No. 2601 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND HET BONAPARTISTISCHE GEVAAR IN RUSLAND DOOR DR. BORIS RAPTSCHINSKY ~~) E algemeene stemming in Rusland is, dat het LJ land een nieuwe crisis nadert, dat een verandering van het regime binnen afzienbaren tijd onvermijdelijk wordt. Er heerscht onder het volk de overtuiging, dat het zoo niet verder kan gaan, dat het land voor een blinden muur staat en dat er een nieuwe weg moet ingeslagen worden. Niet dat er intusschen iets is gebeurd, waardoor de toestand erger is geworden (althans veel erger) dan hij reeds was, maar de uit werking van de mislukking van het communisme begint zich nu te openbaren en wel in den vorm van een algemeen gevoel van onbehaaglijkheid. Deze psychologische toestand is van veel meer belang dan men oppervlakkig zou denken en kenmerkt elke periode vóór een omwenteling. Ook in de jaren vóór de revolutie (in 1915?1916) heerschte in Rusland een dergelijke stemming, ook toen was iedereen overtuigd, dat het zoo niet meer kon doorgaan, dat een ver andering onvermijdelijk was, dat een groote veran dering nabij was. Er is echter een groot verschil tusschen de stemming van nu en die van vóór de revolutie. Toen heerschte er een opstandige geest, toen was de bevolking actief, wilde zij met eigen handen het oude regime ten val brengen en een nieuw stelsel scheppen. Nu is de massa passief, nu wacht zij op de komst van iemand, die het werk voor haar zou ver richten. Dit maakt het bonapartisme", zooals de Russische term tegenwoordig luidt, zeer waarschijnlijk. Bij de tegenwoordige stemming van de volksmassa kan een gelukkige avonturier op een geschikt opgenblik de macht aan zich trekken en dan zal hij niet alleen op geen verzet stuiten, maar zelfs overal als een redder, als een heros verwelkomd worden en door de massa verafgood. Rusland zal op deze wijze uit de eene dictatuur in de andere komen. Er zijn Russen, die zich blind staren op de Fransche revolutie en die denken, dat de nieuwe dictatuur per se door een periode van democratie moet worden voorafge gaan. Zijhopen daarbij,dat het hun zou lukken doorwijs beleid den democratischen regeenngsvorm zoo popu lair te maken, dat de massa min of meer anti-bonapartistisch gezind zou worden. Deze veronderstelling heeft echter geen basis. Zij gaat van het standpunt uit, dat het Russische volk er democratische ideeën op na houdt, dat de massa naar een democratisch regime streeft. Dit is echter ten eenenmale onjuist. Trouwens, het kon ook niet zoo zijn. Het Russische volk werd gedurende eeuwen autocratisch geregeerd en heeft dus in het geheel geen democratische her inneringen (tenzij wij vele eeuwen terug zouden gaan). Na de zeer korte periode van de democratische instellingen van de Maart-revolutie kwamen de bolsjewiki, en zij hebbert tfen jaren lang het volk haat tegen en minachting voor de democratischeinstellingen ingeprent. Er is niets ter wereld, wat de bolsjewiki zoo haten als de democratie. Zelfs het kapitalisme wordt door hen minder gehaat en op een minder felle wijze bestreden dan de democratie. Daar de bolsjewiki in die tien jaren de eenigen waren, die in woord en geschrift de massa konden bewerken, werd de massa, die nauwelijks iets van het democratische regime afweet, door de bolsje wistische propagandisten in een antidemocratischen geest opgevoed. Er zijn dan ook nu in Rusland zeer weinig overtuigde democraten. Het zijn de socialisten van alle schakeeringen en de burgerlijke democraten, maar hun aantal is gering. Bovendien worden zij onderdrukt, leven zij in zulk een voortdurenden angst, dat zij nooit tegen^de aanvallen van de bolsje wiki tegen de democratie durven te protesteeren, zoodat zij ook geen aanhangers onder de massa hebben. Wel wordt het protest van de massa tegen het tegen woordige regime met den dag sterker, maar dit geldt de personen en niet het stelsel. De massa is beu van het communisme, van de voortdurende gesprekken over de wereldrevolutie, die maar niet komen wil. De massa verlangt ook een verandering van de econo mische politiek, zij wil bevrijd worden van de banden, DtHULDlGlNGEN VANDORUSRIJKERS Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakens/ek L. S. Onthoudt onzen naam wanneer ge Uw woning gaat inrichten. Meest gesorteerd huis in Nederland voor Complete Ameublementen, Tapijten, Gordijnen, enz. Heerengracht 500 Amsterdam. ALS IK ALLES VOORUIT HAD GEWETEN. HAD IK MIJ VROEGER NIET ZOO UITGESLOOFD" die de bolsjewiki haar hebben aangelegd, maar zij voelt zich niet bij machte deze bevrijding zelf te bewerkstelligen. Onder dergelijke omstandigheden zal een nieuwe dictator zonder veel moeite zijn doel kunnen bereiken. De geschiedenis van de Russische revolutie heeft aangetoond, dat een omwenteling onmogelijk is zoolang het leger de regeering trouw blijft. Het leger zal dus ook bij de nieuwe omwenteling een belangrijke, zoo niet een overheerschende rol spelen. Hoe is nu de stemming onder het Roode Leger? Het Roode Leger (deze benaming heeft tegenwoordig in het geheel geen zin, omdat het z.g. Roode Leger grootendeels uit boerenjongens bestaat en