Np. 2600 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 16 APRIL 1927 DE PRIMULA'S VAN 'T NAALDENVELD (Foto J. S/rijbos) Uit de Natuur PRIMULA door Dr, JAC. P. THIJSSE "p EN van mijn vele nuchtere vrienden ?'?' zei: wat maken jullie toch een drukte over die primula's; je kunt ze toch net zooveel in je tuin kweeken als je wilt, of desnoods zelfs in een potje. Er is heusch geen gevaar dat die pri mula's uit de wereld verdwijnen." Hij meende natuurlijk, dat hij groot gelijk had en dat ik totaal verslagen was. De primula, waar we die drukte over maken is de stengellooze primula, (Pri mula acaulis), de Primrose van de Engelschen. Dat woordje stengelloJs" lijkt wel een beetje gek, want de bloemen hebben duidelijke stelen. Wanneer ge echter even denkt aan onze andere wilde primula's, die langs de Maas groeien en langs beken en in bosschen van het Oosten van ons land, dan wordt de zaak heel duidelijk. Die hebben namelijk trossen van bloemen op lange stengels, de bekende sleutelbossen, waarvan de naam sleutelbloem afkomstig is, ge weet wel, de sleutels van Sint Petrus. Nu zitten bij onze stengellooze sleutel bloem de bloemen ook in bosjes en zoo'n bosje heeft dan een klein stengeltje, dat verborgen zit tusschen de bladeren. Soms kan dat stengeltje door de een of andere oorzaak een bevlieging krijgen om heel lang uit te groeien en dan zouden we kunnen spreken van een langstengelige stengellooze sleutelbloem. Je kunt van die primula's allerlei verrassingen beleven en daarom is het ook stellig wel prettig om ze in den tuin te hebben. Met dat al blijft die titelatuur van stengelloos" toch erg vervelend en moeten wij de armoede van onze Nederlandsche bloementaal wel bejammeren. De Engelschen zijn veel beter af met hun primrose, cowslip en oxlip. Wij zeggen nu maar kortweg primula of sleutelbloem en weten dat we daarmee in Winterswijk de langstengelige, in Bloemendaal de stengellooze mee be doelen. En als je in een tuin van pri mula spreekt, dan moet er noodig een epitheton bij, want daar kunnen we meer dan honderd soorten vinden, alleCADILLAC Het feit, dat de Cadillac dikwijls voor veel duurder wordt gehouden, dan ze in werkelijkheid is, pleit wel zeer sterk voor de hooge plaats,die de CADILLAC in de algemeene achting inneemt K. LANDEWEER UTRECHT AMSTERDAM Biltstraat 74 ~ Singel 430-432 maal even mooi en afkomstig uit velerlei deelen van de wereld en daar dan ook weer een sieraad van de wilde flora, de breede basis, waar alle tuinpracht en tuinierskunst op moet steunen. Nu maakt te midden van ai die prachtplanten, afkomstig uit Alpen, Himalaya, Kaapland en waar niet al, onze echte Bloemendaalsche Primula nog lang niet het slechtste figuur. Geen andere heeft zulke prachtig gevormde, wijd uitge spreide, groote helder gekleurde bloemen. Dat primula- geel lijkt lichtgevend. Zie maar eens, wat uitwerking het heeft op de gevoelige plaat. De bloemen blijven open bij alle weer en wind, ook 's nachts en in het halfduister kijken ze als zooveel lichtpunten van uit het struikgewas. De mooie sterfiguur rondom de ope ning van de kroonbuis kan nog al ver schillen in grootte en tint, van groenig bleekgeel tot diep oranje. Onze foto, een van Strijbos' meesterstukken, laat u zien, hoe de stempeltop juist buiten de kroonbuis uitsteekt. In andere planten van deze zelfde soort ziet ge in plaats van het stempeltje vijf helmknoppen. Dan ligt de stempel op korten stijl dieper in de bloem, terwijl in de bloemen van onze foto juist de helmknoppen in de .diepte liggen. Dit verschijnsel heet ongelijkstijligheid of heterostylie en alle primula's vertoonen deze twee vormen; ze zijn dimorph. Vijfenzestig jaar ge leden heeft de onvermijdelijke Darwin dit verschijnsel onderzocht en bevonden dat de primula's het meeste en het beste zaad maken, wanneer stuifmeel uit laaggeplaatste meeldraden terecht komt op korte stijlen en stuifmeel uit hoog geplaatste meeldraden op lange stijlen. De insecten zorgen er voor dat dit gebeurt en ge kunt dezer dagen zien, hoe