12 DE, QRÖENE AMSTERPAMM^R VAN 7 MEI 1927 No. 2605 Dramatische Kroniek door TOP NAEFF ;TRANSPORT Mij. HOLLAND"! JWeesperzijde 94 AMSTERDAM! Het Nieuwe Rotterdamsch Tooneel Monna Vanna. T-7R is een leeftijd voor alles, en ook voor '^""'Monna Vanna. Vijf-en-twintig jaar geleden Was ik aan de beurt om te dwepen met dit koekoeksei, door .Georgette Leblanc gelegd in het Maeterlincksche nest; met Alida Tartaud, die onder de twijfelachtige omstandigheden in Prinzivalle's (Brondgeest's) tent, voor ons de verpersoonlijkte ,,reinheid" was; en met de, voor dit tijdperk juist voldoende, piquanterie van den alles-vertegenwoordigenden mantel. Thans zijn er weer anderen voor wie een stampvolle zaal bewees het de naam der inschikkelijke Italiaansche Judith" dezelfde aan trekkelijkheid behield, die gewis ook mevrouw Tartaud in de titelrol bewonderen als wij eenmaal, Voor wie misschien alleen de mantel iets van zijn erotische pudeur verloren heeft, aangezien wij sindsdien op het punt der vluchtige kleedij door de wol geverfd raakten. Een kunstwerk kan blijven wat het is, en zal dan den een meer, den ander minder ver ouderd voorkomen, al naar onze eigen innerlijke gesteldheid. Het kan echter ook meegroeien met den tijd en telkens weer verrassen als een nieuw werk. Feitelijk is dit laatste de eisch, die elk tooneelstuk van.een zeker gehalte stelt, en het raison-d'être der regie. De taal van Maeterlinck die wat Monna Vanna" betreft, in de vertaling van Frans Mijnssen haar zeldzaam equivalent vond -?heft het, in weerwil van de theatrale vergroving en den zwakken bouw, welke het bij zijn andere marionetten-drama's achterstelt, op het eerste plan. Een opvoering, naar de regie-opvatting, en met de middelen van onzen tijd, zou het een'goede kans geven. De Opera-romantiek zou dan kunnen worden opgeheven door de lyriek, die in het Italiëder Renaissance zulk een schoone gestalte kan aannemen, en al wat Maeterlinck aan nietdiepe, maar lieve en zachte wijsheid tusschen de regels heeft gelegd, zou als muziek met dit gebaren spel der zinnen samensmelten, zoodat het dan toch weer de fijnheid zijner zielen-spelen verkreeg. Denken wij bij den familienaam Colonna" niet dadelijk aan dat wonder-kuisch portret van Vittoria Colonna", de vrouw met het hooge, gladde voorhoofd, wier lichaam stijf stond van het goudbrocaat, de vrouw, die Michel Angelo's^ liefde Wekte? Het zou mij nooit verwonderen als het dit, door een onbekend meester geschilderd portret was geweest, dat Maeterlinck voor zijn Monna Vanna inspireerde, en^n elk geval zou men er voor het tooneel een inspiratie in kunnen vinden. De regisseur van het N.R.T., de heer Lieber, heeft het langs deze aesthetische wegen niet gezocht. Het was het melo-drama van vijf-en-twintig jaar geleden gebleven, met hier en daar een zwakke poging naar meer moderne suggesties; volksbeweging, rondom het paleis van den garni zoenscommandant, Guido Colonna; kampleven buiten de muren van het belegerd Pisa; apotheose van vreugde en bevrijding niet Bengaalsche vuren: groepeering, die bij het opgaan van het doek het panopticum in herinnering bracht, en waarmee men voor het overige de vloer in dit paleis was ingericht als een montagne-Russe" heel wat te stellen had om, over heuvelen en dalen van tapij ten en stoven, althans mogelijk te maken, dat menschen, die elkander iets te zeggen hadden, elkaar nog tijdig bereikten. Dat