"2000 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND ,MO SKOUSCHE ZENUWACHTIGHEID" DOOR DR. JAN ROMEIN BURGEMEESTER DE VLUGT STEMT VOOR HET NEDERLANDSCH-BELGISCH VERDRAG Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakeniiek A AN het slot van ons vorig artikel beloofden wij -**? een aparte beschouwing over een bij uitstek be langrijk vraagstuk van internationaal-politieken aard; hetvraagstukn.l.dat men, al naar het stand punt, de omsingeling van Sowjet-Rusland" of MosJcousche zenuwachtigheid" heeft gedoopt. Om niet in den inktstroom te verdrinken, zullen wij ?ons daarbij aan officieele Russische uitlatingen houden -van den jongsten tijd, t.w. een van Stalin, begin Maart op een der verkiezingsvergaderingen voor de -Sowjet van Moskou gedaan; drie hoofdartikelen uit de Prawda", het officieele orgaan van de Russische Communistische Partij, respectievelijk van 27 Febr. 9en lOMaan j.l. en een hoofdartikel van de?Izwestia", het officieele orgaan der Russische regeering, eveneens van den gepasseerden 9den Maart. Zonder een korte inleiding is het beeld, dat uit de lectuur van genoemde artikelen oprijst, echter niet goed te begrijpen. De Russische bladen kunnen een dergelijke inleiding veelmeer ontberen, dan iemand die in West-Europa over deze dingen schrijft, omdat ?ëe straffe en doelmatige organisatie der Russische Communistische Partij het heele land in de bespreking ?van deze'en dergelijke problemen betrekt en men" «r dus veel meer op de hoogte is dan hier te lande b.v. d.w.z. meer op de hoogte natuurlijk van de voor stelling, die men daar van hopgerhand geeft. De voorgeschiedenis dan reikt terug tot het verdrag van Rapallo, dat, naar men zich herinnert, in 1921 .tijdens het congres van Genua, gesloten werd tusschen Duitschland en Rusland. Van Russische zijde bedoelde men zich met dit verdrag uit zijn internationaal isolement te verlossen en van Duitsche zijde zocht men er steun in bij Rusland tegenover West-Europa «enerzijds en Polen anderzijds. Het tweede hoofdstuk van de voorgeschiedenis van het huidige vraagstuk is de eveneens bekende en veel bezongen overeenkomst ?van Locarno uit het einde van 1925. Bij Locarno begint tevens het verschil in inter pretatie, een verschil waarop wij iets nader in moeten gaan, omdat het wezenlijk identiek is met het huidige verschil van opvatting. Terwijl men in West-Europa In Locarno de liquidatie van den wereldoorlog zag, in verband met de wederzijdsche garanties van Frankrijk en Duitschland hunner gemeenschappelijke grens, gaf men dit destijds ook in Rusland wel toe, maar men verlegde er toen reeds de kern van Locarno toch naar iets anders. Men beschouwde in Rusland Locarno in de eerste plaats als een triomf derEngelsche «diplomatie, die met haar bijlegging van de Westfiuropeesche geschilpunten beoogde van West-Europa ?én blok te vormen tegen Sowjet-Rusland, dat men om de bekende redenen in Engeland als zijn gevaarlijksten tegenstander beschouwde. Van deze spsciaal Engelsche Locarno-politiek zou dan nu, volgens de officieele Russische voorstelling, de jongste vergadering van den Volkenbondsraad te <3enève de regelrechte voortzetting zijn en men acht zich door de omstandigheden eromheen in die meening versterkt. Omstandigheden, waarop wij in ons vorig artikel reeds doelden: de nota van Engeland aan Sowjet-Rusland, die dan in den vorm van een recht«treeksche waarschuwing aan Moskou, indirect een waarschuwing aan de West-Europeesche kabinetten zou geweest zijn om het Engelsche voorbeeld van