No. 2603 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 23 APRIL 1927 13 TOEGEPASTE KUNST: door OTTO VAN TUSSENBROEK NAAR AMEWKX CANADA CUfcA EFMEXKÖMET DE HOLLAND AMEKIKA, l *r ___^ L. KALFF T_J ET is wel een zér verblijdend teeken van ver*?*? beterd inzicht (zoowel uit zakelijk als aesthetisch beginsel beschouwd) dat de Directie's van belangrijke Scheepvaart-maatschappijen zich van de medewerking verzekeren van begaafde kunstenaren ten einde, door middel van fraaie reclame-biljetten, meerdere bekend heid te geven aan de onder hare leiding toe- -gi^^^^^^^^yggg vertrouwde "l exploitatie van stoombootdiensten naar vreemde en verre gewesten. Dit geeft ons gereede aanleiding eens een drie tal uitgaven te bespre ken, aan de goedwillige lezers en lezeressen over latend, aan welken ont werper zij den eere-palm zouden wenschen uit te reiken. Daar is allereerst het biljet van de bekende Ba tavierlijn door B. van der Leek. Hij is de man der synthetische vormen-wedergave en dat is dan ook in de strakke, zorg vuldige maar ook zeer persoonlijke teekening van het stoomschip en van de beide figuurgroepen, duidelijk te her kennen. De Batavier IV" met den rooden band waarop in wit de letter M om de breede pijp neemt het grootste deel van dit biljet in; links en rechts in de bovenhoeken metdaartusschen in eenvoudige en gemakkelijk leesbare let ters de naam der Stoom bootmaatschappij, werden in eene eigenaardige (aan de Egyptische kunstbeginselen herinnerende) profiel stelling de gestalten geteekend van sjouwerlieden, die het schip lossen en reizigers met hun reisgoed. De mededeeling, welke door dit ontwerp (uitgevoerd in zwart, blauw, bruin, rood en groen door de Druk kerij Geuze te Dordrecht) wordt voorgestaan gaat in eene zekere, opzettelijke, naieviteit der compositie recht op het doel aan en van der Leek bleef zichzelf, in deze voor hem niet alledaagsche opgave, dan ook volkomen getrouw. Er is niets van het picturale in deze teekening dat men in buitenlandsche biljetten zoo vaak kan opmerken: alles is streng decoratief, strak en sterk gegeven, want voor dezen ontwerper gold ongetwijfeld als hoofdzaak de gedachte: het schip, en het vervoer over zee van levende wezens en doode goederen. Zijn lijnen zijn ragfijn, met de pen geteekend, daartusschen liggen de kleuren vlak gestrekt, maar in teekening en kleur is vooral dit het opmerkelijke, dat een en ander juist door de uiterst beschaafde eigenschappen opvalt te midden van den overvloed van banaliteiten welke men overal (en vooral aan de stations in den lande) gedoemd is aan te treffen. Van meer recenten datum is een fraaie en sterke plaat door W. H. Gispen voor de Rotterdam ZuidAmerikalijn ontworpen (in steendruk uitgevoerd door de N.V. Kühn en Zoon te Rotterdam in zwart, rood, blauw en geel). De voorsteven van een stoomboot der lijn, de A1dabi", aan welker spits-gesneden boeg de puntige ankers tegen de kluisgaten zijn opgetrokken, doorklieft de effen blauwe zee. Een derde deel van gansch het beteekende oppervlak is hierdoor ingenomen, terwijl rechts en over de totaal-breedte van het biljet de belettering werd aangebracht, waarbij Gispen in volkomen moderne opvatting de vierkante letter vormen in deels verticale, deels'horizontale opstelling geeft en daarbij toch niet aan duidelijkheid verliest. Hij ging ongetwijfeld uit van de leidende gedachte: schip en golven. De styliseering dezer laatste in drie lichtblauwe zig-zag-banden als een fries tegen het donker-azuur der zee; de vlijmscherpe snede van den boeg, welke het water doorklieft, het is alles opmerkelijk beginselvast gegeven met als donkerste noot te midden van felle kleur-blokken het dof-zwart van den scheepsromp. De ontwerper van dit biljet is als zeer bekwaam metaal-drijver gewend met hard materiaal te werken. Zijn biljet van de Rotterdam Zuid-AmerikaliJn is als staal zoo hard, maar daardoor juist ook zoo ongemeen krachtig van uitdrukking. W. H. GISPEN voor een affiche misschien haast te broos en picturaal aandoend geheel, maar volledig te roemen is de eenheid van hand in teekening en belettering, terwijl het ove rigens heel de charme heeft in een buitengemeen zuivere kleur-afstemming van oranje-vermilloen en Gobalt-blauw (op wit papier) van het Vaderlandsche oranje, blanje, bleu. Mogen deze goede en verheugende uitkomsten aansporing blijken hoe langer zoo meer aan de overtalrijke zeer bekwame en oorspronkelijke talenten in Nederland een goeden kans te geven om deze in volheid te ontplooien ! BRTRUIER-LUN GOEDKOOPSTE EN i CEMAKKELUKSTE ROUTE GEREGELDE DIENST VOOR VRMCHTENPASSAGE -ROTTERDRM LONDENW*H.MÜLLER B. VAN DER LECK Het bekende Tres facent Collegium" geldt ook hier. Als derde komt Ir. L. Kalff aan de orde met een door L. van Leer en Co te Amsterdam uitgevoerd biljet voor de Holland?Amerikalijn. Een smetteloos blanke meeuw zweeft over de vol maakt vlakke zeespiegel, waarin de witte, met blauw doorbroken witte reflexen zich afteekenen. Op den achtergrond een der schepen van bovengemelde maatschappij waarvan de gele dubbelpijpen met de Rotterdamsche kleuren in banden van groen, wit, groen te herkennen zijn en waaruit een lange, slanke rookpluim sliert. Hier is de stilte weergegeven in een zoo verfijnd, een Nieuwe Uitgaven Wandelingen om Am sterdam, een uitgave van den A.N.W.B. die voor zich zelf spreekt. A. E. d'Ailly heeft, in samen werking met het ge nootschap Amstelodamum dit werkje, dat in een groote behoefte voor ziet geschreven. Achterin is een duidelijke kaart. Van kaarten gesproken: Ten Brink's Ideaal verkeerskaart van Nederland in 12 deelen, per deel niet minder dan zestig cents, vormt het voor beeld van hoe een kaart niet moet zijn. De vettige steendruk doet het on derscheid tusschen secun daire en tertiaire wegen geheel te loor gaan. Met deze kaart kan men zich weer eens niet orienteeren. Als men de tweede weg rechtsch" denkt te moe ten nemen, om een zeker punt te bereiken, dient men er zeker van te zijn, dat er tusschen den eersten en den tweede weg niet een weg is, die niet op de kaart staat, en waar men dan bij vergissing steeds toch in slaat. M. K. IWÖttEROAM WILLEM5 PLEIN 3 JbaGaapi. abaaaaa. DDDDDD