mms* DE;GROENE Al^ËRDAMMÉR, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Dr. HEL. STöCKER (Duitschland) KATAYAMA (Japan) CANTON GENL. LEE (China) A. GOLDSCHMIDT (Duitschland) HENRI BARBUSSE (Frankrijk) CONTRA TYRANNOS DOOR DR. JAN ROMEIN (met teekeningen voor ,,de Groene Amsterdammer' door M. de Groot) Het Brusselsche Congres tegen koloniale onderdrukking en imperialisme HET gebeurt niet eiken dag, zelfs niet alle tien, twintig of vijftig jaar, dat er een gebeurtenis plaats grijpt, die als het ware plotseling een ontwik keling van eeuwen belicht en ons den afstand doet meten door de menschheid sedert een vorige gebeur tenis van soortgelijke strekking afgelegd. Een bedrijf is afgeloopen, het scherm gezakt en als er weer gehaald wordt, zijn tooneel, coulissen en spelers totaal ver anderd. * * * 15 November 1884 in Berlijn. De door Bismarck samengeroepen Congo-conferentie, waarheen, Zwitser land en de Balkan-Staten uitgezonderd, alle Europeesche regeeringen hun vertegenwoordigers hebben gezonden, is begonnen. Zij duurde tot 26 Febr. 1885 en in de tusschenliiggende maanden is over het lot van Afrika beslist. De Fransch-Duitsche samen werking ter conferentie had de tot voordien onbe twiste Engelsche suprematie op koloniaal gebied gebroken. Wel is tenslotte alleen de stichting van den onafhankelijken" Kongo-staat onder souvereiniteit van den Belgischen koopman-koning Leopold I een blijvende maatregel der conferentie gebleken: maar aan het feit dat deze conferentie een gebeurtenis" was, in den zin hierboven bedoeld, doet dat niets af: Europeesche mogendheden beslisten hier uit eigen machtsvolkomenheid over het lot van een werelddeel, zonder zelfs maar aan de belangen van dat werelddeel te denken, laat staan hun eventueele vertegenwoor digers te hooren. * * 10 Februari 1927. Het door de voorbereidende com missie van de liga tegen koloniale onderdrukking en imperialisme" bijeengeroepen congres tegen koloniale onderdrukking en imperialisme komt te Brussel bijeen in het Egmont-paleis, welks naam alleen reeds de 76 jarige Ledebour heeft er aan herinnerd de ge dachte wakker roept aan een anderen bevrijdingsstrijd van lang geleden. De naam n de omgeving, want het Egmont-paleis ligt dicht bij het plantsoen waar de standbeelden staan o.a. van Willem den Zwijger en Marnix van St. Aldegonde, omringd door de figuren van visschers en handswerklieden, de dra gers en daders van den Nederlandschen opstand tegen Spanje. Dit congres van Brussel belichtte even scherp den toestand van 1927 als de bovenbedoelde confe rentie van Berlijn het die van ruim veertig jaar ge leden had gedaan. 134 organisaties uit 37 landen waren er volgens den secretaris vertegenwoordigd door 175 stemgerechtigde leden. Daarvan kwamen er 105 uit koloniale landen uit China, uit Korea, uit Britsenen Achter-Indië, uit Indonesië, uit Noord- en ZuidAfrika, uit Mexico, van de Antillen en uit Zuid-Amerika 70 uit Europa en Noord-Amerika. China stuur de 21 gedelegeerden onder wie Lo Tsjoeng Lin en Hans Liau, als gedelegeerden van het nationale Zuider-leger en de Kwomintang, Midden- en Zuid-Amerika 15, onder wie, voor Mexico, de oud-minister uit Obregcn's tijd, JoséVasconcelelos; de Fransche Antillen 11, Engeland 12, onder wie Davis als gedelegeerde van de Britsche mijnwerkers, Lansbury van de Daily Herald" en Ellen Wilkinson, M.P. der Labourparty, Penner Brockway, den secretaris van de Independent Labour-Party en Politt, een van de leiders der zoo genaamde minderheidsbeweging, de radicale vleugel der Engelsche vakbeweging. Uit Duitschland waren 26 vertegenwoordigers, onder wie de professoren Alfons Goldschmidt en Lessing uit Hannover, Qeorg Ledebour van de socialisten, Münzenberg van de communisten, den bekenden literator Alfons Paquet en Helene Stöcker van het Friedenskartell". Uit Frankrijk kwamen er 14, onder wie Henri Barbusse; Japan was vertegenwoordigd door den ouden Katayama, die al tientallen jaren een voorvechter van het Japansche socialisme en de Japansche arbeiders beweging is; Britsch-Indiëzond onder zijn 8 gedele geerden Jahawar Lal Nehroe, voorzitter van het AlBritsch-lndisch Congres; Mohammed Hafiz Rama dan bey, stafhouder van de advocatenorde te Kaïro was er met nog een ander voor Egypte; uit Z.-Afrika een Zoeloe, ouma bij name; voor de Fransche kolo niën in N.