No. 2605 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 7 MEI 1927 19Hier is de Kachel U l een vulkachel, T~~) E schokkende berichten van de eerste snel elkaar opvolgende symptomen der recente Japansche bankcrisis liggen reeds weder eenige weken achter ons. Bereids zijn de gemoederen der betrokken bankclientèle.mede dank zij de doortastend heid van de directies van vele banken, en tengevolge van het helaas wat te lang uitgestelde ingrijpen der regeering, aanzienlijk gekalmeerd. De moeilijkheden, die 7,ich aanvankelijk zeer ernstig lieten aanzien, zijn niet aangegroeid tot een lawine van de bacles en faillissementen, welke de genen die eenigszins thuis zijn in de historie der economische crises, geneigd zijn in hunne fantasie te verbinden aan de beginnende betalingsmoeilijkheden van een belangrijke bankinstelling. Hoewel het krantenberichtenvuur eerst voor zeer korten tijd werd ge opend en het gerommel van dit ge schut nauwlijks is verstomd, heeft de niet-Japansche toeschouwer van het daar te lande vertoonde economisch schimmenspel, die zich de vloedgolf van nieuws, gezeefd, en op belangrijk heid geselecteerd, ziet toevoeren, thans voldoende indrukken kunnen ver zamelen om zich een vrij helder beeld te vormen van de plaats welke deze jongste financieele eruptie inneemt in de economische ontwikkeling van Japan. De feiten zijn den lezer in groote trekken bekend. De 'causa movens' is slechts te onderkennen indien men die feiten ziet in het licht van de jongste geschiedenis van Japan's fi nanciën. In de korte ruimte die hier voor dit onderwerp kan worden gereserveerd is het niet mogelijk diep in te gaan op de voorgeschiedenis van de huidige struc tuur van Japan's economisch leven. Slechts zij gereleveerd, dat voor de ontwikkeling die in Europa eenige eeuwen vereischte in Japan slechts een vijftigtal jaren beschikbaar waren. Kan het aan deze omstandigheid wellicht worden toegeschreven dat een bankcrisis van een omvang, welke men in de geschiedenis van andere landen slechts terugvindt in de tweede helft der 19e eeuw, hoogstens in het begin der 20e eeuw (1907/8 in Amerika) hier thans kon uitbreken ? Reeds bij oppervlakkige beschou wing vat de meening post dat wel de kans op bankcrises een grooter fre quentie aanwijst in landen waar de economische ontwikkeling jong is, doch dat ook hoog-ontwikkelde naties van zulk een crisis gemakkelijk een prooi worden, indien niet met kunst en vliegwerk (hoofdzakelijk door in grijpen van regeering of centrale bank) 'bij voorkomende gelegenheid' de positie der bedreigde bank(en) wordt gestut. Indien toch een paniekstemming zich meester maakt van de schare deposanten, dan zal, wanneer althans de 'run' zich richt op meerdere groote bankinstellingen, in geen enkel land de bankwereld in staat zijn uit eigen middelen te voldoen aan alle opvra gingen. Hulp van 'buitenaf' is in die ge vallen dringend geboden. De biljettenpers is dan het eenige afweermiddel tegen het deposantenleger. Toen nu voor eenigen tijd bleek dat de Taiwan-bank zeer omvangrijke voorschotten had verstrekt aan het huis Suzuki men spreekt van 200 tot 300 millioen Yen ontstond een run op de kantoren dezer bank. Ten einde de rust onder het publiek spoedig te doen wederkeeren, stelde de Mi nisterraad aan den Raad van State voor, steun aan de betrokken bank te verleenen. Op dit critieke oogenblik weigerde dit lichaam medewerking, en zeer veel onheil was daannee gesticht. * * * Twee groote gebeurtenissen heb ben in de laatste decennia Japan's bankwereld gevoelig beroerd. Aller eerst de wereldoorlog, die het aan tal financieele instituten uitermate in de hoogte schroefde, en vele broeikasplantjes kweekte, die later bleken in de laag-conjuctuur, die op den oorlog volgde niet te kunnen acclimatiseeren. Vervolgens bracht de aard beving