No. 2602 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 16 APRIL 1027 DE ROMANOWS Dr. J. B. MANGER Jr. DE Romanows zijn een geslacht van reuzen. Peter de Oroote maakte hier te lande grooten indruk door zijn gestalte. Ook Nicplaas I was een indruk wekkende verschijning. Bij een spoorwegongeluk redde Alexander 111 zijn reisgenooten het leven door het ingestorte dak van den restauratiewagen, waarin hij zich bevond, op zijn rug omhoog te houden. Een der familieleden ontwapende den aanvaller, die een aanslag deed op zijn leven. Wij herinneren ons nog van de oorlogskieken de reuezngestalte van grootvorst Nicolaas, den generalissimus der Russische legers. Het was ook een zeer talrijke familie. Gezinnen van zes tot acht kinderen zijn geen zeldzaamheid. In den stamboom 1) vindt men de negentien familieleden, die in 1918 gedood werden: mannen, vrouwen en kinderen. Toch bleven er zeker nog een zestigtal in leven, allen nakomelingen van Nicolaas I. Aan het hoofd nu van deze familie, waarvan velen niet alleen door hun stoere gestalte, maar evenzeer door hun keizerlijken heerschersgeest hadden uit geblonken, stond Nicolaas II, een zacht en lief, maar zwak karakter, een weifelend, bedeesd mannetje. In zijn hand was het lot van het Russische millioenenrijk gelegd. Hoe groot zijn macht was, begrijpen we vooral, wanneer we ons indenken in zijn verhouding tot zijn ministers. Deze behielden hun ambt slechts zoolang ze het vertrouwen van den keizer hadden. Eenheid werd in hun beleid niet gebracht door gezamenlijke beraadslagingen in een ministerraad: op gezette tijden kwam ieder van hen op audiëntie bij den Czaar en diens bevelen gaven den doorslag. Van eikaars ressort wisten zij niets af en ieder werd zelfs van tijd tot tijd in het zijne overrompeld door plotselinge bevelen van den keizer, waarop hij niet het minst gerekend had. Nicolaas had daarbij die krenkende manier van zijn wil te poneeren, die eigen is aan menschen, die zich niet in staat voelen tot een debat, omdat zij zich aan andere, niet te noemen invloeden onderworpen gevoe len. Toen in 1915 zijn besluit om zelf het opperbevel over het leger te aanvaarden aan de ministers werd medegedeeld, vermanden zij zich om gezamenlijk in een keizerlijke kabinetszitting er op aan te dringen, dat de Czaar hiervan zou afzien en gaven klemmende argumenten. Deze echter stond op en zei: Ik heb uwe argumenten aangehoord en blijf bij mijn be sluit." En dit was nog vrij flink; vaak echter zag hij er zóó tegen op, aan een bezoeker een onaangename mededeeüng te doen, dat hij om een moeilijke gedachtenwisseling te voorkomen, hem liet gaan en hem de mededeeling per brief achternazond. Met slappe karakters kon de keizer dus het best omgaan, zooals met den ouden minister Goremykin, die maar steeds zei: nu ja, wat zullen we eraan doen, de keizer heeft het bevolen. Slechts enkele malen wist hij de groote en sterke karakters te vinden, die voor het bestuur van het geweldige rijk noodig waren. Overheerschend was de invloed van Keizerin Alexandra Fedorowna op haar gemaal. Zij had een veel sterker karakter en had misschien met een soort vrouwelijke intuïtie de trouwe dienaren kunnen onderscheiden van de onbetrouwbare. Dit verstond zij echter niet; zij achtte slechts die dienaren, die door dik en dun de keizerlijke almacht verdedigden; zij kon zich niet voorstellen, dat men den keizer kon liefhebben zonder de Doema te verafschuwen. Zoo heeft zij dan ook de onwijze benoeming van den reactionnair Stürmer doorgezet, juist toen de revolutie al dreigender werd. Een aantrekkelijke figuur was, ondanks alles, grootvorst Nicolaas Nicolajewitsj, de populaire Nikolasja. Ondanks zijn wilden aard, zou hij een groot Czaar geweest zijn, want hij had een als 't ware op de dingen losstormende energie. Toen hem werd mede gedeeld, dat hij tot generalissimus was benoemd, werd hij geheel wanhopig en verweet zijn omgeving, dat men hem daartoe niet had voorbereid. Als bevel hebber van Petersburg had hij echter hiertoe ruim schoots gelegenheid gehad; zijn volkomen afkeer van boeken en studie zal hem hier in den weg hebben gestaan. Toch moeten wij zijn verdiensten als op perbevelhebber