16 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2600 HOTEL DES PAYS-BAS Wagenstraat 102 D £ N HAAG. Rust. familiehotel. K. en w. str. w. op alle kam. Vraag onze tarieven. Aanbev. J. M. v. d. SANDE. MUZIEK IN DE HOOFDSTAD DOOR CONSTANT VAN WESSEM T~) IT ensemble gaf verleden Woensdag een zeer *-*. goed concert, een revanche op dat in November, waarop niet alles zoo geslaagd was wat de samenstel ling betreft. En dat nog wel, terwijl het programma niets als noviteiten bevatte, die echter alle even interessant waren! Wij begonnen met een Phantasie" van Mozart, bewerkt door Pijper voor zes blazers en piano. Eerst later lazen wij in een der dagbladen, dat dit werkje van Mozart een werkje was, gecomponeerd voor een mechanisch orgel en de programma-schrijver zou ons ditmaal zeer verplicht hebben, wanneer hij deze vermelding ook in het programma had laten afdrukken (inplaats van die drukfouten-puzzle met de jaartallen, die ons een oogenblik deed denken aan een demonstra tie van mediumieke kunst: een compositie van Mozart acht jaar na zijn dood geschreven en inl 927 overgezet" door Pijper!) Het had ons veel verstaanbaarder ge maakt dan nu het geval was, nu men zich eenigszins verwonderde over dezen wat stuggen en ondoorzich tig klinkenden Mozart, die wij in deze instrumentatie nauwelijks herkenden en die ons een moderne geweld daad van den heer Pijper toeleek. Nu verklaarde de overzetting der aanvankelijke mechanische effecten ons voor den indruk,die de instrumentatie maakte, veel. ' Het tweede nummer was eveneens een werk van Mozart, het concert voor harp en fluit, waarbij een klein orkest de solisten Mevrouw Lijsen en Nic. Klasen begeleidde, onder aanvoering van Jaap Spaanderman. Een voortreffelijk spel en een voortreffelijke voor dracht. Na de pauze ging een klein trio van Willem Pijper voor fluit, klarinet en fagot. Ontegenzeggelijk loopt het mechaniekje van Pijpers eigen individualiteit steeds vlotter en neemt zijn vaardigheid in het uit drukken van muziek van onromantische en mechaniseerende allure steeds toe. Doch Pijper mag zich daardoor als een uitzonderlijke figuur onder onze componisten handhaven, de vrees voor Tyroler wijsjes jage hem niet naar een ander uiterste, en een harte lijk" stuk muziek van hem zou ons minstens evenveel plezier doen als dit volgehouden in een andere taal spreken", die men met respect, maar met wat on geloof begint aan te hooren, daar het niets bewijst: het eenige wat ons zou overtuigen. Een pleizierig echt muzikanten-monet van L. Spohr besloot brillant en bevredigend dit uitste kende concert. Die speel-muziek" is nog zoo kwaad niet, vooral wanneer zij zoo voortreffelijk en met entrain wordt uitgevoerd als door de medewerkers van het Concertgebouw-sextet geschiedde en wij wachten met genoegen nog zulke ontdekkingen" ! Concertgebouw De Beethoven-hulde in deze dagen heeft ongetwij feld een goede zijde. De muziek is thans in een stadium gekomen, dat .het geen kwaad kan zich over zekere dingen nogmaals rekenschap te geven, ook al be schouwen de huidige muziek an sich"-vereerders, dit als een ongeoorloofd achterom-zien. Het kan geen kwaad aan de muziek van Beethoven nogmaals gewaar te worden, dat al heeft zijn eeuw het nadeel van het persoonlijke in de muziek te zeer vergroot, het menschelijke als ondergrond er niet aan kon ont breken en dat de huidige componisten met hun op zichzelf bestaande" muziek het reactieverschijnsel op het persoonlijke wel wat te veel voor een nieuw doel: het onmenschelijke, mechanische nemen. Beethoven's muziek, die zich verrassend goed in cijfers Iaat uit tellen, logenstraft