No. 2599 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 17 DE FRASCATI-SCHOUWBURG IN 1879 DE FRASCATI-SCHOUWBURG NA DE VERBOUWING DOOR H. K. TEUNE /A. Schouwburg Frascati (Prol) f USTAVE Prot, op jeugdigen leeftijd met de ^ Fransche Opera in Amsterdam gekomen, bij welke instelling hij als decorateur Werkzaam Was, had, na den verkoop van het Theater op de Erwtenmarkt, zijn beroep voortgezet bij andere gezelschap pen en een eigen atelier opgericht, waar hij met zijne leerlingen werkte. Door vorsen.üende connecties aan hettooneel en daar hij een bekwaam organisator was, waagde hij het in 1874 een eigen gezelschap te stichten met als compagnon den vooral bij de Jordaners zoo zeer geliefden tooneelspeler Frans Kistemaker. Twee jaar lang speelde dit gezelschap in het gebouw Frascati in de Nes en voerde, buiten drama's en blijspelen, ook oparettes op, welke steeds volle zalen trokken. Dit groote succes deed Prot besluiten, een eigen schouwburg te doen bouwen en hij trachtte bouw grond te koopen in de Plantage Middellaan aan de oneven zijje. Daar dit gedeelte echter gereserveerd was voor heerenhuizen, kocht hij de perceelen ge nummerd 4 en 8 en na vergunning van Burgemeester en Wethouders te hebben ontvangen, werden deze afgebroken en op die plaats verrees het nieuwe theater, dat hij eveneens Frascati" noemde. September 1879 werd het ingewijd en trots de troebelen, die door de afschaffing der kermis heerschten, bleek reeds dadelijk, dat het publiek groote belangstelling voor de lichte muze" had opgevat. Met artisten als Mevr. FrenkelBouwmeester (die dus bijna voor 't groote tooneel verloren was gegaan), Sophie Spoor Geytenbeek, Mina Buderman, Kreeft, Kelly, van Beem voerde hij de HETBGEK! VAN DE WEEK Janna EEN LIEFDELEVEN Een nieuwe roman van J. P. ZOOMERS-VERMEER Prijs ing. f 3.90, geb. f 4.90 Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF's U.M., Amsterd. operette-kunst tot een verbazende hoogte op. De kleine schouwburg, met zij,! benedenplaatsen en zijn ae galerij was bijna eiken avond uitverkocht en elke première Was een gebeurtenis voor het uitgaand Amsterdamsche publiek, dat voor z'n gulden genoot van den zang en het spel der artisten, maar vooral ook van de wondermooie decors, die Prot, geholpen door zijn zoon, voor elke eerste voorstelling schilderde en die het niet al te groote tooneel in een prachtfantasie deden schitteien. Nooit liet het publiek dan ook na, den bekwamen kunstenaar voor 't voetlicht te roepen. Zoo werden opgevoerd o.a. ,,De klokken van Corneville", ,,de Mascotte", ,,De kleine Hertog" (door Sophie Spoor schitterend gespeeld), AM Baba en de veertig roovers", Girofié-Girofla", kortom het geheele repertoire der Fransche operette-kunst. 't Was ook in dezen tijd, dat voor 't eerst de comische kracht bleek van een driemanschap, dat jaren lang samenspelende het tot groote hoogte bracht. Het waren Kreeft, Kelly en Kiehl, de zoogenaamde 3 K's en geen enkele operette had succes zonder hunne medewerking. Zestien jaar lang trok de Schouwburg Frascati, in den volksmond Schouwburg Prot" genoemd, de Amsterdammers en de provincialen, welke laatsten zelfs in stad kwamen, alleen om naar Prot te gaan. Toen kwam de concurrentie. Kreeft en Buderman stichtten den Artis-Schouwburg" en alle vooraan staande krachten verlieten den jongen Prot, die zijn vader in de directie was opgevolgd. Het publiek, wispelturig als het is, volgde de artisten en eenige jaren, trots alle nieuwigheden die Prot trachtte te doen slagen, scheen Frascati" een vergeten schouw burg. Doch de directie van den Artis-schouwburg failleerde en van dat oogenblik (1895) begon weer de goeie tijd van Prot. Eerst waren het nog