de gesprekken onder deze omstandigheden niet altijd pakten, laat zich hooren, het was een kenmerk van deze vertooning, dat elke dialoog zich in monologen Bplitste. Men verwijt ons, dat wij het tooneelwerk van buitenlandsche kunstenaars boven de praestaties van onze eigen regisseurs en spelers plegen DE BESTEVAR! n A5 te stellen, in dit geval kan ik mij daaraan niet bezondigen, er zouden in ons land ongetwijfeld regisseurs te vinden zijn geweest, die in den gegeven stijl het geval beter beheerschten dan deze vreemdeling. Een stijl die al door den weligen blonden haardos van mevrouw Tartaud onvermijdelijk aangegeven voor menigeen intusschen geen illusie zou zijn. Dat de knappe actrice zich persoonlijk daarin wist te doen gelden, spreekt vanzelf, de effectvolle entrees kregen dank zij haar verschijning het gewenscht relief, in II handhaafde zij haar houding van smettelooze, den vurigen Prinzivalle slechts moederlijk genegen vrouw, en in het laatste, meest bewogen bedrijf heeft zij met de fiere ver dediging van de liefde, die kerkermuren ver breekt, ongetwijfeld weder vele harten gewonnen. Twee jonge tooneelspelers, Richard Flink (Guido Colonna.) en Dick van Veen (Prinzivalle) geroepen voor rollen ver boven hun krachten, stonden haar terzijde. Dick van Veen, in een kortademigen, modernen stijl, met felle explosies, en hier en daar verrassend eenige spankracht, vond geen lijn. Hem ontbrak, wat deze zwak geschetste rol het meest behoeft: persoonlijkheid. Richard Flink maakte van de groote rol van Guido de best geschreven, menschelijkste rol van het werk in den rederijkersstijl meer een .,figuur", doch bedierf aan Maeterlinck's taal met deze gezwollenheid evenveel als Dick van Veen met zijn vlakheid. De poëtische toon, waarin dit werk gespeeld zou kunnen worden, ligt tusschen deze uitersten in. Een staalkaart van stijlen ! Hans van Ees als Trivulzio, in zijn soort een sterker acteur dan de beide anderen, gaf den onvervalschten marqué". En ten slotte was daar Jules Verstraete, in de mooie rol van Marco Colonna, den vader, de beste, zooals te verwachten was, maar letterlijk doodgedrukt in dit rommelig milieu. De dichterlijkste spelers zijn van stijlloosheid altijd de dupe. Tusschen de bedrijven had mevrouw LambrechtsVos muziek gecomponeerd, die, voor een tooneelvoorstelling wat breedvoerig, zou ik zeggen, de gedachte versterkte: welk een voortreffelijk opera libretto Maeterlinck den componisten hier kant en klaar in de handen heeft gelegd. Rotterdam leeft met het wel en wee van zijn kunstenaars altijd hartelijk mee. Het feit dat mevrouw Tartaud voor dezen avond weder thuis was in den Grooten Schouwburg" had deze Monna-Vanna-reprise tot een feestelijke gebeurtenis, met veel bloemen en applaus, bestemd. Zij, voor wie wij arbeiden. Op den tweeden Paaschdag verzocht mij ons dienstmeisje om des avonds met haar Aanstaande naar Rotterdam te mogen gaan. Naar den eisch des tijds willigde ik dit verzoek gaarne in, en den vol genden morgen vroeg ik, deels om mijn belangstel ling te toonen. deels omdat het mij in den grond niet onverschillig liet op welke dansvloer zij het feest der herrijzenis had herdacht: of zij veel genoegen had gehad ? Zij vertelde mij toen met opgetogenheid, dat zij naar den schouwburg waren geweest. Naar de bioscoop?" Neen, naar de komedie." Mijn hart zwol van voldoening. Niet vergeefs dus voedt de