daarom het nationale Russische leger is geworden, wellicht nog in meerdere mate dan onder het oude regime) maakt een proces door, dat veel overeenkomst ver toont met hetgeen in het land zelf geschiedt. Dit is bij de tegenwoordige samenstelling van het leger ook volkomen begrijpelijk. Ook onder de soldaten en de officieren groeit de stemming, die wij in het begin van dit stuk hebben geschetst, ook daar neemt het bewustzijn, dat het zoo niet verder kan doorgaan, dat iemand handelend zal moeten optreden, met den dag toe. Het Roode Leger nadert met rassche schreden het moment, waarop het van een willoos werktuig in de handen van de regeering in een der belangrijkste factoren van het politieke leven zal veranderen. Het leger wordt er zich van bewust, dat het de eenige reëele macht in het land is en het zal de conclusies uit dit bewustzijn trekken. De opgewonden stemming onder de officieren wordt versterkt door de maatregelen van de sovjetregeering. Zooals bekend is, heeft de regeering kort geleden 16000 officieren ontslagen. Wat heeft de regeering er toe gebracht, zooveel officieren op straat te zetten? Zooals steeds zal deze daad niet door n maar door verschillende factoren veroorzaakt zijn. Het is zeer waarschijnlijk dat de sovjet-regeering zich op deze wijze van haar onwelgevallige of voor haar gevaarlijke elementen heeft willen ontdoen. Het ging daarbij niet zoo zeer tegen de niet-communistische elementen (ofschoon ook deze groepen door het ontslag zijn getroffen), maar tegen de trotskisten", de aanhangers van Trotsky dus, alsook tegen die officieren welke bekend stonden als partijgangers van het militante communisme, dus van den linkervleugel van de communistische partij. Alleen daarmede kan echter het ontslaan van zooveel officieren en politroeks (een politroek is zoo iets als een communistische aalmoezenier van het leger, iemand dus die den soldaten de politieke leerstellingen van Lenin moet bijbrengen en tevens toezicht uitoefenen op de mili taire commandanten)niet verklaard|worden.Trouwens, wie de lijsten der ontslagenen naziet, bemerkt al dadelijk de onhoudbaarheid van de meening, dat dit de eenige oorzaak was van de opzienbarende daad van Worosjilow (den officieelen leider van alle ge wapende krachten van de Unie). Naast deze politieke overwegingen hebben ook andere, n.l. militaire, technische overwegingen een zeer belangrijke, zoo niet de belangrijkste rol gespeeld. Er werden oude commandanten en politroeks ontslagen, die hun sporen tijdens den burgeroorlog hebben verdiend. Deze officieren waren wel berekend voor een burger oorlog, maar zij zijn ten eenenmale ongeschikt voor een grooten oorlog tegen een goed gewapenden vijand. HOOFIEN'S ROOMBOTER WORDT SPECIAAL BEREID Zij moesten dus verwijderd worden, daar hun aan wezigheid 't leger verzwakte. Het leger heeft dus iets doorgemaakt, wat op de Nep in de industrie gelijkt; daarom wordt er nu ook over een militaire Nep ge sproken. Evenals tijdens de invoering van de Nep in de industrie, aan het hoofd van de bedrijven in plaats van communisten, die niets van de zaken afwisten, vaklieden werden geplaatst, worden nu aan het hoofd van de legerafdeelingen militaire deskundigen geplaatst, wordt het leger dus gedeel telijk onttrokken aan de controle van de bolsjewiki. Dit is een belangrijke overwinning van de technische leiders van het leger en het bewijst, dat de leiders van het Roode Leger zich reeds zoo van hun macht bewust zijn geworden, dat zij de bolsjewistische machthebbers kunnen dwingende hervormingen tot stand te bren die zij wenschelijk achten. gen De leiders van het leger worden dus steeds meer en meer de heeren van het land. Voorloopig spreken zij nog met de bolsjewistische leiders op een eerbiedige wijze, maar de toon zal wel veranderen. In geval van een oorlog zal de militaire leider de werkelijke baas van het land worden en dan zal het hem geen moeite kosten de bolsjewiki ten val te brengen en zelf dictator te worden. Maar waar is de Napoleon te vinden? Rusland heeft zeer weinig personen met een ijzeren wil (en alleen zoo iemand deugt voor de rol van den dictator). Menschen als Lenin zijn in Rusland een groote zeld zaamheid. Er is slechts n man, die tot op zekere hoogte wellicht de rol van een dictator zou kunnen vervullen, n.l. generaal Kamenew (niet te verwarren met den communist Kamenew, die trouwens in werkelijkheid anders heet). Het is een man van steen, een uitstekend organisator en de werkelijke chef van het Roode Leger (Worosjilow is een gewezen metaal arbeider en weet van legerzaken vrijwel niets af). Kamenew zou dus wel geschikt zijn voor de rol van een Russischen Napoleon. Maar bezit hij ook de noodige politiek-administratieve gaven? Dat is onbekend. De afwezigheid van een geschikten candidaat voor de dictatoriale waardigheid maakt de kansen zoowel van de communisten als van de democratie minder slecht. Als er geen dictator komt, die de bolsjewiki ten val brengt, dan zal de bolsjewistische heer schappij langer duren en dan kan een democratisch bestuur de erfgenaam worden. VAN NELLE'5TABAK KWAÜITEIT ALOM VERKRUGBAAR