-Afrika was de groote Senegalees Senghor, die er, als Qouma, tegelijk zijn ras vertegenwoordigde. Wie zal ze verder allen opnoemen, de ongenoemde" en onaanzienlijke" vertegenwoordigers van rassen en landen, die de Europeanen zich tot in den jongsten tijd toe verbeeld hebben te kunnen minachten niet alleen, maar zelfs niet te kennen? Van de 6 Indone siërs willen wij er toch Mahommed Hatta, secretaris van de Perhimpoenan Indonesia en Nasir met name noemen. Van de II Hollanders, die er waren, noemen wij Edo Fimmen van de Internationale Transport arbeiders Federatie, het ex-kamerlid J. W. Kruyt, D. Wijnkoop van de Communistische Partij van Holland, landelijk comité, een vertegenwoordiger van de C. P. H. en een van de internationale antimilitaristen-commissie, A. Muller Lehning, den redacteur der nieuwe Internationale Revue". Bont als dit gezelschap waren de talen waarin gesproken werd, al spraken of verstonden in elk geval de meeste gedelegeerden een der twee officieele congres-talen, Fransen en Engelsch. * * * Den gang van het Congres na te gaan, dat al de vijf dagen die het geduurd heeft tot bij middernacht vergaderde, zou te veel plaats in beslag nemen en daarvoor was bovendien alles wat er gezegd is niet belangrijk genoeg. Behalve uit het feit van zijn bestaan ontleent het congres o'.i. zijn beteekenis vooral aan vijf punten, die wij hier daarom nog even willen aan stippen, zonder ze nu juist naar volgorde van hun nog zeer moeilijk te schatten belangrijkheid te rang schikken. lo. is besloten tot de stichting van de liga tegen koloniale onderdrukking, imperialisme en sociale ongelijkheid" met zetel te Parijs. 2o. is besloten een volgend congres nog dit jaar te Hankou te houden. Aan dit besluit zal een der beste redevoeringen op het congres, die van Nehroe niet vreemd zijn, want hij wees op de noodzakelijkheid van een samengaan der Hindoes en Chineezen, van welke samenwerking dan de bijeenkomst te Hankou het begin moet zijn. Hoe men zich die samenwerking denkt is nu nog niet duidelijk, maar zal mogelijk dan blijken. Dat het zenden van Britsch-Indische troepen door de Engelsche regeering naar China kwaad bloed gezet heeft in beide landen is zeker: Hankou zal er een antwoord op willen zijn. 3o. is er een motie aangenomen, die van de overigens als zoodanig niet vertegenwoordigde transport arbeiders staking eischt voor het geval een der impe rialistische landen soldaten en munitie naar koloniale landen zendt. De urgentie is, voorzichtig, aan deze motie ontnomen: China is geen kolonie. Dat er van een staking van Engelsche transportarbeiders op dit oogenblik, na de zware nederlaag der mijnwerkers, niets zal komen, staat trouwens ook zonder dat wel vast. Wat niet zeggen wil, dat de Engelsche arbeiders voor een oorlog met China zullen te vinden zijn. Brockway heeft het in een scherp betoog laten zien en verklaard. Terwijl, wat hij de sentimenteelen" noemde, in 1914 tegen den oorlog met Duitschland waren, zijrn dezelfden nu vóór den oorlog met China, ter bescher ming van de levens der daar gevestigde landgenooten_ Omgekeerd de Engelsche arbeiders, in 1914 eigenlijk. vóór den oorlog, omdat zij in de Duitsche arbeidershun concurrenten voelden, maar nu er tegen, omdat zij weten en voelen welken steun de Britsch industrieelen aan hun Chineesche industrieën hebben, waar zij nog altijd de Chineesche arbeiders vrijelijk kunnen uitbuiten. Het woord is niet te sterk. Fimmen heeft het met de cijfers aangetoond, dat, hoe weinig begeerenswaard ook de positie der Chineesche koelies in de zuiver-Chineesche ondernemingen moge zijn, zij, in elk opzicht beter is dan die van hun land- en lotgenooten in de ondernemingen onder Britsche, Fransche of Amerikaansche leiding: de moeders krijgen er hun zuigelingen gebracht om ze, onder het werk door, te voeden.... 4o. is er op gewezen, dat alleen dan een stakingsactic als onder 3o bedoeld succes kon hebben, wanneer er maar n vak-internationale was in plaats van zooals tot nog toe, gelijk men weet, twee, n van Amsterdam en n van Moskou. 5o. is er besloten en dat is vooral voor Holland van belang dat aan de Nederlandsche regeering zou worden voorgesteld dat een commissie, bestaande uit Nansen, Shaw en Barbusse, zich op Sumatra en Java rekenschap zou gaan geven of het gestook der communisten dan wel sociale ellende was, die het zachtmoedigste volk der aarde" tegen het Nederlandsch gezag naar de wapenen heeft doen grijpen. Niemand, dunkt ons, zal zich tegen dit voorstel willen verzetten, die zich over de jongste schokkende ge beurtenissen in Indonesiëeen onbevangen oordeel wil vormen. De zaak lijkt ons in elk geval van genoegzaam belang om een openbare bespreking ervan in de Nederlandsche pers te wettigen. Een motie door de Indonesische delegatie ingediend en toegelicht door Mahommed Hatta, waarin hulde gebracht werd aan de Indonesische vrijheidsbeweging, volledige zelf beschikking, intrekking van de verbanningsbesluiten en algemeene amnestie geëischt werd, sloot zich daarbij aan. * f: * Te Brussel zelf werd de gestichte liga de ware" Volkenbond genoemd. Men kan zijn oordeel over die uitspraak gereedelijk opschorten, maar zal ook dan moeten erkennen, dat dit alles een merkwaardig teeken des tijds is. Er is veel gebeurd tusschen^de jaren 1885 en 1927. THEOD. LESSING (Duitschland) ARBEI DERSLEIDER CHENCHUEN (China) SENGHOR (N. Afrika) GUWEDA (Z. Afrika)