iedere speculatie op een muzikale mathemathiek juist door dat verloochende men schelijke, dat men onder zijn ontaardingsvorm: het sentimenteele terecht aan de kaak stelt, doch dat de stuwkracht, het geestdriftige, het levende der muziek moet blijven uitmaken wil zij voor menschen ver staanbaar en doorleef baar zijn, daar niets op de wereld voor den mensch bestaat dan door den mensch. DIT MERK S EEN WAARBOfcöVOOR ONOVER TROFFEN REPRODUCTIE EN ONGEËVENAARDE AFWERKING. N.V. DUTCH GRAMOPHONE COMPANY, AMSTERD. VEERKADE 22*. DEN HAAO. Naast symphoniè'en van Beethoven en de Missa Solemnis kon men op een der laatste concerten ook JoséIturbi, den Spaanschen pianist, weer hooren. Iturbi speelde het d-moll-concert van Mozart, en ondanks de zorgeloos-zekere voordracht, magni fiek ondersteund door Mengelberg met het orkest heb ik voor dit glas-achtige Mozart-spel niet die waardeering, die anderen er blijkbaar voor gevoelen. Ik wacht nog altijd op de openbaring van Iturbi's kunstenaarschap; van zijn meesterschap als pianist ben ik allang overtuigd. Het was merkwaardig op ditzelfde concert Richard Strauss' Ein Heldenleben" nog eens terug te hooren. Het leek alsof Mengelberg een schim uit het verleden opriep, die tegenwoordig aan macht en overtuigings kracht heeft ingeboet. Naast de breede en doorvoelde gedeelten, waaraan Mengelberg's directie nog altijd een eigenaardigen gloed weet te geven, valt veel tot een onduldbaar en vermoeiend lawaai in elkaar en heeft deze held" afgedaan voor ons, die niet meer aan den vooravond van den grooten oorlog staan. Maar de Eroïca leeft, zonder Widersacher", zonder veldslag en zonder sabelgekletter ! ,,Parade" van Salie Een aardig amusement op de motieven van Cocteau's en Satie's ballet Parade" bracht ons A. van der Vies met eenige dansers en danseressen: een eigen interpretatie, die den ondertitel van het oorspronke lijke werk, ballet réaliste" eigenlijk te letterlijk nam. Tefkening voor ,,de Groene Amsterdammer" door B. van Vlijmen die met veel succes in ons land optreedt Want dit ballet ging en plein cubisme" in zijn tijd (1917) op de stelten eener uitdaging door de wereld, strijdbaar tot in dien ondertitel ballet réaliste", toen Cocteau en Satie het publiek wilden vergasten op een schouwspel plus vrai que Ia vrai", dat scheiding maakte tusschen het gewone (romantische) ballet en het irriëeele aspect van wat er te zien werd gegeven: de homme-decor"-manager, bijv. met de heele stad New York op zijn rug! (Zie Cocteau's Le secret professional") Satie streed met zijn uitwerking van het danssche ma op machine-rythmen in zijn partituur tegen de vaagheden der impressionisten (oorspronkelijk dacht hij zelfs aan een geheel leger van motorische hulp troepen) Parade", volgens de cubistische opzet is echter nooit een echt succes geworden: op de irritatie bij de eerste uitvoering volgde de vroolijkheid over een dwaas-revolutionair geval, dat meer een aardige herinnering scheen dan een kunstdaad, en misschien is het maar het verstandigst wat van der Vies er van maakte: een parodistisch kermis-spuHetje met een klein dramaer achter?dat ons hierfeitelijk niet raakt, hoewel de rostalgie er van in de muziek wel is te hoo ren, vol aardige vertellende" vondsten en waarbij de muziek van het oorspronkelijke ballet niet meer beteekende dan een rythme, waarop men op en af kon trippelen. Was het dus ten slotte niet het ballet Parade", dat wij kregen, wij zijn blij met zulke pogingen om het kluizenaarschap waarin wij hier in Holland leven ten opzichte van andere dan de gewone moderne" prestaties van het buitenland (die wij dan verachtelijk en neuswijs experiment" noemen) voor een oogenblik op te heffen: het is altijd even een opfrissching, wat reeds op zichzelf bewijst, dat zulks niet geheel onnoodig gedaan wordt! CO-MOEDIA DOOR HENRIK SCHOLTE Gala Karsenly.