de operettes, waarin ook Mina Buderman weer optrad, doch daarna kwam een nieuw genre stukken, nog steeds bekend onder den naam Prot-genre. Een sociétair-gezelschap werd opgericht onder leiding van den directeur en dit gezelschap speelde de luchtige Fransche kluchten. Weer breekt voor den Frascati-schouwburg een tijd van ongekenden bloei aan. Met komieken als Kelly en Lageman, met een jonge rol als Chrispijn jr., met actrices als Julia Ude.Rosette van Bknne e.a., beleeft de schouwburg zijn gouden tijd en geen mannelijke Amsterdammer slaat een voorstelling van deze pikante kluchten over. 't Is ook in dezen tijd, dat Prot tot verbouwing overgaat. Was vroeger de voorkant afgesloten door een ijzeren hek, waarachter zich een klein tuintje bevond, 'de noodzakelijkheid dreef den eigenaar ertoe, om op dit tuintje een koffekamer te bouwen en de vestiaire tot het dubbele uit te breiden, terwijl ook de zaal in verschillende rangen werd verdeeld. Tot 1912 blijft Prot in de directie. Dan, blijkbaar nog eenige jaren rustig willende leven, biedt hij den Frascati-Schouwburg te koop. Het is de vroegere bureaulist van het rand-Tluater, Simons, die voor ? 118.000 eigenaar wordt. Als eerste bespeler zal op treden de directie Chrispijn jr. en van Bitnne, die op l September 1912 openen met ,,Het Cafétje" van Tristan Bernard. Ongekend was het succes. Chrispijn jr. als Albcrt en Annie van Ees, die debuteert als het jonge meisje, zijn in Amsterdam het gesprek van den dag. Maanden lang liep het storm voor de voorstel lingen, doch de gemoedelijkheid, die er vroeger heerschte, was uit Frascati verdwenen, door de deftigheid, die de nieuwe directie er trachtte in te voeren. Januari 1914 moeten, door achteruitgang in zaken, de voorstellingen worden gestaakt en de deftig heid verdwijnt weer. Juni 1914 neemt de jonge Bouw meester, die in Flora" in den Haag het oude Protgenre" met Kelly in de hoofdrollen hoeft voortgezet,. de directie over en het Amsterdamsche publiek komt weer als van ouds om zijn zoo zeer geliefden komiek.. Doch de oorlog breekt uit en het Ixzock vermindert schrikbarend. Wel komt nog een korte tijd van groot succes met Mobilisatie", waarin Kelly een enorm, succes boekt; maar hij wordt ziek en sterft kort daarna. Dan is het ook, trots alle pogingen, met dit gezelschap gedaan. Jaren volgen, waarin verschillende nieuwe ge zelschappen Frascati" bespelen, maar geen enkele kan op een groot finantiëj succes boeken, tot het de directie Delmonte gelukt nog eenmaal het publiek te trekken, Gedurende drie jaren is de zaal weer eiken avond goed bezet en 't is weer het oude Prot-genre, dat, wonderlijk, nu met artisten van mindere capaci teiten dan vroeger, nog altijd succes heeft, zoodat Frascati" dan ook nog in den volksmond de Schouw burg Prot" heet. Na Delmonte volgt nog n jaar de directie Kreeft en Pauwels, die het weer (on revient.... enz.) met de operette probeeren. Maar deze poging, trots artisten als Willy Corsari, Kreeft en Louis bavids, mislukt en dan raakt langzamerhand Frascati" in verval. Geen enkel gezelschap houdt het er uit, geen enkel stuk boekt er succes, het publiek komt eenvoudig niet meer. Wat men ook tracht te doen, 't is uit en ge durende maanden wordt de schouwburg gesloten, omdat de exploitatie de onkosten niet meer opbrengt. Bij de openbare veiling wotdt er zelfs geen aan nemelijk bod op gedaan en 't schij.it dat de sluiting. voor goed is, als eindelijk Rika Hopper en Jacques van Hoven het gebouw aankoopen, om er een nieuw genre te spelen. De naam Frascati zal verdwijnen en misschien zal het gebouw, omgedoopt in Rika Hopper-Schouwburg" een nieuw tijdperk van bloei tegemoet gaan. DE BEREIDINGSWIJZE STAAT OP