Staat zonder de Gemeente met subsidie, het volkskind op voor de Kunst, niet vergeefs ver kreeg het zijn Universiteit", niet vergeefs tracht ten wij zijn smaak te veredelen. ... Ik zou mezelf verloochend hebben als ik niet gretig, bijna met collegiale gevoelens op dit onderwerp ware door gegaan : Zóó !" En wat had ze dan wel gezien? Echt prachtig," zei ze. Ja? en hoe heette het stuk?" Tot haar kritisch oordeel toe zou mij in dit moment van verheven verstandhouding gelukkig hebben gemaakt. Het is nu eenmaal mijn métier. Het meisje dacht na. Zij dacht zoo lang en zoo diep, een purperblos overtoog haar gezonde wangen. Zij kuchte. . . . Door mijn meer geroutineerd brein schoven in geregelde volgorde de 'namen der stukken, die in den laatsten tijd te Rotterdam repertoire hadden gemaakt. Ik kwam tot de ontdekking, hoevele 'HOLLAND" HOLLAND (Telefoon 51271 Tel.-Adres Transport"© j Verhuizingen, door geheel Europa per meu- < j belwagen en gesloten spoorwegwagons, ^ ) binnenlands ook per gesloten autoverhuis- © > wagens met aanhangwagen. Binnen een< j rayon v. 80 K.M. bespaart men Hotelkosten < i BEWAARPLAATS EN VOOR GEHEELEEN© GEDEELTELIJKE INBOEDELS ©' 3)©©©©©©©©©©©©©©©©©©®© bezwaren die voor het uitgaand publiek in sommige gevallen kunnen opleveren. En eindelijk besloot ik schuchter: Heette het Dover?Calais ?'' Zij bezag mij met verschrikte oogen, en ik her haalde, met eenige tegemoetkoming ten opzichte van de uitspraak: Doóver?Kalis?" Neen", schudde ze. Dit was het niet geweest. Was het ?" Weer stond ik vóór een hindernis, welke ik zoo behendig mogelijk thans trachtte te nemen: De Revue-girl?" vroeg ik, mij geheel losmakend van de voetangels en klemmen der Engelsche spraakkunst. Ook deze girl", met de i van sidderen", bleek de gezochte niet te zijn. Woudrina zag er uit, of ze mij niet recht vertrouwde bij deze tooverformules. Ah, wacht ! dacht ik, natuurlijk had de Aan staande bij de keuze van het stuk zijn mannelijken smaak laten gelden: Cyraano de Bergerac?'" Welk stuk kon op het praedicaat echt prachtig" meer aanspraak maken dan dit ! Het was niet n stuk," helderde ze op, lichtelijk. in haar wiek geschoten het waren vijf stukken. ..... Maar er kwamen wel telkens dezelfde dames eit heeren in voor". Ridders !" hielp ik geestdriftig. Edelvrouwen''Neen, gewoon." De naaste titel, die mij toen. op meer civiel plan. nog in wou vallen, was: Daar liegen wij ons uit !" en ik moet bekennen, dat ik eenigszins aarzelde in mijn positie deze joviale leuze eigenhandig in de keuken te lanceeren. Ten einde raad zou ik er wellicht nog toe zijn afgedaald. . . . Doch plotseling klaarde het kunstbedrukt gezicht tegenover mij op, de lippen openden zich, nog een klein duwtje in het raderwerk deiopperste memorie: T.... Tivoli !" zei ze, herademend. Dit was het. Het tooneelstuk, waarop ik, met al mijn .geleerdheid, niet was gekomen. Tivoli; in vijf bedrijven. Ik sprak toen verder met haar over den stofzuiger en wist niet, of ik een illusie armer of rijker was geworden, toen ik mij na dit ..Lever de rideau" weder zette tot mijn Dramatische Kro niek". Ik geloof alleen, door deze ervaring in enkeleheimelijke vermoedens gesterkt, dat onze tooneeldirecteuren nog iets meer dan tot dusver en in het bijzonder wat betreft de keuze van den titel rekening moeten houden met het publiek. vT. EXTRA 30^ VM. EXTRA 40** VP. EXTRA 50c p-i ns OLDENKOTTS