uiterste terughouding tegenover Rusland te volgen. De ratificatie door Italiëvan het verdrag van Parijs zou daarbij a.h.w. de handteekening van Mussolini voorstellen, zijn fiat" op de Engelsche anti-Russische politiek. In Qenève zou Chamberlain dan zijn verdere draden gesponnen hebben. Hij zou er, door zich op het Poolsche standpunt te plaatsen, Stresemann bewogen hebben de geschillen metPolen bij te leggen,begrijpende dat zonder de medewerking van Duitschland en Polen van een omsingeling" van Sowjet-Rusland niets kon tomen. En anderzijds zou hij Duitschland tot dat anti-Russische blok hebben willen overhalen door het de ontruiming van het Rijnland voor te spiegelen, ?wanneer het. zou willen afzien van verdere credieten aan Sowjet-Rusland. Hij wilde verder Polen voor den Engelschen wagen spannen, l o. door bevrediging van zijn eischen tegenover Duitschland en 2o. door in het Poolsch-Litausche geschil den Poolschen kant te kiezen. Een gemeenschappelijke nota aan Rusland zou de voorloopige bekroning dier politiek geweest zijn. Zoo ziet dan volgens Russische voorstelling het Engelsche omsingelings- en isoleeringsplan er uit. . Men ziet: het klopt" prachtig. Ongelukkig nu maar, dat wie zich weieens met historische problemen bezig houdt, al spoedig leert extra op zijn hoede te zijn, wanneer het extra-prachtig klopt". En, inderdaad, wat zien wij ook nu, wanneer wij die Russische voorstelling wat meer op den keper beschouwen? Zonder er eigen overwegingen aan toe te voegen, leert ons de tekst zelf der bovengenoemde artikelen toch tegelijk iets geheel anders. Want wat zeggen ze, stukvoor stuk, na bovenstaanden gedachte-gang te hebbenontvouwd? DathetEngeland niet gelukt is. Het aan gehaalde artikel van de Izwestia" schildertinzonderheid de moeilijk heden, waarop de En gelsche politiek te Qe nève iskomentestuiten. Het haalt een verkla ring aan van de halfofficieuze Deutsche Diplomatisch Polrtischt Korrespondenz", waar in staat dat Duitsch land geenszins geneigo is zich met een uitge sproken anti-Sowjetfront in te laten. Het wijst er verder op, dal Briand niet op het En gelsche plan wilde in gaan, omdat hij niet van zins was de troel van de bezetting van het Rijnland uit handen te geven, terwille van Engeland. En tenslotte wijst het op Engeland's moeilijkheden met be trekking tot Polen. Im mers, Polen is wel te bevredigen door een regeling van de Lithauschekwestieinzijngeest, maar een zoodanige re geling zou in Duitsch land weer op beslisten tegenstand stuiten, ter wijl men bovendien in Frankrijk niet gaarne zou zien, dat Engeland de rol van beschermheer van Polenopzichneemt, die Frankrijk tot dusver met zooveel voordeel voor de Fransche ban kiers en industrieelen heeft gespeeld. De Prawda" rede neert ongeveer gelijk, terwijl Stalin ook niet anders gesproken heeftHoewel", moet hij gezegd hebben, in het algemeen het gevaar ? van een imperialistischen oorlog bestaat, zal er dit jaar geen oorlog komen, omdat onze vijanden daarop niet voorbereid zijn en de resultaten van zoo'n oorlog meer dan wat ook vreezen; vervolgens, omdat de arbeiders van West-Europa tegen de Sowjet-Unie geen oorlog willen voeren en zonder arbeiders geen oorlog gevoerd kan worden en tenslotte, omdat wij vast en onverwrikbaar een vredespolitiek voeren en deze omstandigheid den oorlog tegen ons land be moeilijkt". Zelfs het afbreken van de betrekkingen door Engeland noemde hij, hoewel niet uitgesloten, weinig waarschijnlijk, omdat een dergelijke breuk niet dan nadeelen brengen