- Le Marchand d" Esfampes". par Georges de Porto-Riche. T\ E schrijver van dit drame d'amour et d'amitié" *~' verklaart in zijn querulanterige noten vier actes tot drie te hebben moeten omwerken. Hij had er rustig nog een paar kunnen schrappen en het nog beter heelemaal kunnen laten. Het is een thema zon der variaties. Een uit den oorlog teruggekeerde, fysiek ongeschikte kunsthandelaar leert op zijn wandelingen een andere vrouw kennen, waarvan wij echter alleen in gesprekken hooren: eindelooze gesprekken met zijn eigen vrouw, die hem en de kunstzaak staande tracht te houden in een voortdurende wisseling van hoop en moedeloosheid. Einde a la Rosmerholm: halsoverkop een dubbele zelfmoord. Een sterk tooneelschrijver van na-oorlogsche con flicten als Vildrac of Duhamel had hier misschien een stil en innerlijk bewogen stuk uit kunnen halen, maar een afgedankte moralist als Porto-Riche volstaat met eenig gefraseer over het voor en tegen en met een melodramatisch-opgezweepte slotscène, waarvoor een gewone badkraan evengoed had geholpen als nu deze salto in de Seine. Maar feitelijk doet het heele gegeven slechts dienst om Porto-Riche zijn wijsheid te laten luchten op een totaal ander gebied: dat der prentkunst en gravure. Het is een verkapte handleiding met aardige divagat ies, goedstaande citaten en muzikale intermezzi, kortom een aangekleede volksuniversiteit. Afbeeldingen van de besproken Fragonards en Ooya's hadden in de pauze verkocht kunnen worden of althans in het programma kunnen staan, tegelijk met een gidsje van Parijs, voorzoover wij dat voor de wandelmanie van den hoofdpersoon noodig hadden. Deze hoofdpersoon wan delde het tooneel op en af met regelmatige tusschenpoozen van tien minuten, daartusschen vulden eenige andere, evenmin gemotiveerde bezoekers den kunst winkel en zoo zeulden wij kalmpjes-aan naar half twaalf, ons alleen verwonderend dat wij hier zoolang moesten overwerken, terwijl zulke zaken toch om zes uur plegen te sluiten. Zonde was het, dat men aan de opvoering van dit zoogenaamde drama nog zooveel moeite had besteed. Van den kunsthandel was een aardig, warm, om zoo te zeggen knus interieur gemaakt, het achter doek toonde de absis van de Notre-Dame en men kon zich een oogenblik in Parijs verplaatst wanen, toen iemand, die Hugo declameerde, om het Pantheon aan te duiden in de zaal wees met de woorden: il dort en face", ook al waren het minder beroemden, die daar sliepen. Germaine Dermoz, die wij hier meen ik voor het eerst zagen, scheen een niet sterke, maar wel gevoelige en zuivere actrice, die de eindelooze conversatie met eenige variatie en veel légance wist op te disschen. Le Roy, zwaar gesouffleerd in een voor hem blijkbaar nieuwe rol, kon daardoor niet geven wat hij waard is en bleef met een ongelukkig Moissi-gezicht bij het tusschenschotje staan. De verdere winkelbezoekers waren niet anders dan men ze in winkels onopge merkt voorbij pleegt te loopen, Het was voor het Fransche tooneel een slechte en onvoordeelige avond. | TRANSPORT Mij. HOLLAND" i Wcespcrzijdc 94 AMSTERDAM! HOLLAND HOLLAN ) Telefoon 51271 Tel.-Adres Transport") j Verhuizingen, door geheel Europa per meu- < ©belwagen en gesloten spoorwegwagons,J © binnenlands ook per gesloten autoverhuis- < j wagens met aanhangwagen. Binnen een< ' rayon v. 80 K.M. bespaart men Hotelkosten j i BEWAARPLAATSEN VOOR GEHEELE EN < GEDEELTELIJKE INBOEDELS