niet onderschatten. Om dat logge gevaarte van het Russische millioenenleger in be weging te brengen, was het noodig dat er achter stond iemand met zoo'n toomelooze, niets ontziend^ energie, voor wien zelfs ministers en generaals sidderden, maar die ook zeer geliefd was. Het is merkwaardig, dat de groote nederlagen, die hij leed, aan zijn popula riteit niet de minste afbreuk deden. Hiertoe droeg ook zijn vrouw bij. Hij zelf en zijn broer waren nml. getrouwd met twee dochters van koning Nikita van Montenegro, de zwartjes"; en deze waren brutale intriganten, die handig gebruik maakten van het feit, dat zij van Slavische afkomst waren, terwijl de andere aangetrouwde leden in de familie, en daaronder ook de keizerin, uit Duitschland stamden. De keizerin zag het gevaar, dat haar man 1) Zie, tevens voor de hier volgentte gegevens; G. Frantz, Kussland auf dem^Wege zur Katastrophe. De V oorbereiding van de Ontwapeningsconferentie Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakerisiek (De voorbereidingscommissie besloot de fweede lezing van hel onfwerp-conoentie uit Ie stellen) MARS?GYSBREGHT VAN AEMSTEL: EEN KRIJGSMAN WINT GENOEG AL WINT HIJ NIET DAN TIJD" (Vondel, Gysbreghf van Aemslel) van deze zijde dreigde en aan haar is het toe te schrijven, dat de Czaar zich aan het hoofd van het leger plaatste en de Montenegrijnsche kliek naar den Kaukasus werd afgescheept. En verre van dit als krenking op te vatten, voelde Nicolasja zich op gelucht. Een sympathieke figuur is verder grootvorst Konstantijn, de vriendelijke en dichterlijke man, die zooveel heeft gedaan voor de opleiding der militairen. Onder de overige grootvorsten treedt verder Alexander Michaelowitsj naar voren, Nicolaas' zwager. Hij was inspecteur-generaal van het vliegwezen en schijnt hier als vakman goed werk te hebben gedaan. Aangrijpend zijn de brieven, die hij zijn zwager begin 1917 schreef. In hartstochtelijke taal wijst hij Nicolaas op den dreigenden ondergang en geeft hem aan, welke maatregelen nog in staat zullen zijn de rampen te keeren: Cassandra-boodschap. Voor het overige schijnen de grootvorsten niet veel te beteekenen. In het leger speelden de grootvorsten als inspec teurs-generaal een groote rol. Voor de comman danten waren zij zeer lastig, daar zij langs niethiërarchischen weg tot den opperbevelhebber konden doordringen en er bij de krijgsverrichtingen bijzon derlijk gezorgd moest worden voor de veiligheid van hun persoon. Vooral de invloed van Sergius Michaelowitsj wordt zeer noodlottig geacht. Hij had de leiding van de artillerie, maar men weet hoezeer die m den oorlog te kort is gescho ten. Bij duizenden vielen de Russen onder de superi eure artillerie der Duitschers. Andrej Wladimirowitsj toont zich in zijn dagboek een weinig scherpzinnig man, die zonder veel oordeel zijn omgeving napraat. Nikolai Michaelowitsj was een gezien historicus, lid van Fransche en Duitsche geleerde genootschap pen. In zijn brieven leeren we hem kennen als een zeer zelfingenomen en eerzuchtig man, die met veel aandrang dingt naar een plaats in de delegatie, die na den oorlog Rusland moet vertegenwoordigen bij de vredesonderhandelingen; hij wil vooral Duitsch land verkleinen; over Ruslands diplomaten is hij vol kritiek; mét Kokovtzov noemt hij Iswolski een snob. Een heilloozen invloed moet gehad hebben Sergius Alexandrowitsj, de beruchte reactionnair, die in 1905 werd vermoord te Moskou. De Russische monarchisten, die van tijd tot tijd nogal van zich laten hooren, zijn thans verdeeld in twee partijen; de eene erkent den populairen Nikolasja, die in Frankrijk woont, als hoofd. De naaste rechten echter heeft Kyril Wladimirowitsj, een der weinige overlevenden van den kruiser Petropawlowsk, die in 1904 voor Port Arthur op een Japansche mijn liep. Na eenige omzwervingen woont hij te Coburg en te Cannes en heeft in 1924 den titel van Russisch Keizer aangenomen. Keizerin Maria Fedorowna, moeder van Nicolaas II echter, gelooft nog niet aan den dood van de Czarenfamilie en acht dit alles voorbarig. ONVERSCHIETBARE GEKLEURDE VITRAGE ? O CM. BREED PER MTR. 0.80 DEN HAAG GEKLEURDE MADRAS 90 CM. BREED PER MTR. AMSTERDAM ROTTERDAM