van 1923 nauwlijks-te-herstellen slagen toe. De regeering werd meerdere malen tot steUn geroepen, o.a. voor een tweetal jaren voor dezelfde Taiwan-bank. Vele credietinstellingen, waarvan het totale aantal circa 1000 moet hebben bedragen, waren voorbestemd om te verdwijnen. In het algemeen belang volgde de regeering tegenover hen een rigoureu/.e politiek: velen sneuvelden, velen rekten hun bestaan. De regeering vond aanleiding, in de laatste zitting van het parlement een wet in te dienen, waarin strenge eischen aan banken en bankbeleid worden gesteld. De directe aanleiding tot de jongste bankcrisis, waartoe eigenlijk in Maart reeds een aanloopje was waar te nemen in het faillissement der Watanabe-bank en een aantal kleinere in stellingen, vormden, zooals boven vermeld de Suzuki-moeilijkheden. De kern moet natuurlijk dieper worden gezocht. Men vindt deze ten deele in bovenstaande feiten. Voegt men aan de zwakke positie van een aantal banken nog toe de maatregelen der regeering ter versterking van de Japansche valuta, waartoe een b;langrijk hulpmiddel de beproefde deflatie vormde, dan ligt het voor de hand dat de weg was voorbereid, om een op zich zelf niet zeer belangrijke aanleiding schier onoverzienbare ge volgen te doen hebben. Dat de gerezen moeilijkheden die van een bankcrisis 'pur sang' zijn, blijkt o.a. uit het feit, dat op 25 April de inlagen op de Rijksspaarbank te Tokio 14^ millioen Yen beliepen, of meer dan 26 maal het normale cijfer. De deposant bracht dus zijn geld over van de bedreigd gewaande bank naar de staatsinstelling. De nieuwe regeering, gevormd, nadat tengevolge van de steunweigering door den Raad van State een kabinetscrisis was uitgebroken, trad energiek op, en stelde een moratorium van 21 dagen en sluiting der banken gedurende 2 dagen voor. Aldus werd besloten. De opzet was evident: het publiek tot rust brengen, en de banken in de gelegenheid stellen hun disponibiliteiten uit te breiden, mede door bij de circulatie-bank onder normale voorwaarden derhalve niet onder bijzondere steunregeling gelden op te nemen. Dit laatste ge schiedde in zeer ruime mate. De Japansche Bank verstrekte eenige milliarden voorschot (de bankdeposito's beliepen in den aanvang der crisis ruim 5] milliard Yen), waarvan U kent toch het nieuwe systeem CENTRALE VERWARMING. Zoo niet, vraagt nog heden onze brochure: IN DEN WINTER DE ZOMER IN UW HUIS HERINGA & WUTHRICH, HAARLEM. Tel. 11966 Voor den Haag: C. OLDENBURO Jr., Rijswijk. Tel. Den Haag R 410 Voor 't Gooi: W. SEIBERT, Oranjelaan 3A, Bussum. Tel. 1515. COMPACTOM BESPAART TIJD EN RUIMTE VOORKOMT HET ZENUWSLOOPEND ZOEKEN, DAAR ALLES ZIJN VASTE PLAATS HEEFT. VRAAGT BROCHURE G. MODELLEN TE BEZICHTIGEN BIJ DE ALLEENVERKOOPERS VOOR NEDERLAND TE DEN HAAG ROTTERDAM te WASSENAAR, geeft inlichtingen voor aankoop V I L L A' s en VILLATERREINEN in de parken te Wassenaar. - Inlichtingen J. TH. WOUTERS, _ Telef. 71471 Leidschestraatweg 648. sindsdien een gedeelte reeds weder werd afbetaald. Een aantal banken echter zijn als slachtoffer gevallen. De bekendste failliet is het huis Jugo Ginko. Intusschen is men b.v. te Londen, alwaar uitgebreide en actieve commercieele relaties met Japan worden onderhouden niet pessimistisch om trent het verloop der gebeurtenissen. liet vertrouwen, dat men aldaar in de saneering heeft, spreekt wel sterk uit de spoedige verbetering van den Yen koers van l s./lO 7/8 d. tot l s./ll i d. in de week van 22 tot 27 April, aldus bijna het peil van voor de crisis weder bereikend. Inderdaad laat het zich vooralsnog aanzien, dat reeds voor het einde van het moratorium vele wonden zullen zijn geheeld, en de weg opwaarts rustig weder zal kunnen worden betreden. Een zuivering van de atmosfeer, al gaat deze soms wat bruut in haar werk, kan ook haar nut hebben. C. A. K.