kan. * * * Zoowel de uitlatingen der genoemde Russische bladen waar zij de moeilijkheden opsommen die Engeland bij zijn vooronderstelde anti-Russische politiek zou ondervinden, als die van Stalin komen ons juist voor en doortrokken van dien realistischen geest, die, naar ons gevoelen, de Russische politiek van 1917 af steeds in zijn hoofdmomenten heeft gekenmerkt. Maar indien dat zoo is, waar blijft dan de ontzaggelijk-zware beschuldiging tegen de buitenlandsche politiek van Engeland ingebracht? Komt zij niet op losse schroeven te staan nu elk tastbaar resultaat ontkend moet worden? Men moet over die beschuldiging aan het adres van Engeland toch ook niet licht denken ! Een aanval op Sowjet-Rusland zou een werkelijken chaos teweeg brengen, niet in de laatste plaats in West-Europa, waarvan weer allereerst de toch reeds geschokte economische positie van Engeland de uiterst nadeelige, ja direct ruïneuze gevolgen zou ondervinden. Bovendien, men weet in Engeland toch wel iets van de historie van Karel XII en Napoleon l om van de eigen historie van 1917?'19 te zwijgen; men weet toch ook daar,dat alleen al door de geografische gesteldheid van Rusland een verovering of zelfs tijdelijke bezetting ervan tot de volslagen onmogelijkheden behoort. * * * Maar vanwaar dan de nota, van waar dan de ratificatie door Italiëvan het verdrag van Parijs, vanwaar dan het verzoek aan Duitschland credieten aan Sowjet-Rusland te weigeren? Wij gelooven, dat de sleutel niet ver te zoeken is. De Engelsche regeering is een parlementaire regeering, d.w.z. een partij- en wel in dit geval een conservatieve-partij-regeering Zij is niet eeuwig. Zij is aan het bewind gekomen door het bedrog met den befaamden Zinowjew-brief. Zij zal te eeniger tijd weer een beroep op het land moeten doen en hoe zou zij, gezien het eclatante succes van den Zinowjew-brief, beter de verkiezingen in kunnen gaan, dan met een verleden achter zich, dat zoo groot mogelijke waarborgen biedt van anti-bolsjewieksche DE VLUGT COLIJN gezindheid? Natuurlijk kan het de Engelsche regee ring en de Engelsche industrie vooral bovendien slechts aangenaam zijn als niet Duitschland, maar Engeland een zoo groot mogelijk deel van den handel op Rusland tot zich trekt. Natuurlijk kan het Enge land slechts aangenaam zijn, wanneer Engeland en niet Frankrijk patroon van Polen wordt en natuurlijk zoekt Engeland zijn steunpunten in West-Europa, ditmaal in Italië', een keuze die begrijpelijk wordt, wanneer men de talrijke Middellandsche Zee- en Balkan-problemen er bij in het oog vat. De omsingeling van Sowjet-Rusland gaat dus niet verder dan de uiteraard conservatieve gezindheid der conservatieve Engelsche regeering die wel heel graag zou willen, dat Rusland geen Sowjet-Rusland was, maar zichzelf niet zal wijsmaken, dat zij aan het bestaan van Sowjet-Rusland een eind zal kunnen maken, al zou ook de heele rest van de wereld zich bij haar aansluiten. Maar de Moskousche zenuwachtig heid bestaat in leidende kringen evenmin, naar het afdoend getuigenis van Stalin, die ztlfs immers het afbreken der diplomatieke betrekkingen door Enge land en terecht voor onwaarschijnlijk houdt. En zoo zij al bestaan heeft, dan is zij nu toch over wonnen. Niet van Rusland en ook niet van Engeland, noch van beider conflict dreigt onmiddellijk gevaar voor den vrede in Europa. De stormhoek is nog altijd veeleer de Balkan, zooals de Albaneesche kwestie opnieuw bewijst. DEN HAAG AMSTERDAM ROTTERDAM AFGEPASTE MADRASGORDIJNEN 1.30x3.25 METER PER PAAR