofferd aan de gevechtswaarde en dat is goed. Hierover hoorde ik aan boord nooit klagen; men draagt het als een noodzakelijk kwaad. De ijzeren romp, waar in den Oost den lieven? langen dag de zon op brandt, spaarzaam beschut door tenten, geeft binnenboord broedoventemperaturen;soms inspannende tijden, als gedurende den Japansch-Russischen oorlog en in den afgeloopen mobi lisatietijd liet de eisen van snelle gevechtsgereedheid slechts heel weinig tentbeschutting toe. Wat huise lijkheid betreft is daar op de groote schepen achterut (bij de officieren) tenminste nog iets te vinden, voor zoover de geheel stalen omgeving zulks toelaat; bij de onderofficieren wordt dit al minder, bij het volk is het wat het verblijf betreft geheel zoek. Wel tracht Janmaat to make the most of it en groepeert zich in den vrijen tijd het gezelschapsleven soms rond de lappenaaibazen, wordt aan dek op een omgekeerde balie een partijtje kaart gelegd, en werkt de gramoNederlandsche Munt Holland's beste 10 cents sigaar phoon veelal volle kracht; toch is, zoo gauw de gele genheid tot passagieren zich voordoet, de uittocht nagenoeg algemeen. Dat dan huiselijkheid aan den wal wordt gezocht, ook op niet juist de meest aange wezen plaatsen is eigenlijk zoo zeer begrijpelijk. De mail uit Holland, de gedachte aan huis, de wetenschap daarheen binnen afzienbaren tijd terug te keeren, doet veel om den moed er in te houden. Flink oefenen draagt zijn deel bij en verder zijn er vele factoren, die gezamenlijk den geest aan boord bepalen. Toch komen er soms tijden van diepe depressies voor; de annalen op het Departement van Marine moeten er de noodigc gegevens, tevens leerstof over bevatten. Persoonlijk maakte ik moreele inzinkingen mee van de bemanning van Hr. Ms. Utrecht" in 1C09 in West-Indiëen aan boord van Hr. Ms Hertog Hendrik" in 1913 in den Oost. Diep betreurenswaar dige dingen geschiedden, revolvers en onderdeelen van kanonnen verdwenen spoorloos buiten boord, steeds meer menschen werden, om dit te voorkomen, op post gezet; niets hielp. Groot was mijn verwonde ring hoe plots daar aan boord van de Utrecht" de ommekeer kwam. De Officier van Gezondheid ad viseerde den Commandant het heele schip eens eenigen tijd zooveel mogelijk vrij te geven, omdat men volgens hem algemeen wat overspannen was. Het advies werd gevolgd. Na een dag of tien was het schip weer normaal. Dit geschiedde al bij driejarige turns. Waar zal het heen gaan bij verlenging? Niet voor niets luidt het in de oude matrozenliederen: Gooi los die tros, die kop- en achferlouwen, Ik kan 'f niet langer houwen. Ik moet naar Hol/and toe." of ,,Ze zijn voorbij die drie verdraaide *) jaren. De man achter het kanon, de geest aan boord is het die de grootste waarde geeft aan de vloot. Is er in de laatste tijden veel aan het materieel vernieuwd, wat we dankbaar erkennen, laat ons niet alles bederven op personeel gebied. Een frissche geest moet Holland's marine bezie len. Onze officieren moeten geestkracht blijven be houden om de geweldigen voortdurenden vooruitgang op alle mogelijk technisch gebied te kunnen ver werken; ook de onderofficieren moeten wat hun deel betreft daartoe bijdragen. Janmaat moet frisch en fleurig blijven en zijn aanleg voor humor moet hem de kracht geven met een vroolijk gezicht zijn dikwijls groote ontberingen te dragen. En dit geeft Holland ons. Fatalistisch deelen in den Oost onze NederlandschIndische scheepsgenooten met ons saam de zorgen: zorgen waardoor vrede en rust heerschen in hun lan den; waardoor deze hun deel kunnen bijdragen tot wat de wereld behoeft. Zij hierbij met eere gememo reerd dat, waar het onder gewone omstandigheden nog al eens voorkwam dat Inlandsche schepelingen aan eenige dagen kampongleven de voorkeur gaven boven het schip, de eerste Augustusdagen 1914, toen ieder op de vloot eiken dag oorlog verwachtte, allen trouw present waren. Nog eenige symptomen die er op wijzen dat het onlogisch is tot splitsing van de Marine over te gaan zijn: Het grootste deel van het Indische leger wordt steeds gehuisvest in 't koele bergklimaat. De Koninklijke Pakketvaartmaatschappij geeft haar Hollandschen opvarenden na korte termen ver lof naar Europe. De Marine is al bij driejarig tropenverblijf er toe over moeten gaan een gezondheidsetablissement in de bergen aan te leggen om het personeel eens in een ander klimaat en omgeving te doen zijn. Vergeleken met het Indisch leger hebben verder de getrouwden het nadeel dat de marineman zooveel meer zijn gezin alleen achter zal moeten laten in het voor hen vreemde land. Ik voelde me genoopt voor een gevaarlijken koers te waarschuwen, die den ondergang van de vloot kan veroorzaken, met de gevolgen van dien. De eerste symptomen zullen zijn: een bemanning zonder eenige opgewektheid, een groot verloop. Moge het zoover niet komen, moge n onverdeelde Koninklijke Marine met opgewektheid Holland's vlag steeds laten waaien over alle werelddeelen. *) Eenigszins gewijzigd. LOOPERS WIJ ONTVINGEN OE NIEUWE DESSINS cocos EN TAPIJTEN 50 CM. BREED PER M T R. VANAF 1 BR. 70 OM. VANAF . . .20 1.55 g ZOMEN