de tuinhommels, de sachembijen en zelfs de citroenvlinders dat opknappen. Zon der die insecten heeft de bloem eigenlijk geen leven en blijft zij voor ons niets anders dan een aangenaam vorm-kleur gevalletje. Onze primula's maken nu heel vroolijk prachtige vruchten met uitmuntende zaden, getuige de vele kiemplantjes die opschieten en die in het tweede jaar al aardig bloeien. Waar twintig jaar geleden een enkel primula-polletje stond, woelt en krioelt het nu van honderden planten, groot en klein. Doordat de stengel zich vertakt wordt de pol al grooter en grooter. Die vertakkingen ontstaan boven den grond, maar toch komt de primula niet hooger te staan, want zijn trekwortels halen hem in den nazomer naar beneden en dat is weer een van de boeiendste verschijnselen uit het plantenleven. Tegelijk zijn de bui tenste bladeren lang uitgegroeid en plat NMiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiniiiiniiininiiiiiiiniiiiniiiiniiiniiiiiininiiiiiiniiiin | De Origineelste Prijsvraag | | Een Prijsvraag om een Prijsvraag l l De lezers van ,,De Groene Amsterdammer" worden | | hierbij uitgenoodigd ons ontwerp-prijsvragen te doen % | toekomen. . f Van de in te zenden ontwerpen zullen de 5 j | origineelste ontwerp-prijsvragen worden bekroond j | en wel als volgt: j \ le prijs f 100.-, 2e prijs f 50*-, I \ 3C prijs £ 25-, 4C en 5e prijs elk £ 10 -, J \ VOORWAARDEN * | ff 1. De ontwerpen mogen niet alreeds in een ander | ^ blad als prijsvraag zijn gepubliceerd geweest. | | 2. Onze beslissing bij de bekroning moet als finaal | ^ worden aanvaard. | | 3. Inzendingen worden ons eigendom. j | 4. Wanneer een niet bekroond ontwerp eventueel j | later door ons als prijsvraag mocht worden aan- | | gewend, zal dit alsnog met f 10. worden j | gehonoreerd. | | De bekroonde ontwerpen moeten geacht worden j | met den prijs" tevens te zijn gehonoreerd. | | 5. Alle inzendingen moeten uiterlijk 31 Mei 1927 | l in ons bezit zijn en onder motto prijsvraag" | l geadresseerd worden aan ,,De Groene Amster- | | dammer" Keizersgracht 333, Amsterdam. | VULPENHOUDER MICROSCOOP Nieuw lin. vergrooting 20 X fl. 2,25 bij vooruitbetaling. JOS. HARTOG, Opticien Hoofdsteeg 17 Nobelstraat 28 Rotterdam Utrecht. gaan liggen en op deze manier weet iedere pol zich nog wat vrije ruimte te verschaffen in het dichte gedrang. Ge ziet dus, dat we de primula's pas kunnen leeren kennen en bewonderen, wanneer zij in de gelegenheid zijn, om te bloeien en te tieren in onbelemmerde vrije ruimte. Niet, dat zij die ruimte geheel voor zich alleen in beslag nemen. In tegendeel, waar de prhnula het weligst groeit, willen ook andere planten zich vestigen, boschanemoon, viooltje en muskusk'ruid en op de goede lage plaat sen het mooie water-hclmkruid en dan komen naar het water toe zelfs de weel derige dotterbloemen en fraaie zcggesoorten met valeriaan en spiraea het gezelschap vergrooten. Daarbij komt nog dat de primula liever halfschaduw heeft dan het volle licht en daarom waarde nuchtere vriend kunnen we hem niet in een bloempotje hebben, maar in een bosch met wat hooge eiken en abeelen, ruim geplant en daar tusschen hazelaars, elzen en berken met meidoorn en vogelkers en kardinaals muts en dan moet er langs of door dat bosch een beekje gaan en dan krijgt ge vooral naar de oevers van die beek heen de rijke plantenwereld, waarin de pri mula de hoofdfiguur is. Die wereld is veel en veel rijker, dan ik hier vermag aan te duiden en brengt met zich allerlei insecten en vogels en kleur en geluid en innig welbehagen. Wanneer wij dus drukte maken om de primula, dan is het, omdat deze bloem het symbool is voor de schoonheid van den woudzoom langs den binnenrand van ons duin: het woud, met wei en water. En het is wel goed, dat we met deze bloem in het knoopsgat strijden voor het behoud van dat bekoorlijke landschap. Een nieuwe Primrose-League. MUZIEK D STRIJKINSTRUMENTEN D SNAREN D 1-4 D A W D Achter St- Pieter 4 D D O,. K/\nK Utrecht U Tel. 443 U PIANO'S D D VERHUREN D D VLEUGELS